«Ανανέωση» χωρίς αυτοκριτική

Παπαγεωργίου Βασίλης

Πέρασαν είκοσι χρόνια (και κάτι παραπάνω) από τότε που ο ΣΥΝ (στη συνέχεια ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ) οικοδόμησε την ιδεολογικοπολιτική του ταυτότητα και φυσιογνωμία στη βάση διακηρύξεων ανανεωτικών, κόντρα στο παλιό που εξέφραζε το ΚΚΕ όπως ισχυρίζονταν οι κατά καιρούς ηγεσίες του.

Βεβαίως, δεν ήταν πρώτη φορά το 1991 που το σύνθημα «ανανέωση» εισέβαλλε στην ιδεολογικοπολιτική διαπάλη. Είχε εμφανιστεί και πριν 45 χρόνια (κι ακόμα περισσότερα) και τελικά οι φορείς του συγκρότησαν κομματικό φορέα με την επωνυμία «ΚΚΕ εσωτερικού», πρόγονο του ΣΥΝ. Κι αν ανατρέξει κανείς στην Ιστορία του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, πριν 60, 70 και 100 χρόνια, πάλι θα συναντήσει πολλές φορές το ίδιο σύνθημα, με το ίδιο περιεχόμενο επί της ουσίας, συχνά και με τις ίδιες φράσεις.
Θα συναντήσει επίσης το επαναλαμβανόμενο από τους φορείς της σοσιαλδημοκρατίας και του οπορτουνισμού, ότι διαρκώς αναζητούν το νέο στην πολιτική, έξω από δόγματα και ιδεολογικές παρωπίδες! Σε ένα δόγμα δεν κάνουν πίσω, ένα δόγμα υπερασπίζονται με και δίχως παρωπίδες: Το συμβιβασμό με την οικονομική και πολιτική κυριαρχία του κεφαλαίου.
Το θέμα μας δεν αφορά στην παραπάνω αναδρομή, απλώς η αναφορά σε αυτήν θέλει να υπενθυμίσει από τη δική της πλευρά, ότι η «ανανέωση» πάντα έκρυβε με τη ρητορική της το παλιό εκείνο που εξυπηρετούσε το καπιταλιστικό σύστημα. Το απέδειξε η ζωή σε δεκάδες περιπτώσεις. Το απέδειξε και η πορεία του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και της νεοσύστατης, πλην γνωστής και μη εξαιρετέας ΔΗΜΑΡ, μιας μικρογραφίας του «καλού» ΠΑΣΟΚ.
Ας ελπίσουμε ότι η ηγεσία του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ δε θα πει, για άλλη μια φορά, ότι το ΚΚΕ την κατηγορεί αδίκως, όπως υποστήριξαν το ΚΚ και η Ενωμένη Αριστερά Ισπανίας, παρότι είναι τμήματα του λεγόμενου «Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς» και έχουν αποδεχτεί τη διαφύλαξη των «αρχών της ΕΕ». Τα γεγονότα είναι αναμφισβήτητα.

Οταν κυριάρχησε η αντεπανάσταση στη Σοβιετική Ενωση και στις άλλες οχτώ χώρες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, η ηγεσία του ΣΥΝ πρωτοστάτησε στη ρητορική για «τις προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης», όπως ονόμαζε τον καπιταλισμό. Σε αυτήν τη βάση, υπερακόντισε σε φιλοευρωενωσιακή φρασεολογία και πρακτική, υπέγραψε τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, πανηγύρισε για την ένταξη στην Ευρωζώνη και αναλώθηκε σε επιχειρήματα υπέρ της «σύγκλισης των οικονομιών» των κρατών - μελών της ΕΕ, κάνοντας στρατηγική του ΣΥΝ τη δικαιωμένη, όπως κανοναρχούσε, στρατηγική του «ΚΚΕ εσωτερικού» για την «ΕΟΚ των εργαζομένων».

