Ο ΣΥΡΙΖΑ, οι τράπεζες και η «ανάπτυξη»

Γρηγοριάδης Κώστας

Ο ΣΥΡΙΖΑ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΕΙ την κρίση με άλλο μείγμα από αυτό που σήμερα εφαρμόζει η συγκυβέρνηση. Στη βάση αυτή αναπτύσσει την αντιπολιτευτική του τακτική, όπως έκανε και η ΝΔ απέναντι στο ΠΑΣΟΚ, πριν συγκυβερνήσει μαζί του.

Τα όρια των προτάσεων που διατυπώνει ο ΣΥΡΙΖΑ, καθορίζονται από τη στρατηγική του υπέρ της ΕΕ και την αναγνώριση των καπιταλιστών ως μοχλού κίνησης και ανάπτυξης της οικονομίας.
Από αυτή τη σκοπιά, τα συνθήματα του ΣΥΡΙΖΑ για «ανατροπή» είναι κάλπικα, επειδή δεν αφορούν την αλλαγή τάξης στην εξουσία, αλλά την αλλαγή κυβέρνησης που θα διαχειριστεί την κρίση, η οποία, αν έχει αποδείξει κάτι, είναι ότι ο σάπιος καπιταλισμός έχει φάει τα ψωμιά του.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η θέση του ΣΥΡΙΖΑ για τις τράπεζες. Κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Ε. Τσακαλώτος είπε:
«Η άποψη του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι ακριβώς επειδή οι τράπεζες είναι μεγάλες και δεν μπορούμε να τις αφήσουμε να χρεοκοπήσουν, χρειάζεται να υπάρχει κοινωνική λογοδοσία. Χρειάζεται η κοινωνία να έχει λόγο για τις τράπεζες οι οποίες όλο και περισσότερο σε μια αντίληψη που ενδιαφέρεται για την πραγματική οικονομία θα έπρεπε να έχουν το χαρακτήρα της κοινής ωφέλειας».
Στο μείγμα της διαχείρισης που οραματίζεται ο ΣΥΡΙΖΑ, οι τράπεζες θα είναι κάτι σαν φιλανθρωπικά ιδρύματα, με αποστολή να υπηρετούν το «κοινωνικό συμφέρον». Τι δε λέει ο ΣΥΡΙΖΑ; Οτι οι τράπεζες είναι οι αρτηρίες του καπιταλιστικού συστήματος, δουλεύουν για τα μονοπώλια, τη χρηματοδότηση και τα κέρδη τους. «Ηθικές» τράπεζες δεν υπήρξαν και δεν πρόκειται να υπάρξουν στον καπιταλισμό.
Ακόμα και αν κάποιες από τις τράπεζες περάσουν κάτω από κρατικό έλεγχο, όπως ζητάει ο ΣΥΡΙΖΑ, ο ρόλος και η αποστολή τους δεν πρόκειται να αλλάξει. Οι τράπεζες λειτουργούν όπως κάθε άλλη καπιταλιστική επιχείρηση, στη βάση του νόμου του κέρδους και μάλιστα σε περιβάλλον γενικευμένου ανταγωνισμού στην ΕΕ και παγκόσμια.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΟΜΩΣ Η ΛΟΓΙΚΗ που κρύβεται πίσω από την αντίληψη του ΣΥΡΙΖΑ για τις τράπεζες; Είπε σε άλλο σημείο ο Τσακαλώτος: «Εκτός από το επιχειρησιακό σχέδιο, δεν θα μπορούσαν οι τράπεζες να έχουν μια υποχρέωση, να έχουν έναν κοινωνικό απολογισμό, τι έκαναν τα χρήματα σε σχέση με τα στεγαστικά δάνεια και τον κόσμο που υποφέρει κάτω από αυτό το μεγάλο βάρος; Τι θα μπορούν να κάνουν σε σχέση με τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τι θα μπορούσαν να κάνουν οι τράπεζες σε σχέση με την κοινωνική αλληλεγγύη;».

Τι λένε στο λαό; Οτι η κρίση μπορεί να ξεπεραστεί προς όφελός του, αν οι τράπεζες ρίξουν χρήμα στην αγορά για τις μικρές επιχειρήσεις, αν διευθετήσουν τα δάνεια που πνίγουν τα λαϊκά νοικοκυριά και εξασφαλίσουν νέα, αν αναπτύξουν δράσεις «κοινωνικής αλληλεγγύης», δηλαδή φιλανθρωπία.
Ετσι αντιλαμβάνεται το κεφάλαιο τη διάθεση ενός ελάχιστου μέρους από τα υπερκέρδη του για «κοινωνικούς σκοπούς», που εκτός όλων των άλλων έχει στόχο να εξωραΐσει τον αντιδραστικό του ρόλο, στο πλαίσιο της λεγόμενης «εταιρικής κοινωνικής ευθύνης».
Ασφαλώς, το κίνημα θα πρέπει να διεκδικήσει μέτρα ανακούφισης του λαού από τα ληστρικά τραπεζικά δάνεια, όπως άλλωστε κάνει και το ΚΚΕ, καταθέτοντας και σχετική πρόταση νόμου στη Βουλή.
Αυτό, όμως, είναι τελείως διαφορετικό από το να καλείς το λαό να υιοθετήσει σαν στόχο πάλης μια άλλη μορφή διαχείρισης της κρίσης, στο πλαίσιο της οποίας οι τράπεζες θα διοχετεύουν χρήμα στην αγορά με «κοινωνικά κριτήρια», σε βάρος δηλαδή των μονοπωλίων και υπέρ του λαού και των αυτοαπασχολούμενων και ΕΒΕ.
Μια τέτοια αντίληψη, εκτός του ότι δεν μπορεί σήμερα να αποτελέσει συνταγή για ξεπέρασμα της κρίσης υπέρ των λαϊκών στρωμάτων, είναι πέρα για πέρα αποπροσανατολιστική για το κίνημα.

