ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012

Προϋπολογισμός φόρων και φτώχειας για τους αυτοαπασχολούμενους και μικρούς EBE

Μπορεί η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ - ΝΔ - ΛΑ.Ο.Σ. - τραπεζιτών να είναι νέα, αλλά ο προϋπολογισμός της έρχεται από το παρελθόν. Εχει τη σφραγίδα του μνημονίου, του μεσοπρόθεσμου και της οικονομικής κρίσης. Επισφραγίζει όλα εκείνα τα αντιλαϊκά μέτρα που έχουν φέρει τους αυτοαπασχολούμενους σε αδιέξοδο. Με λιγοστή δουλειά, με δυσβάσταχτα χρέη, με φοροληστεία που τσακίζει, με τα λουκέτα στην ημερήσια διάταξη. Δε χρειάζεται, παρά να περπατήσει κάποιος στους δρόμους και να παρατηρήσει τον αριθμό των κλειστών μαγαζιών, για να έχει μια απτή εικόνα των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης άλλα και της κυβερνητικής πολιτικής.Πέρασε η εποχή, που οι αρχιερείς του ευρωπαϊκού μονόδρομου και τα παπαγαλάκια τους, με τα παχιά λόγια περί «επιχειρηματικότητας» και «ανταγωνιστικότητας», προσπαθούσαν να αποσπάσουν τη συναίνεση των αυτοαπασχολούμενων. Σήμερα, οι ίδιοι, φοροφυγάδες τους ανεβάζουν, συντεχνίες τους κατεβάζουν. Μερικοί, με πιο ακαδημαϊκό τρόπο, τοποθετούν το πρόβλημα ως εξής: Η ύπαρξη πληθώρας μικροεπιχειρήσεων αποτελεί «διαρθρωτικό πρόβλημα» για την οικονομία και η διευθέτηση αυτού του προβλήματος αποτελεί όρο για την ανάκαμψη. Να λοιπόν το ζουμί. Ο «οδικός χάρτης» των μονοπωλίων για τη διέξοδο από την κρίση, περιλαμβάνει πολύ λιγότερους αυτοαπασχολούμενους από αυτούς που υπάρχουν σήμερα.
Αυτό, λοιπόν, το αξίωμα έρχεται να υλοποιήσει ο φετινός προϋπολογισμός μαζί, βέβαια, με τα υπόλοιπα μέτρα που έχουν πάρει πια τη μορφή χιονοστιβάδας. Αποτυπώνονται οι κατευθύνσεις της ΕΕ και της κυβέρνησης για παραπέρα ενίσχυση των μονοπωλίων σε συνθήκες οικονομικής κρίσης. Για άλλη μια φορά, οι αυτοαπασχολούμενοι και τα άλλα λαϊκά στρώματα καλούνται να πληρώσουν το μάρμαρο της φιλομονοπωλιακής πολιτικής των κυβερνήσεων των αστικών κομμάτων. Μόνο που αυτή τη φορά το «μάρμαρο» είναι ασήκωτο.

Η σημερινή κατάσταση των αυτοαπασχολούμενων

Εχει αξία, όμως, πριν προχωρήσουμε παρακάτω, να ρίξουμε μια ματιά στην κατάσταση πού βρίσκει ο φετινός προϋπολογισμός τους αυτοαπασχολούμενους και τους μικρούς ΕΒΕ, πιο αναλυτικά. Στην πιο πρόσφατη έρευνα του ΙΜΕ της ΓΣΕΒΕΕ (Αύγουστος 2011), και σε σύγκριση με στοιχεία προηγούμενων ερευνών, διατυπώνονται οι παρακάτω εκτιμήσεις:

• Προβλέψεις για 183.000 «λουκέτα» το επόμενο δωδεκάμηνο, εκ των οποίων 100.000 ως το τέλος του 2011.
• Κίνδυνος για απώλεια 250.000 θέσεων απασχόλησης (εργοδότες, αυτοαπασχολούμενοι, μισθωτοί) στο επόμενο δωδεκάμηνο. Συνολικά 373.000 επιχειρήσεις θέτουν ερωτηματικά για το αν θα μπορέσουν να επιβιώσουν ή όχι το επόμενο διάστημα.
• Μείωση τζίρου κατά μ.ο. 29,1% . Εμπόριο και μικρότερες επιχειρήσεις έχουν πληγεί περισσότερο. Το 80% κατέγραψε μείωση ζήτησης.
• 1 στις 3 επιχειρήσεις με καθυστερημένες οφειλές και υποχρεώσεις (ΟΑΕΕ, ΔΕΚΟ, Δημόσια Ταμεία, Προμηθευτές κ.λπ.).
• Μείωση ρευστότητας και επενδύσεων.
• Επιδείνωση των επιπτώσεων από την αύξηση του ΦΠΑ (από 13% σε 23%) στον κλάδο της εστίασης που αριθμεί 125.000 επιχειρήσεις, στο σύνολό τους σχεδόν μικροεπιχειρήσεις.
• Οι ακάλυπτες επιταγές, που κατέχουν επιχειρηματίες και δεν τις έχουν σφραγίσει πλησιάζουν τον αριθμό των ήδη σφραγισμένων.
• Η πλειοψηφία πιστεύει ότι τα μέτρα της κυβέρνησης θα βαθύνουν την ύφεση.

