Το μάθημα της Ισπανίας

Πριν από ένα μήνα ήταν η Γαλλία. Πλήθος αστών πολιτικών και αναλυτών αξιοποίησε τις περιβόητες προτάσεις του νέου Γάλλου Προέδρου Ολάντ για να μας πείσει ότι θα φυσήξει καινούριος άνεμος φιλολαϊκής διαχείρισης στην ΕΕ.

Ανοιχτή ήταν η στήριξη του Ολάντ στο β' γύρο των προεδρικών εκλογών από τον Μελανσόν, τον Γάλλο πολιτικό συνοδοιπόρο του ΣΥΡΙΖΑ. Η προσγείωση για όποιον πίστεψε την προεκλογική προπαγάνδα ήρθε γρήγορα και απότομα. Ο Πρόεδρος Ολάντ εμφανίστηκε ζητώντας τήρηση των δεσμεύσεων της Ελλάδας, εφαρμογή των αντιλαϊκών αναδιαρθρώσεων. Ο νέος γαλλικός άνεμος ήταν τελικά προτάσεις για μεγαλύτερα κρατικά πακέτα ενίσχυσης στους μονοπωλιακούς ομίλους, που οδηγούν σε νέα κρατικά χρέη (τα οποία θα κληθούν να πληρώσουν οι λαοί), καθώς και η επαναδιαπραγμάτευση μεταξύ γαλλικού και γερμανικού κεφαλαίου για την κατανομή κερδών, απωλειών και των όρων κρατικού δανεισμού στην Ευρωζώνη.
Ετσι ήρθε η σειρά της Ισπανίας. Απ' τον Τσίπρα μέχρι τον Βενιζέλο, αστοί και οπορτουνιστές πολιτικοί εντόπισαν στη νέα συμφωνία της ισπανικής κυβέρνησης με την Κομισιόν (για τη στήριξη των ισπανικών τραπεζών με δανειοδότηση του ισπανικού κράτους) μια λιγότερο αντιλαϊκή λύση, αφού δεν οδηγεί άμεσα σε δανειακή σύμβαση με μνημόνιο και τρόικα «αλά ελληνικά».
Ομως, η αλήθεια είναι δύσκολο να συγκαλυφθεί απ' το εμπόριο ψεύτικης ελπίδας.

Οι θυσίες στο βωμό της ανταγωνιστικότητας

Το πρώτο μάθημα της Ισπανίας είναι ότι δεν απαιτείται μνημόνιο και τρόικα για να κλιμακωθεί η αντιλαϊκή επίθεση απ' την αστική τάξη κάθε κράτους - μέλους, με τη στήριξη της ΕΕ. Αρκεί η εφαρμογή απ' την κάθε αστική κυβέρνηση των γενικών κατευθύνσεων και δεσμεύσεων της ΕΕ για ανάπτυξη με φθηνότερη εργατική δύναμη, για αντιλαϊκή δημοσιονομική διαχείριση της κρίσης και της υπερχρέωσης του κράτους, για διασφάλιση της ελεύθερης κίνησης κεφαλαίου. Πρόκειται για δεσμεύσεις που διαπερνούν τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, τη Στρατηγική της ΕΕ «Ευρώπη 2020», το Σύμφωνο Δημοσιονομικής Σταθερότητας.
Κοινή συνισταμένη όλων αυτών των κατευθύνσεων της ΕΕ είναι η θωράκιση της ανταγωνιστικότητας των μονοπωλιακών ομίλων των κρατών - μελών απέναντι στα μονοπώλια της Κίνας, της Ινδίας, της Βραζιλίας, με τους γνωστούς μισθούς πείνας.
Στην Ισπανία ήδη η κυβέρνηση Ραχόι προωθεί ένα θηριώδες πακέτο αντιλαϊκών μέτρων και θυσιών ύψους 27,3 δισ. Περιλαμβάνει μέτρα φοροεπιδρομής στο λαό που ξεπερνούν τα 12 δισ., με αυξήσεις της έμμεσης φορολογίας και των τιμών για λαϊκή κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος. Προωθεί πάγωμα μισθών στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων και περικοπές των δαπανών κοινωνικής πολιτικής στην Υγεία, στην Παιδεία, στους νομαρχιακούς προϋπολογισμούς.
Η τελευταία Εκθεση της Κομισιόν συστήνει επιπλέον νέα αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης μετά την προηγούμενη του 2011, ελαστικότερες εργασιακές σχέσεις, μειώσεις μισθών και νέες επιδοτήσεις κεφαλαίου των μονοπωλιακών ομίλων.

