Η ΓΓ της ΚΕ του Κόμματος μίλησε χτες σε εκδήλωση της ΝΟ Βιομηχανίας της ΚΟ Αττικής του ΚΚΕ, με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Μέρα της Γυναίκας

ΑΛΕΚΑ ΠΑΠΑΡΗΓΑ

Δε θα μαζικοποιηθεί ο αγώνας χωρίς τη συμμετοχή των γυναικών στη βάση, στα όργανα, παντού

Η Αλέκα Παπαρήγα στο βήμα της συγκέντρωσης

Σε εκδήλωση που διοργάνωσε η ΝΟ Βιομηχανίας της ΚΟ Αττικής του ΚΚΕ, στο Γκάζι, με θέμα τις συνέπειες της καπιταλιστικής κρίσης στη ζωή της εργαζόμενης γυναίκας και την πρόταση διεξόδου του ΚΚΕ, μίλησε χτες η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. Η Αλέκα Παπαρήγα σημείωσε στην ομιλία της:«Αγαπητοί σύντροφοι και συντρόφισσες, αγαπητοί φίλοι και φίλες.
Σήμερα το πρωί, στις περισσότερες εφημερίδες, υπήρχε μία είδηση που έλεγε το εξής πράγμα: Μία ένωση εταιρειών, τώρα δεν θυμάμαι ακριβώς τον τίτλο, μονοπωλιακών εταιρειών εν πάση περιπτώσει, που δρα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, δε θυμάμαι ακριβώς αν είναι συνδικαλιστικός φορέας ή κάτι άλλο, έκανε μία πολύ μεγάλη και σοβαρή διαπίστωση, παραμονές της Παγκόσμιας Μέρας της Γυναίκας. Οτι στα διοικητικά συμβούλια των επιχειρήσεων συμμετέχει μικρός αριθμός γυναικών και σκέφτονται, λέει, να κάνουν ποσόστωση, δηλαδή να αυξηθεί ο αριθμός των γυναικών που συμμετέχουν στα συμβούλια των επιχειρήσεων.
Την ίδια ώρα, βεβαίως, όλες οι εφημερίδες, τα περιοδικά, κατά παράδοση, όταν μιλάμε για Παγκόσμια Μέρα της Γυναίκας, δημοσιεύουν και ορισμένα άλλα στατιστικά στοιχεία, που δείχνουν ότι στον ανερχόμενο αριθμό των ανέργων σε όλη την Ευρώπη, τα σκήπτρα κρατάνε οι γυναίκες, και ακόμα περισσότερο τα σκήπτρα τα κρατάνε οι νέες ηλικίες. Και μια σειρά άλλοι δείκτες δείχνουν τη μειωμένη συμμετοχή των γυναικών στα όργανα λήψης των αποφάσεων, στα κοινοβούλια κ.τ.λ.

Αν παρακολουθήσει κανείς τα δελτία ειδήσεων, θα δει ότι συχνά - πυκνά στις ειδήσεις ακούμε, "η πρόεδρος της Βραζιλίας, η πρόεδρος της Αργεντινής, η πρόεδρος της Δανίας, η πρόεδρος της Φινλανδίας". Εχει αυξηθεί, δηλαδή, ο αριθμός των γυναικών που κατέχουν, ας πούμε, κορυφαίες ηγετικές θέσεις, στις κυβερνήσεις, στα κοινοβούλια, πρόεδροι Δημοκρατίας, πρωθυπουργοί κ.τ.λ. Και αυτό το γεγονός έχει τάση αύξησης. Την ίδια ώρα, βεβαίως, υπάρχουν κι άλλες στατιστικές. Χτες για παράδειγμα, σε τηλεοπτικό κανάλι που αναφέρονταν τα αποτελέσματα κάποιων δημοσκοπήσεων, έλεγαν ότι στο 30% αυτών που λένε "δεν θα ψηφίσω, δεν έχω κανένα ενδιαφέρον να πάρω μέρος στις εκλογές", το 70% ήταν γυναίκες.Αναμφισβήτητα, όλα αυτά τα νούμερα και τα στοιχεία δεν μπορούμε να τα βάλουμε σε μια σειρά, πρώτο, δεύτερο, τρίτο, να τα ανακατέψουμε και να τα μπερδέψουμε. Είναι διαφορετικά πράγματα και το ΚΚΕ τα διαβάζει απ' τη δική του ταξική πολιτική σκοπιά. Τι δείχνει αυτό; Δείχνει κατ' αρχήν ότι η αστική τάξη της χώρας μας, αλλά και γενικότερα η παγκόσμια αστική τάξη, η διεθνής αστική τάξη, ενδιαφέρεται πραγματικά στα δικά της ηγετικά όργανα, να αναδειχτούν όσο γίνεται περισσότερες γυναίκες. Ειλικρινά σας λέω, δεν ξεκινάει από μία διάθεση ισοτιμίας, ξεκινάει όμως από μια σαφή προσπάθεια να πολλαπλασιαστούν οι μηχανισμοί χειραγώγησης των γυναικών, χρησιμοποιώντας τις ίδιες τις γυναίκες.