Στα παραπάνω στοιχεία της συγκεκριμένης έρευνας πρέπει επίσης να προσθέσουμε τα εξής:

• Την πτώση της οικοδομικής δραστηριότητας κατά 70% την προηγούμενη πενταετία και τις συνέπειες στην κατάσταση εκατοντάδων χιλιάδων βιοτεχνών που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό.
• Τη μονοπώληση κλάδων και τομέων της οικονομίας που σπρώχνει στο περιθώριο της οικονομικής δραστηριότητας το μεγαλύτερο τμήμα των μικροεπιχειρήσεων.

Ο προϋπολογισμός και οι προβλέψεις του

Μπροστά σε αυτήν την κατάσταση, η κυβέρνηση προχωρεί στην επιβολή των γνωστών αντιλαϊκών μέτρων σε βάρος όλων των λαϊκών στρωμάτων. Μείωση αφορολόγητου ορίου, εισφορά αλληλεγγύης, τέλος ακίνητης περιουσίας μέσω της ΔΕΗ κ.λπ.
Για τους αυτοαπασχολούμενους, την πάλε ποτέ «ραχοκοκαλιά της οικονομίας» όμως, η κυβέρνηση προσφέρει ιδιαίτερη περιποίηση (αν ίσχυε ο προηγούμενος μύθος, η οικονομία θα ήταν προ πολλού παράλυτη...). Ειδικά, λοιπόν, γι' αυτούς, έχουν θεσπιστεί επιπλέον, το τέλος επιτηδεύματος που θα αποδώσει 250 εκ. ευρώ το 2011 και 400 εκ. ευρώ το 2012, η «περαίωση» και το κλείσιμο των ανέλεγκτων χρήσεων (αδιευκρίνιστου ποσού) και μαγειρεύονται τα νέα «αντικειμενικά κριτήρια» που βρίσκονται στα συρτάρια του υπουργείου Οικονομικών και προβλέπονται σκληρότερα από προηγούμενα. Συνολικά, οι αυτοαπασχολούμενοι θα επιβαρυνθούν το 2012 με 5 δισ. ευρώ αυξημένα κατά 53,5% σε σχέση με το 2011 και κατά 216,5% σε σχέση με το 2010. Αυτό σημαίνει χοντρικά χαράτσι 4.00 - 5.000 ευρώ κατά κεφαλήν, μόνο από αυτήν την παρτίδα φορολογικών μέτρων. Αυτή η επιβάρυνση είναι αδύνατο να αποδοθεί σε συνθήκες όξυνσης της οικονομικής κρίσης. Το μόνο που θα επιτύχει, είναι επιτάχυνση των λουκέτων και ανεργία με σοβαρές συνέπειες στην επιβίωση εκατοντάδων χιλιάδων αυτοαπασχολούμενων και μικρών ΕΒΕ και των οικογενειών τους.
Στον αντίποδα, οι μεγάλες επιχειρήσεις, τα «χαϊδεμένα παιδιά» του προϋπολογισμού, προβλέπεται να πληρώσουν μόνο 2,3 δισ. φόρους, μειωμένους κατά 34,9% σε σχέση με το 2011 και κατά 37,2% σε σχέση με το 2010. Επιβεβαιώνεται πιο καθαρά ο φιλομονοπωλιακός αντιλαϊκός προσανατολισμός της κυβέρνησης και της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Ειδικά για το Ασφαλιστικό, πρέπει να σημειώσουμε τα εξής:
Η επιχορήγηση του ΟΑΕΕ προβλέπεται στα 1,16 δισ. ευρώ μειωμένη κατά 10% σε σχέση με τα προηγούμενα 2 χρόνια. Εδώ πρέπει να θυμίσουμε και τα παρακάτω στοιχεία για τη βιωσιμότητα του Ταμείου.

• Το 40% περίπου των ασφαλισμένων αδυνατεί να πληρώσει εν μέρει ή εξ ολοκλήρου τις εισφορές του. Οι ρυθμίσεις των χρεών των ασφαλισμένων απέτυχαν να προσφέρουν στο Ταμείο σημαντικά έσοδα, γιατί οι ασφαλισμένοι αδυνατούν να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους
• Τα αποθεματικά του Ταμείου έχουν ουσιαστικά μηδενιστεί από τις αντιασφαλιστικές πολιτικές των προηγούμενων δεκαετιών, και τα εναπομείναντα κινδυνεύουν με «κούρεμα», αφού τα περισσότερα είναι τοποθετημένα σε κρατικά ομόλογα. Σήμερα, οι συντάξεις εξασφαλίζονται βασικά από τις εισφορές των ασφαλισμένων. Οι εισφορές των προηγούμενων γενεών έχουν επιδοτήσει τα μονοπώλια.
• Τα πράγματα θα χειροτερέψουν με τη διαφαινόμενη συρρίκνωση του αριθμού των ασφαλισμένων λόγω της οικονομικής κρίσης και της μονοπώλησης της αγοράς σε βάρος των μικροεπιχειρήσεων.
• Το 70% των συνταξιούχων παίρνει σύνταξη κάτω από 700 ευρώ και αυτό επιδεινώθηκε με τις μειώσεις των δώρων και των επιδομάτων.