Παρουσιάζοντας την ΕΕ (ΕΟΚ) ως νομοτέλεια, η ηγεσία του ΣΥΝ (και μετά του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ) τροφοδότησε το αστικό οπλοστάσιο ενάντια στο ΚΚΕ, το οποίο υποστήριζε και υποστηρίζει σθεναρά ότι η ΕΕ ξεκίνησε ως συμμαχία του κεφαλαίου και δεν μπορεί να αλλάξει, ότι οι αντιθέσεις στο εσωτερικό της είναι εγγενείς και αναπόφευκτες, εξαιτίας του ιμπεριαλιστικού χαρακτήρα της και της ανισόμετρης ανάπτυξης του καπιταλισμού, ότι η ΕΕ συγκροτήθηκε ως αντεπαναστατικός πόλος από τα ιμπεριαλιστικά κράτη για να ενισχύσει, αρχικά την επίθεση κατά του σοσιαλιστικού συστήματος, αλλά και τον ανταγωνισμό της με το αμερικανικό και με άλλα κεφάλαια. Κατά συνέπεια, ο λυσσαλέος μεταξύ τους ανταγωνισμός για κυριαρχία, δεν μπορεί παρά να στηριχθεί στη διαρκώς εντεινόμενη εκμετάλλευση της εργατικής τάξης και στην καταπίεση των φτωχών λαϊκών στρωμάτων. Και υπενθύμιζε το ΚΚΕ, όπως υπενθυμίζει και σήμερα, ότι οι ενδοκαπιταλιστικές αντιθέσεις οδήγησαν στους προηγούμενους και στους σημερινούς ιμπεριαλιστικούς πολέμους, τοπικούς ή γενικευμένους.
Είκοσι χρόνια μετά, τι έχει να πει η ηγεσία του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ, που οι αντιθέσεις της ΕΕ τείνουν να την τινάξουν στον αέρα; Αποτελεί σύγχρονη και ανανεωτική θέση η στάση τους απέναντι στην ΕΕ; Και φυσικά δεν μπορούν να ισχυριστούν ότι η ΕΕ ήταν καλή όταν ψήφιζαν το Μάαστριχτ και ότι χάλασε στη συνέχεια...

Επί χρόνια, η ηγεσία του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ και σειρά στελεχών του κατηγορούσαν το ΚΚΕ για εθνικισμό (πόλεμος κατά της Γιουγκοσλαβίας, βιβλίο Ιστορίας της ΣΤ΄ Δημοτικού, σύνορα στο Αιγαίο, σχέδιο Ανάν κ.ά.). Πολέμησαν τη θέση του ΚΚΕ που υποστήριζε και υποστηρίζει ότι το κύριο πεδίο της ταξικής πάλης είναι το εθνικό πεδίο (σε συνδυασμό βεβαίως με τη διεθνιστική πάλη και αλληλεγγύη) και πρόβαλαν σε πρώτη γραμμή τα διάφορα διεθνή φόρουμ κατά της «παγκοσμιοποίησης» στο Σιάτλ, το Σάο Πάολο κ.λπ. (αλήθεια, τι απέγιναν αυτά;).

Ωστόσο, εδώ και ένα διάστημα ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ πραγματοποίησε «στροφή» και άρχισε να κάνει λόγο για Κατοχή της Ελλάδας και υποτέλεια των αστικών κυβερνήσεων (!), ενώ καλεί σε αγώνα για την εθνική ανεξαρτησία. Από τον κοσμοπολιτισμό, στην Κατοχή και την ανάγκη συγκρότησης αντικατοχικού μετώπου!...

Οταν σχηματίστηκαν οι κυβερνήσεις Νταλέμα, Ζοσπέν, Πρόντι, η ηγεσία του ΣΥΝ και η εφημερίδα «Αυγή» τις πρόβαλλαν ως φιλολαϊκή εξέλιξη και ως υπόδειγμα που είχε συμφέρον να ακολουθήσει και ο ελληνικός λαός. Οταν όμως αποδείχθηκε εκείνο που υποστήριζε το ΚΚΕ, ότι δηλαδή επρόκειτο για κυβερνήσεις των μονοπωλίων, στις οποίες συμμετείχαν και Κομμουνιστικά Κόμματα, όταν αυτές οι κυβερνήσεις έπεσαν κάτω από τη λαϊκή κατακραυγή (ανεξάρτητα από το γεγονός ότι η τελευταία ήταν μία επίσης αστικής αφετηρίας αντίδραση), ο ΣΥΝ και στη συνέχεια ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ έπαψαν να τις επικαλούνται, τις αποσιώπησαν, αλλά δίχως ενοχές. Η πολιτική που εφάρμοσαν οι κεντροαριστερές κυβερνήσεις, από το βομβαρδισμό της Γιουγκοσλαβίας μέχρι την επέκταση των ελαστικών σχέσεων εργασίας και το τσάκισμα του εργατικού κινήματος, μέσω της συναίνεσης, δεν άφηνε κανένα περιθώριο ανοιχτής υποστήριξής τους.

