ΣΥΡΙΑ Ανεβαίνει το πολεμικό «θερμόμετρο»

• Τα συχνά επεισόδια στα σύνορα, με πιο σοβαρό αυτό της περασμένης Τετάρτης, δείχνουν ότι η περιοχή είναι μπαρουταποθήκη έτοιμη να εκραγεί
• Εντείνονται και οι ενδοϊμπεριαλιστικοί συμβιβασμοί και αντεγκλήσεις

Οι συγκρούσεις και οι μάχες συνεχίζονται στη Συρία και οι τουρκικές επιθέσεις με πυροβολικό συνέβαλαν στην ένταση

Σε κατακόρυφη κλιμάκωση οδηγείται η ένταση στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής μετά το εξαιρετικά περίεργο περιστατικό της ρίψης οβίδας από το συριακό στο τουρκικό έδαφος που προκάλεσε το θάνατο πέντε Τούρκων αμάχων (μητέρα με τα 4 παιδιά της) στο μεθοριακό χωριό Ακτσάκαλε, την Τετάρτη. Παρόμοια ρίψης οβίδας σημειώθηκε, όπως ανέφερε το πρακτορείο «Ανατολού», και την Παρασκευή το βράδυ και υπήρξε απάντηση με βολές του τουρκικού πυροβολικού χωρίς να αναφερθούν θύματα. Η Αγκυρα δεν έχασε την ευκαιρία ν' αξιοποιήσει το συμβάν της Τετάρτης για να πιέσει τη συριακή ηγεσία. Προσέφυγε στον ιμπεριαλιστικό οργανισμό του ΝΑΤΟ επικαλούμενη το άρθρο 4, δηλαδή την απειλή κατά εδάφους κράτους - μέλους της Συμμαχίας, και κάλεσε και το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ να παρέμβει. Δεν παρέλειψε, δε, επί ώρες να σφυροκοπήσει με το πυροβολικό της στόχους εντός του συριακού εδάφους με πολλού στρατιώτες νεκρούς.

Το ΝΑΤΟ έσπευσε να εκφράσει υποστήριξη στην Τουρκία, κατήγγειλε τη Συρία και ζήτησε να τερματιστούν ενέργειες που «παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο». Μετά από έντονες ενδο-ιμπεριαλιστικές αντιπαραθέσεις, ελιγμούς και αλληλο-υπαναχωρήσεις, σε μια αναλόγου περιεχομένου απόφαση κατέληξε και το Συμβούλιο Ασφαλείας με τη Ρωσία να αποδέχεται την καταδίκη πράξεων «που έχουν επιπτώσεις και απειλούν την ασφάλεια των γειτονικών χωρών αλλά και την περιφερειακή ειρήνη και σταθερότητα», σε μια εμφανή προσπάθεια να μην ενεργοποιούνται αυτόματα, στη βάση της συγκεκριμένης διατύπωσης, επιπλέον κυρώσεις ή ακόμη και η εξαπόλυση στρατιωτικής επίθεσης κατά της Δαμασκού.