Η κατεύθυνση της κυβέρνησης είναι να φορτώσει τα βάρη της κρίσης και τα οικονομικά αδιέξοδα του Ταμείου, στις πλάτες των ασφαλισμένων και των συνταξιούχων.
Επίσης, επισημαίνουμε δυο ακόμα πλευρές της πολιτικής της κυβέρνησης, που δεν αποτυπώνονται άμεσα στον προϋπολογισμό, αλλά διαφημίζονται σαν μέτρα διεξόδου από την κρίση και βρίσκονται στην ατζέντα των διαπραγματεύσεων με την «τρόικα».
Τα «ευρωπαϊκά προγράμματα» δεν έφτασαν ποτέ στο παρελθόν στις μικροεπιχειρήσεις και δεν είχαν τέτοιο στόχο. Τα καρπώθηκαν κύρια μεγάλες επιχειρήσεις και ένας περιορισμένος αριθμός μεσαίων. Τα ψίχουλα που περίσσεψαν για τους αυτοαπασχολούμενους δεν ήταν ικανά να βελτιώσουν την οικονομική τους θέση σαν σύνολο, και χρησιμοποιήθηκαν περισσότερο για την ιδεολογική χειραγώγηση ενός μικρού τμήματός τους και τις ανάγκες διαφήμισης του «ευρωπαϊκού μονόδρομου». Την ίδια τύχη θα έχουν και τα επόμενα που προβάλλονται σαν φάρμακο για την ανάκαμψη της οικονομίας.
Το άνοιγμα των «κλειστών επαγγελμάτων» που προβάλλεται σαν ευκαιρία απασχόλησης μπροστά στη λαίλαπα της ανεργίας, βάλει ευθέως κατά του δικαιώματος στην εργασία και το εισόδημα ενός σημαντικού τμήματος των αυτοαπασχολούμενων. Το επόμενο διάστημα προετοιμάζονται από την κυβέρνηση νέα μέτρα για τα ταξί, τα φορτηγά, τους αρτοποιούς, την παραπέρα διεύρυνση του ωραρίου λειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων, τη διεύρυνση των όρων εγκατάστασης και λειτουργίας των σούπερ μάρκετ και των πολυκαταστημάτων κ.λπ.

Η διέξοδος και η λύση

Ετσι, λοιπόν, έχουν τα πράγματα από την πλευρά της κυβέρνησης. Αυτή είναι η προοπτική των φιλομονοπωλιακών πολιτικών και της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Στο γήπεδο, όμως, δεν παίζουν μόνο η κυβέρνηση, η Ευρωπαϊκή Ενωση και τα μονοπώλια. Στο στίβο των κοινωνικών αγώνων, τρέχει και το συνδικαλιστικό κίνημα των αυτοαπασχολούμενων, αρκεί να έχει κατεύθυνση προς τον τερματισμό και να μη βολεύεται στην κερκίδα. Η ΠΑΣΕΒΕ με τις θέσεις της και τη δράση της αποτελεί τη μοναδική εγγύηση για τον προσανατολισμό του συνδικαλιστικού κινήματος απέναντι στον κύριο αντίπαλο, τα μονοπώλια.
Και, βέβαια, το μέλλον δεν προβλέπεται ρόδινο. Μόνο όμως, όταν ο αυτοαπασχολούμενος το βλέπει, κοντόφθαλμα, μέσα στους τέσσερις τοίχους του μαγαζιού του. Εκεί δεν υπάρχει διέξοδος. Πόσες ώρες θα δουλέψει ακόμα για να εξασφαλίσει τις ανάγκες της οικογένειάς του; Δε βγαίνει λογαριασμός. Σήμερα πια, οι πελάτες του έχουν φτωχύνει πολύ. Αν σπάσει τα στενά δεσμά του μικρόκοσμου του μαγαζιού του θα συναντηθεί με τις ανάγκες των εργαζομένων και των φτωχών αγροτών. Εδώ ανοίγονται προοπτικές.
Και στο κάτω - κάτω της γραφής γιατί άνοιξε ένα μαγαζί. Για να εξασφαλίσει ένα μεροκάματο άλλοτε μικρότερο και άλλοτε μεγαλύτερο, δύσκολο πάντα. Σήμερα, σε συνθήκες καπιταλιστικής κρίσης, φαίνεται πιο καθαρά ότι ο καπιταλισμός είναι ανίκανος να του εξασφαλίσει σίγουρη δουλειά και μεροκάματο που να καλύπτει τις ανάγκες του. Μόνο η λαϊκή εξουσία μπορεί να εγγυηθεί αυτά τα δικαιώματα.

Του
Βασίλη ΜΑΜΑΗ*
*Ο Β. Μαμάης είναι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