Γι' αυτό και η αποσιώπηση από την πλευρά του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ δεν σημαίνει και εγκατάλειψη αυτής της στρατηγικής, ούτε φυσικά κάποια αυτοκριτική στάση για τα πεπραγμένα του. Αντίθετα, συνεχίζουν να προβάλλουν τη στρατηγική της κεντροαριστεράς ως εναλλακτική φιλολαϊκή λύση και απάντηση στην κρίση. Σε αυτό το αντιλαϊκό σενάριο καλούν και το ΚΚΕ να συμπράξει, στο πλαίσιο του λεγόμενου αντιμνημονιακού μετώπου...

Οταν ξέσπασε η καπιταλιστική κρίση, η ηγεσία του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ επαναλάμβανε ό,τι και οι εκπρόσωποι των μονοπωλίων. Ισχυριζόταν ότι ήταν κρίση του καζινοκαπιταλισμού και υποδείκνυε ως υπεύθυνους τα γκόλντεν μπόις. Στη συνέχεια, άρχισε να επαναλαμβάνει το εξίσου ανιστόρητο περί κρίσης χρέους, αποδίδοντας τις ευθύνες στη «νεοφιλελεύθερη διαχείριση», ας εφαρμόζουν την ίδια πολιτική όλα τα αστικά και οπορτουνιστικά κόμματα. Με αυτό τον τρόπο, πρώτον: Εξαπατούν τον κόσμο λέγοντας ότι υπάρχει και μια σοσιαλδημοκρατική πολιτική, στον αντίποδα της «νεοφιλελεύθερης», που δήθεν ωφελεί τους εργαζόμενους. Δεύτερον, συνδράμουν τα αστικά επιχειρήματα που στοχεύουν στη συγκάλυψη του χαρακτήρα της κρίσης ως καπιταλιστικής και άρα στη συγκάλυψη των αιτιών που τη δημιουργούν και που είναι η υπερσυσσώρευση κερδών και εμπορευμάτων από την εντεινόμενη εκμετάλλευση της εργατικής τάξης. Τρίτον, παρεμποδίζουν την εργατική λαϊκή πάλη που στρέφεται κατά των μονοπωλίων, κατά της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας και έχει στόχο την κοινωνικοποίησή της. Δηλαδή, λειτουργούν ως ανάχωμα στη μόνη λύση που υπάρχει για την εργατική τάξη και τα φτωχά λαϊκά στρώματα, τη λαϊκή εξουσία - οικονομία.

Αυτή η πολιτική γραμμή τους εντάσσεται στην ουτοπική και δημαγωγική επιδίωξη για έναν «καπιταλισμό με ανθρώπινο πρόσωπο», όπου «ο άνθρωπος θα είναι πάνω από τα κέρδη» και «η πολιτική πάνω από τις αγορές». Πρόκειται απλώς για σύγχυση ή για εμπαιγμό;
Στην ίδια βάση, και επαναλαμβάνοντας τη θέση της ΝΔ, επικρίνουν την κυβέρνηση, επειδή δεν προωθεί επενδύσεις, ώστε να δημιουργηθεί ανάπτυξη, δηλαδή καπιταλιστική ανάπτυξη, δηλαδή ακριβώς εκείνη η ανάπτυξη που φέρνει τις κρίσεις. Εξάλλου, δεν είναι τυχαίο ότι οι προτάσεις του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ (ευρωομόλογο, επαναδιαπραγμάτευση του χρέους κ.ά.) είναι θέσεις και ισχυρών τμημάτων του ιμπεριαλισμού, ενώ κάποιες ήδη υλοποιούνται, όπως το κούρεμα του χρέους.

Με αφορμή τα τελευταία γεγονότα (κυβέρνηση Παπαδήμου κ.ά.) ο πρόεδρος του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ εμφανίστηκε λάβρος υπερασπιστής της δημοκρατίας και της κοινωνικής συνοχής! Ανέσυρε, μάλιστα, το μουχλιασμένο αστικό επιχείρημα ότι «αυτή η χώρα γέννησε τη δημοκρατία πριν 2000 χρόνια»! Και μόνο αυτές οι επανειλημμένες τοποθετήσεις της ηγεσίας του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ είναι αρκετές για να δείξουν ότι οι αλλαγές που επιδιώκουν είναι αλλαγές, που διευκολύνουν το κεφάλαιο, να υποτάσσει την εργατική τάξη και που επίσης θα το διευκόλυναν, αν και όταν τις χρειαστεί ως κυβερνητική λύση, για να ρετουσάρει το αποκρουστικό του πρόσωπο και για να θωρακίσει τη σάπια εξουσία του.

Του
Μάκη ΜΑΪΛΗ