Αδιέξοδος, αντιλαϊκός δρόμος

Το δεύτερο μάθημα της Ισπανίας υπογραμμίζει ότι καμία αστική πολιτική διαχείρισης δεν μπορεί να ματαιώσει την εκδήλωση της καπιταλιστικής κρίσης και την ένταση της ανισόμετρης ανάπτυξης στην ΕΕ. Αναδεικνύει ότι η εκδήλωση της κρίσης οδηγεί σε κλιμάκωση της αστικής αντιλαϊκής επίθεσης, η οποία εξειδικεύεται με τα μνημόνια των δανειακών συμβάσεων (στις περιπτώσεις υπερχρέωσης του κράτους) και όχι το αντίστροφο.
Παρά τις θυσίες του ισπανικού λαού η κρίση στην ισπανική οικονομία βαθαίνει. Ο αστικός Τύπος φωτίζει μόνο την εκδήλωσή της στο χρηματοπιστωτικό τομέα. Ομως, η συρρίκνωση του όγκου της βιομηχανικής παραγωγής φτάνει στο 79% του επιπέδου του 2005 και ιδιαίτερα στο βιομηχανικό τομέα κατασκευών φτάνει στο επίπεδο του 42,6% του 2005. Πρόκειται για κρίση υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου που δε βρίσκει διεξόδους επένδυσης με ικανοποιητικό ποσοστό κέρδους.
Η επίσημη ανεργία έχει σπάσει πλέον το φράγμα του 24%. Το νέο πακέτο δανεισμού, ύψους 100 δισ. ευρώ, του ισπανικού κράτους για τη στήριξη των ισπανικών τραπεζών, αυξάνει τα επιτόκια κρατικού δανεισμού και το μέγεθος της κρατικής υπερχρέωσης. Το νέο δάνειο θα συνοδεύεται από εποπτεία του κουαρτέτου Κομισιόν, Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ΔΝΤ και Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής, ενώ το πιθανό επόμενο βήμα θα είναι η συνολική προσφυγή του ισπανικού κράτους στον προσωρινό μηχανισμό στήριξης (EFSF).
Ταυτόχρονα η ΕΕ στηρίζει ήδη την αστική επίθεση επιτάχυνσης των αντιλαϊκών αναδιαρθρώσεων και ιδιωτικοποιήσεων, τη στιγμή που οι φορολογούμενοι σηκώνουν νέα βάρη για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.