Στιγμιότυπο από τη χτεσινή συγκέντρωσης

Προσέξτε, όμως, δεν μιλάνε για ανάδειξη των γυναικών απ' την εργατική τάξη, δεν τους απασχολεί καθόλου αυτό το θέμα, αλλά τις γυναίκες που προέρχονται απ' τους κόλπους της αστικής τάξης, μέσα από τα σπλάχνα τους, ή τα εξαγορασμένα τμήματα της εργατικής τάξης, γιατί υπάρχει κι αυτό. Και μάλιστα, σε αυτά τα ζητήματα είναι πάρα πολύ ευαίσθητη η σοσιαλδημοκρατία, αυτά που λέμε τα "σοσιαλιστικά", σοσιαλδημοκρατικά κόμματα και έχει την εξήγησή του.Οπως ξέρετε, η σοσιαλδημοκρατία προέκυψε στις αρχές του 20ού αιώνα, σαν αυτοτελές ρεύμα, μέσα απ' τις γραμμές του εργατικού κινήματος, που άρχισε να χειραφετείται στα πλαίσια του καπιταλισμού. Η σοσιαλδημοκρατία, ακριβώς επειδή προήλθε απ' τις γραμμές του εργατικού κινήματος, αλλά αποχαιρέτησε τα συμφέροντα της εργατικής τάξης και του εργατικού κινήματος προ πολλού, είναι και πιο ευέλικτη σ' αυτά τα πράγματα και πιο ικανή στη χειραγώγηση της εργατικής τάξης, γενικότερα των λαϊκών μαζών.
Κι έτσι εξηγείται, γιατί η αστική τάξη ξεπέρασε τα όποια συμπλέγματα υπήρχαν και τις όποιες προκαταλήψεις απέναντι στις γυναίκες και κάνει προσπάθεια σε υπουργεία, σε κυβερνήσεις, πρωθυπουργούς, να αναδείξει γυναίκες για να μπορεί να μπερδεύει τα μυαλά των γυναικών, ενώ όχι μόνο αδιαφορεί πλήρως, αλλά αισθάνεται και μίσος όταν στα όργανα του εργατικού κινήματος, όταν γενικά μέσα στο κίνημα πολλαπλασιάζεται ο αριθμός των γυναικών.