Οβίδες γεμάτες ερωτηματικά

Το ίδιο το αιματηρό περιστατικό της Τετάρτης εγείρει σειρά ερωτημάτων που δημιουργούν συνειρμούς ότι πρόκειται για προβοκάτσια. Καταρχάς, όσον αφορά στη χρονική συγκυρία, οι «συμπτώσεις» είναι πολλές. Το πρωί της ίδιας μέρας, πέντε βομβιστικές επιθέσεις είχαν προκαλέσει λουτρό αίματος στο τμήμα της πόλης Χαλέπι που βρίσκεται υπό τον έλεγχο του συριακού στρατού. Μόλις λίγες ώρες νωρίτερα, ο Ασαντ είχε δώσει εντολή, σύμφωνα με τα συριακά ΜΜΕ, να ενισχυθούν οι κυβερνητικές δυνάμεις στην πόλη με επιπλέον 30.000 άνδρες, προκειμένου να περικυκλωθεί έτσι ώστε να δοθεί η τελική μάχη για τον έλεγχό της. Το Χαλέπι, όπως αποδεικνύεται και από τις πολύμηνες και αιματηρές μάχες που το συγκλονίζουν, έχει κομβική σημασία για την περαιτέρω έκβαση των συγκρούσεων εντός συριακού εδάφους, ωστόσο είναι σφοδρή η επίθεση στους αντικαθεστωτικούς, Σύρους και εκατοντάδες ξένους μαχητές, που ενισχύονται από τους ιμπεριαλιστές.
Οι αντικαθεστωτικοί ελέγχουν, κατά πληροφορίες, από τα τέλη Ιουλίου τουλάχιστον τρία από τα επτά φυλάκια στην τουρκο-συριακή μεθόριο τα Μπαμπ αλ-Χάουα, Αλ-Σαλάμα και Τζαραμπουλούς, που συνιστούν και τα κυριότερα σημεία διάβασης μεταξύ των δύο χωρών και σε πολλές περιοχές αν και δεν ελέγχουν το μεθοριακό πέρασμα, ελέγχουν μια ζώνη αρκετών χιλιομέτρων εντός συριακού εδάφους, η οποία τους επιτρέπει να μεταφέρονται οι ίδιοι και ο εξοπλισμός τους. Αυτό εγείρει σημαντικά ερωτηματικά για το ποιος ελέγχει, τελικά, την περιοχή από την οποία εκτοξεύτηκαν οι ρουκέτες που έπληξαν το Ακτσάκαλε την Τετάρτη.
Να σημειωθεί, βέβαια, ότι στα μέσα Σεπτεμβρίου (στις 19) είχαν και πάλι αναφερθεί συγκρούσεις κατά μήκος της μεθορίου ανάμεσα σε συριακά στρατεύματα και αντικαθεστωτικούς, που μάχονταν για τον έλεγχο του μεθοριακού φυλακίου της συριακής επαρχίας αλ Ράκα, που δεν είναι άλλο από το Τελ Αμπιγιάν, ένα από τα σημεία που έπληξαν τα τουρκικά «αντίποινα». Το Τελ Αμπιγιάν, τους τελευταίους μήνες, ελέγχεται, κατά κύριο λόγο, από τους αντικαθεστωτικούς και θεωρείται και ίσως το σημαντικότερο σημείο εισόδου όπλων και πυρομαχικών που τους προμηθεύουν απροκάλυπτα Σ. Αραβία, Κατάρ και άλλες δυνάμεις πιο συγκαλυμένα, με την Τουρκία να «κάνει τα στραβά μάτια» και να παίζει το ρόλο του ορμητηρίου.
Και τότε, ορισμένα βλήματα και σφαίρες είχαν προκαλέσει ζημιές στην πόλη Ακτσάκαλε χωρίς όμως θύματα. Ουδείς επισήμως έμαθε ποτέ την έκβαση της μάχης αυτής. Είναι όμως προφανές ότι αν ανακαταλήφθηκε από τα συριακά στρατεύματα το Τελ Αμπιγιάν, αυτό σημαίνει ότι σε περίπτωση μεγάλης μάχης στο Χαλέπι παρουσιάζονται εμπόδια στην τροφοδοσία των αντικαθεστωτικών. Τα ερωτήματα για την επίθεση και τα τουρκικά αντίποινα πολλαπλασιάζονται.

Ο κουρδικός παράγοντας

Τη σημασία του έχει και το γεγονός ότι μόλις πριν λίγα 24ωρα, ο τουρκικός στρατός είχε σκοτώσει Κούρδους μαχητές στη μεθόριο σχετικά κοντά στο Ακτσάκαλε. Σύμφωνα, δε, με πληροφορίες που προέρχονται τόσο από τουρκικές όσο και από συριακές πηγές, τις τελευταίες βδομάδες, ο τουρκικός στρατός συχνά - πυκνά εισέρχεται στο συριακό έδαφος στη συγκεκριμένη περιοχή, προκειμένου να αναχαιτίσει τους Κούρδους μαχητές κυρίως του ΡΚΚ, των οποίων η δράση αναζωπυρώθηκε έντονα από το καλοκαίρι και εντός τουρκικού εδάφους.
Κατά τις ίδιες πηγές η συριακή ηγεσία μετά από χρόνια ψυχρότητας με το ΡΚΚ, που ακολούθησαν τη συμφωνία φιλίας των Αδάνων με την Τουρκία το 1998, στην οποία αναφερόταν σαφώς και η συνεργασία των δύο χωρών για την αντιμετώπιση των Κούρδων μαχητών, αναθέρμανε τις μεταξύ τους σχέσεις. Υπενθυμίζεται ότι από το 1980 μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του '90, εκεί έζησε επί 18 χρόνια και ο ηγέτης του Αμπντουλάχ Οτσαλάν πριν εκδιωχθεί, όταν άρχισε η σύσφιξη των σχέσεων Συρίας - Τουρκίας, και καταλήξει μετά από τη γνωστή διαδρομή, που αφορά και τη χώρα μας, στις τουρκικές φυλακές.
Οι σχέσεις της Δαμασκού με το ΡΚΚ αναθερμαίνονται από το 2011, οπότε άρχισαν και οι ταραχές εντός Συρίας. Η νέα συμφωνία επιτρέπει την επιστροφή στελεχών του πολιτικού σκέλους του ΡΚΚ εντός Συρίας, του Κόμματος Δημοκρατικής Ενωσης, του οποίου επιτροπές και δυνάμεις αναλαμβάνουν σταδιακά τον έλεγχο επτά μικρότερων πόλεων στις κουρδικές περιοχές με το συριακό στρατό να παραμένει κυρίως στην «πρωτεύουσα» του κουρδικού πληθυσμού Καμισχλί. Αν και ουδέποτε έχει υπάρξει η οποιαδήποτε επίσημη σχετική ανακοίνωση, κατά πολλούς αναλυτές θα πρέπει μάλλον να θεωρείται δεδομένο ότι ο συριακός στρατός έχει επικεντρώσει την προσοχή του στις περιοχές όπου δρουν οι αντικαθεστωτικοί και έχει παραδώσει στους Κούρδους ορισμένες από τις αρμοδιότητες της τήρησης της τάξης και της ασφάλειας, αφού σε μεγάλο βαθμό οι Κούρδοι δεν εντάχθηκαν στις γραμμές των γνωστών αντικαθεστωτικών οργανώσεων.