Οξυνση της διαπάλης στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ

Το τρίτο μάθημα της Ισπανίας αφορά στην όξυνση της διαπάλης μέσα στο σκληρό πυρήνα της Ευρωζώνης σχετικά με το μέλλον της, καθώς λόγω της κρίσης οξύνονται οι συνέπειες της ανισόμετρης ανάπτυξης και μεγαλώνει τελικά η απόσταση συμφερόντων της άρχουσας τάξης της Γερμανίας απ' τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία.
Στο γαλλικό αίτημα, με τη στήριξη της αμερικανικής κυβέρνησης Ομπάμα, να αναλάβει η Γερμανία μεγαλύτερα βάρη και ρόλο εγγυητή για το δανεισμό των υπερχρεωμένων κρατών της ΕΕ, η γερμανική κυβέρνηση αντεπιτίθεται. Μπροστά στην επόμενη Σύνοδο της ΕΕ καταθέτει για συζήτηση πλαίσιο βημάτων ενοποίησης της οικονομικής πολιτικής αλλά και πολιτικής ενοποίησης.
Καθυστερεί στην αποφασιστική στήριξη του ισπανικού και του ιταλικού κεφαλαίου ώστε η Ισπανία και η Ιταλία από ακόμα πιο εξασθενημένη θέση να δεχθούν ένα συμβιβασμό που διασφαλίζει τη γερμανική ηγεμονία. Στη γερμανική πρωτοβουλία αντιδρούν Γαλλία και ΗΠΑ. Φυσικά, η εμπλοκή των ΗΠΑ στη διαπάλη για το μέλλον της Ευρωζώνης δεν περιορίζεται μόνο στο στόχο του περιορισμού της γερμανικής ηγεμονίας, ούτε εξαντλείται στο πεδίο του ανταγωνισμού ευρώ - δολαρίου ως διεθνών αποθεματικών νομισμάτων. Διαπλέκεται με τον ανταγωνισμό για τον έλεγχο των αγορών, των ενεργειακών πηγών και τη διασφάλιση γεωπολιτικής υπεροχής ιδιαίτερα στο κρίσιμο πεδίο της Ανατολικής Μεσογείου. Ο λαός της Ελλάδας και των υπόλοιπων κρατών της ΕΕ, σε αντίθεση με την αστική τάξη, δεν έχει κανένα συμφέρον να εμπλακεί και να στοιχηθεί στις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις που οξύνονται.
Για το επόμενο διάστημα δύο ενδεχόμενα είναι πιθανά. Ενας ακόμα πιο αντιδραστικός μεσοπρόθεσμος συμβιβασμός, που θα δίνει υπερεξουσίες στην Κομισιόν για να κλιμακωθεί η αντιλαϊκή επίθεση σε όλα τα κράτη - μέλη ή μια αναμόρφωση της σημερινής Ευρωζώνης, με διαφορετικές επίσημες ταχύτητες και εξαναγκασμό σε αποχώρηση ορισμένων αδύνατων κρίκων, όπως η Ελλάδα. Οι πιθανότητες να συμβεί το δεύτερο ενδεχόμενο θα αυξηθούν στην περίπτωση που η Ισπανία και η Ιταλία προσφύγουν στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης χωρίς να έχει διαμορφωθεί ο νέος γαλλογερμανικός συμβιβασμός.
Η «μετάφραση» για την Ελλάδα αυτών των δύο ενδεχόμενων ισοδυναμεί στη μια περίπτωση με επαναδιαπραγμάτευση της δανειακής σύμβασης, παράταση στην εφαρμογή των αντιλαϊκών μέτρων, νέο «κούρεμα» και υπογραφή νέου μνημονίου με έμφαση στην επιτάχυνση των αναδιαρθρώσεων και στην άλλη περίπτωση με την έξοδο της καπιταλιστικής Ελλάδας απ' την Ευρωζώνη με κρατική χρεοκοπία. Διάφορες παραλλαγές, όπως της προσωρινής εξόδου απ' την Ευρωζώνη, δεν αναιρούν το κύριο, την πορεία επιδείνωσης για τα λαϊκά στρώματα.
Αυτά κρύβουν η ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ, ο ΣΥΡΙΖΑ, που επιχειρούν να εγκλωβίσουν τη λαϊκή συνείδηση στο σκηνικό του νέου αστικού διπολισμού. Μόνο το ΚΚΕ προετοιμάζει το λαϊκό κίνημα να οργανώσει την αντεπίθεσή του μπροστά στην επιδείνωση της κατάστασης που έρχεται για τους μισθωτούς και τους αυτοαπασχολούμενους.
Η διέξοδος που προβάλλει μαχητικά το ΚΚΕ για «αποδέσμευση απ' την ΕΕ με λαϊκή εξουσία» προσανατολίζει σωστά την οργάνωση της λαϊκής αντεπίθεσης στους χώρους δουλειάς, στους κλάδους, στις γειτονιές. Διασφαλίζει ότι οι σκληρές μάχες οι οποίες θα δοθούν το επόμενο διάστημα για την ανακοπή της αστικής επίθεσης και την απόσπαση προσωρινών κατακτήσεων δε θα ξεφουσκώσουν, θα ανοίγουν δρόμο γι' αυτή τη νικηφόρα προοπτική.
Αποτελεί τη μοναδική απάντηση στη διαβρωτική λογική του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ, που καλούν το λαό να σκεφτεί «ρεαλιστικά» πόσα επιπλέον θα χάσει.
Στο πραγματικό δίλημμα «λαϊκή αντεπίθεση ή εξαθλίωση του λαού» η απάντηση είναι μία: Τώρα όσο το δυνατόν πιο ισχυρό ΚΚΕ.

Του
Μάκη ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ*
*Ο Μάκης Παπαδόπουλος είναι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, υπεύθυνος του Τμήματος Οικονομίας