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΙΣ ΓΡΑΜΜΕΣ, ο ΣΥΡΙΖΑ λέει στο λαό ότι απέναντι στην ιδιωτικοποίηση και εμπορευματοποίηση της Υγείας - Πρόνοιας - Παιδείας, στην ακρίβεια που φουντώνει, στην ανεργία και την κακοπληρωσιά, που κάνει αβίωτο το βίο της εργατικής λαϊκής οικογένειας, η λύση δε βρίσκεται στην κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής, για ανάπτυξη υπέρ του λαού, αλλά στη διοχέτευση ρευστού από τις τράπεζες, για να διαχειριστεί ο λαός τη φτώχεια του.

Για την ιστορία και μόνο, θυμίζουμε ότι η αυξημένη φορολογία με την οποία βρέθηκαν φέτος αντιμέτωποι εκατομμύρια μισθωτοί και αυτοαπασχολούμενοι, γέννησε ένα νέο τραπεζικό προϊόν, το «φοροδάνειο»: Με τη χρήση πιστωτικής κάρτας και με επιτόκια «στο θεό», αυξάνονται οι δόσεις αποπληρωμής του φόρου, σε περισσότερες από τις 7 που προβλέπει ο σχετικός νόμος.
Η διαχειριστική στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ, τον οδηγεί σε αντιφάσεις και αδιέξοδα. Αποδέχεται - όπως λέει - την αναγκαιότητα να σωθούν οι τράπεζες, άρα και το PSI με το οποίο έγινε το «κούρεμα» των ομολόγων και η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών που τα κατείχαν. Το «κούρεμα» όμως συνοδεύτηκε από μνημόνιο σε βάρος του λαού.
Το ίδιο ισχύει για τα προγράμματα σωτηρίας των τραπεζών σε όλα τα κράτη - μέλη της Ευρωζώνης, οι οποίες μάλιστα σχεδιάζεται τώρα να περάσουν υπό τον άμεσο έλεγχο της ΕΚΤ. Η Ευρωτράπεζα, δηλαδή, την αναβάθμιση της οποίας ζητάει και ο ΣΥΡΙΖΑ, θα έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο στη διαχείριση των κεφαλαίων όλων των τραπεζών, εννοείται προς όφελος των μονοπωλίων.
Ακόμα πιο πέρα: Ρυθμίσεις δανείων κάνουν και τώρα οι τράπεζες, με νόμους της σημερινής και της προηγούμενης κυβέρνησης, για να διασφαλίσουν το κεφάλαιο και τους τόκους με αναδιάρθρωση του χρόνου αποπληρωμής και του ύψους των δόσεων.
Δεν είναι καθόλου απίθανο στο μέλλον οι τράπεζες να προχωρήσουν από μόνες τους ακόμα και σε «κούρεμα» των χρωστούμενων από δάνεια - ήδη το κάνουν με δικαστικές αποφάσεις - όταν ο λαός θα έχει φτάσει κυριολεκτικά στον πάτο και θα είναι εκ των πραγμάτων αδύνατο να εισπράξουν ακόμα και τα ελάχιστα από τον οικογενειακό προϋπολογισμό.
Ο καπιταλισμός, όμως, έχει και εδώ τη λύση για να σώσει την τράπεζα και τα μονοπώλια που εκπροσωπεί: «Σπάει» το χαρτοφυλάκιο σε «καλό» και «κακό», πουλάει το «καλό» σε άλλον καπιταλιστή και το «κακό» το περνάει στο κράτος, για να απορροφήσει τις ζημιές, να το εξυγιάνει και να το επιστρέψει καθαρό και κερδοφόρο στην καπιταλιστική αγορά.
Η παγκόσμια πρακτική βρίθει από τέτοια παραδείγματα, κύρια σε ισχυρές καπιταλιστικές χώρες, όπως η ΗΠΑ, η Μ. Βρετανία και άλλες. Στη χώρα μας, το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι η ΑΤΕ.