Οξύνονται οι αντιθέσεις, διευρύνεται το πεδίο αντιπαράθεσης

Αν και, επί του πρακτέου, ούτε το ΝΑΤΟ, ούτε το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ προχώρησαν σε λήψη μέτρων κατά της Συρίας, δεν μπορεί κανείς να μην αναγνωρίσει ότι το συμβάν στην τουρκο-συριακή μεθόριο σηματοδότησε ένα νέο ποιοτικό βήμα στην έκφραση των ενδο-ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών που βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη, εδώ και πολύ καιρό, με αντικείμενο τη διασφάλιση μεγαλύτερου ελέγχου επί της πολύτιμης, γεωστρατηγικά και ενεργειακά, ευρύτερης περιοχής της Μέσης Ανατολής. Η κλιμάκωση με αφορμή τις οβίδες στο Ακτσάκαλε απέδειξε ότι το ενδεχόμενο διάχυσης των συγκρούσεων, όχι μόνο με μια ανάφλεξη μεταξύ Συρίας - Τουρκίας, αλλά στην ευρύτερη περιοχή είναι και εξαιρετικά πιθανό και εύκολο.
Η αντίδραση των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, από την άλλη, επαναβεβαίωσε ότι καμία δεν είναι διατεθειμένη να εγκαταλείψει τα ζωτικά της συμφέροντα στην περιοχή, αλλά και την επιδίωξή της για εδραίωση και ενίσχυσή τους. Το «παζάρι» που έλαβε χώρα στο Συμβούλιο Ασφαλείας ανάμεσα σε Ρωσία - Κίνα, που στηρίζουν τη συριακή ηγεσία αποφασισμένες να μην «την πατήσουν» όπως στην περίπτωση της Λιβύης και τις ιμπεριαλιστικές και περιφερειακές δυνάμεις που στηρίζουν τους αντικαθεστωτικούς μέχρι την έκδοση μιας «συμβιβαστικής» ομόφωνης απόφασης, αποδεικνύουν ότι οι ενδο-ιμπεριαλιστικές αντιθέσεις οξύνονται μεν αλλά ουδείς, προς το παρόν, είναι πρόθυμος να προχωρήσει σε άμεσες ρήξεις.
Ταυτόχρονα, οι ανακοινώσεις και πολύ περισσότερο οι δηλώσεις και οι διαρροές από αξιωματούχους του ΝΑΤΟ αλλά και των ΗΠΑ δείχνουν και κάτι ακόμη: ότι προς το παρόν δεν επιλέγεται η άμεση στρατιωτική επέμβαση στη Συρία, αφού αξιοποιούνται οι ένοπλοι αντικαθεστωτικοί. Σαφέστερος όλων ο αρχηγός του αμερικανικού ΓΕΣ, Μάρτιν Ντέμπσεϊ, εμφανίστηκε, εκ νέου, συγκρατημένος, χαρακτηρίζοντας «αστειότητα» τον παραλληλισμό Λιβύης - Συρίας και τονίζοντας ότι «δεν συμφέρει τις ΗΠΑ να υπάρξει στρατιωτική επέμβαση του ΝΑΤΟ ή των ΗΠΑ στη Συρία». Διευκρίνισε ότι το επαναλαμβανόμενο αίτημα Γαλλίας και Τουρκίας για «ζώνες απαγόρευσης πτήσεων» ή για «ζώνες ασφαλείας» σημαίνει στρατιωτική επέμβαση, στέλνοντας έμμεσο μήνυμα και στις δύο δυνάμεις ότι οι ΗΠΑ δεν προτίθενται να αναλάβουν την κυρία ευθύνη όπως, ως ένα βαθμό έγινε και στη Λιβύη, όταν ιδιαίτερα ο γαλλικός ιμπεριαλισμός έθεσε εαυτόν επικεφαλής μιας επέμβασης που χωρίς τη συμμετοχή των ΗΠΑ δύσκολα θα ολοκληρωνόταν.
Οσο για την επισήμανση του Ντέμπσεϊ περί «σοβαρών κινδύνων από τους ισλαμιστές μαχητές που εισέρχονται στη Συρία» φαίνεται ότι απευθύνεται κυρίως σε τουρκικά αυτιά. Καθώς η Αγκυρα, επιδιώκοντας να διευρύνει το «ζωτικό της χώρο», ενίσχυσε τα μέγιστα τους ισλαμιστές «Αδελφούς Μουσουλμάνους» στη Συρία και διευκόλυνε απεριόριστα την είσοδο τζιχαντιστών στο συριακό έδαφος επενδύοντας με θρησκευτικό μανδύα τις επιδιώξεις της, κάτι που δημιουργεί ένα εξαιρετικά εκρηκτικό μίγμα που απειλεί τελικά να παρασύρει και την ίδια. Και η εμπειρία της Λιβύης είναι πολύ νωπή.

Ελένη Μαυρούλη