ΟΙ ΑΝΤΙΦΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ και η επιζήμια για το λαό διαχειριστική λογική, γίνονται πιο εμφανείς στις θέσεις του για την ΕΚΤ, με αφορμή την απόφαση για παρέμβαση στην αγορά ομολόγων.

Ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί ότι οι αποφάσεις της ΕΚΤ είναι στη σωστή κατεύθυνση, αλλά «απέχουν πολύ, για ακόμη μια φορά, από το να αποτελούν μια συνολική και βιώσιμη λύση για την κρίση χρέους στην Ευρωζώνη». Στην ίδια ανακοίνωση σημειώνει: «είναι πλέον επιτακτική ανάγκη η αλλαγή της οικονομικής πολιτικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στοιχείο της οποίας θα πρέπει να είναι ο αναπροσανατολισμός του ρόλου της ΕΚΤ για τη στήριξη της ανάπτυξης και της απασχόλησης».
Ποια ανάπτυξη και ποια απασχόληση θα στηρίξει η ΕΚΤ και κατ' επέκταση οι τράπεζες στα κράτη - μέλη; Προφανώς την καπιταλιστική ανάπτυξη, αφού ο ΣΥΡΙΖΑ δεν την αμφισβητεί, θέλει όμως «υγιείς επιχειρηματίες»! Θέλει δηλαδή οι τράπεζες να δώσουν χρήμα στους ιδιώτες για να κάνουν επενδύσεις και να επανεκκινήσει η καπιταλιστική ανάπτυξη.
Προϋπόθεση όμως για να γίνουν επενδύσεις, είναι το παραπέρα τσάκισμα εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων, όπως προβλέπουν και οι στρατηγικές κατευθύνσεις της ΕΕ, στο όνομα της οποίας πίνουν νερό ο ΣΥΡΙΖΑ και οι άλλοι.
Αρα, ποια απασχόληση θα στηρίξουν η ΕΚΤ και οι άλλες τράπεζες; Εκείνη που υπηρετεί πιο αποτελεσματικά την ανάπτυξη υπέρ των μονοπωλίων. Την ισοπέδωση δηλαδή κατακτήσεων που απέσπασε το κίνημα τις προηγούμενες δεκαετίες, με αιματηρούς αγώνες. Αυτό δεν κάνει όμως και η σημερινή αστική διαχείριση; Η απάντηση είναι αυτονόητα «ναι».
Στον καπιταλισμό δεν γίνεται αλλιώς. Οι νόμοι του λειτουργούν ανεξάρτητα από διακηρύξεις, «μείγματα» και αυταπάτες επίδοξων διαχειριστών της αστικής εξουσίας, όπως είναι και ο ΣΥΡΙΖΑ. Ανάπτυξη σημαίνει φτηνότερη εργατική δύναμη, πολύ περισσότερο που σήμερα ο ανταγωνισμός ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κέντρα και στο εσωτερικό τους έχει οξυνθεί, εξαιτίας και της κρίσης.

Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ για τις τράπεζες, που «ακουμπάει» ζητήματα ανάπτυξης, είναι μια πλευρά μόνο της διαχειριστικής στρατηγικής, στην οποία προσπαθεί να εγκλωβίσει το λαό. Είναι φανερό ότι τίποτα δεν έχει να περιμένει η εργατική λαϊκή οικογένεια από τις αυταπάτες που καλλιεργεί ο ΣΥΡΙΖΑ για κρατικοποιημένες τράπεζες στην υπηρεσία τάχα των εργαζόμενων και των μικρών επιχειρηματιών.

Ο ΣΥΡΙΖΑ καλεί το λαό να σηκώσει ξένες προς τα συμφέροντά του σημαίες, όπως είναι αυτές της σωτηρίας των τραπεζών και της χρηματοδότησης της καπιταλιστικής ανάπτυξης, με άλλο μείγμα διαχείρισης. Καλλιεργεί αυταπάτες ότι στον καπιταλισμό είναι δυνατόν να συμβιώνουν μονοπώλια και εργαζόμενοι, να ευημερούν μαζί τα καπιταλιστικά κέρδη και ο λαός.
Η διαχείριση του ΣΥΡΙΖΑ δε δίνει διέξοδο στο λαό. Η κρίση στην Ευρωζώνη θα βαθύνει και η κερδοφορία των μονοπωλίων, που είναι μονόδρομος γι' αυτά, προϋποθέτει την επιστροφή της ζωής του λαού στη δεκαετία του '50 και ακόμα πιο πίσω.
Σήμερα έχει ωριμάσει αντικειμενικά η ανάγκη για κοινωνικοποίηση των βασικών και συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, για να περάσουν τα κλειδιά της οικονομίας στο λαό, μαζί με τον πλούτο που παράγει. Αυτό είναι το ζητούμενο που προβάλλει μέσα από την κρίση, προκειμένου από αυτή να βγει νικητής ο λαός, με αποδέσμευση από την ΕΕ και μονομερή διαγραφή του χρέους.

πηγή ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