Πρωτοπόρος ο ρόλος του ΚΚΕ

Αυτό είναι ένα ζήτημα που δεν πρέπει να το αφήσουμε σε δεύτερη μοίρα ή δεν πρέπει να μας προβληματίσει. Και το λέω αυτό γιατί το ΚΚΕ, και γενικότερα το κομμουνιστικό κίνημα, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση να μιλήσω για το ΚΚΕ, από τις αρχές του 20ού αιώνα, από το 1918 που ιδρύθηκε, εκτός των άλλων, είχε σημειώσει και μια μεγάλη πρωτιά.
Βεβαίως, η μεγάλη πρωτιά του ΚΚΕ ήταν από τότε που ιδρύθηκε ότι έβαλε το εξής ζήτημα: Ανέδειξε τον πρωτοπόρο επαναστατικό ρόλο της εργατικής τάξης, ανέδειξε το γεγονός ότι στην εκμεταλλευτική κοινωνία η πιο εκμεταλλευόμενη τάξη είναι η εργατική τάξη είναι η τάξη εκείνη η οποία δεν έχει να χάσει απολύτως τίποτα, αντίθετα έχει να κερδίσει 100% από το Σοσιαλισμό. Αυτή ας πούμε είναι η μεγαλύτερη πρωτιά του Κόμματος.
Αλλά ταυτόχρονα, το 1918, σε μια περίοδο που στην Ελλάδα βάραιναν οι πιο καθυστερημένες, οι πιο αναχρονιστικές απόψεις για τις γυναίκες, μίλησε για την ισοτιμία, τη χειραφέτηση και την ισότητα της γυναίκας και ανέδειξε την ταξική φύση της γυναικείας ανισοτιμίας.
Και δεν περιορίστηκε βεβαίως σε ένα σύνθημα, αλλά έμπρακτα, μέσα σε δύσκολες συνθήκες, πάρα πολύ δύσκολες συνθήκες, δημιούργησε την πρωτοπορία των κομμουνιστριών γυναικών, οι οποίες μπήκαν στη δράση σαν κομμουνίστριες. Και βεβαίως, μέσα στις γραμμές του εργατικού κινήματος. Ακόμα και μέσα στη δεκαετία του '20, έχουμε τις πρώτες γυναίκες εξόριστες και φυλακισμένες που εκείνη την περίοδο ήτανε η επανάσταση της επανάστασης. Ετσι είναι.
Είχαμε λοιπόν - και έχουμε - μια μεγάλη πρωτιά, και τα σκήπτρα αν θέλετε αυτά τα κρατήσαμε και τα διατηρούμε. Ομως στις σημερινές συνθήκες, σύντροφοι και συντρόφισσες, οφείλει το ΚΚΕ ακόμα πιο αποφασιστικά αυτήν την πρωτιά να τη διευρύνει, να της δώσει μεγαλύτερη ουσία. Σαν ένα κρίσιμο και καίριο ζήτημα. Και το λέω για ποιο λόγο: Μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, η Ελλάδα, όλη η καπιταλιστική Ευρώπη, είχε ανάγκη από την αντιμετώπιση των πολεμικών καταστροφών, που βεβαίως ήταν ασύγκριτα λιγότερες με εξαίρεση τη Γερμανία, από τις καταστροφές που υπέστη η Σοβιετική Ενωση και οι χώρες που κατόπιν πέρασαν στο Σοσιαλισμό.
Ωστόσο, είχαν ανάγκη - ο καπιταλισμός δεν μπορεί να μένει στάσιμος - την ταχύρρυθμη ανάπτυξη της καπιταλιστικής οικονομίας και γιατί έτσι εξασφάλιζαν την κερδοφορία και γιατί, μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο η Ευρώπη δεν ήταν καπιταλιστική παντού, αλλά είχε απέναντί της και το σοσιαλιστικό σύστημα και ιδιαίτερα τη Σοβιετική Ενωση, η οποία πολύ ταχύρρυθμα, επίσης συνερχόταν απ' τις πολύ βαθιές πληγές που της άφησε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος.
Είχαν ανάγκη απ' τη μαζική συμμετοχή των γυναικών στην παραγωγή. Και απ' αυτήν την άποψη, ήταν υποχρεωμένο και το καπιταλιστικό σύστημα να οργανώνει μία πολύ μεγάλη καμπάνια, για την ισοτιμία της γυναίκας, να αντιμετωπίζει κραυγαλέες αναχρονιστικές, καθυστερημένες αντιλήψεις για το ρόλο της γυναίκας. Μην ξεχνάτε ότι είχαν λιγότερα ανδρικά εργατικά χέρια, εξαιτίας της συμμετοχής τους στους στρατούς, κι έπρεπε να προσελκύσουν τις γυναίκες μαζικά στην παραγωγή. Και το κλίμα, στην Ελλάδα λιγότερο, αλλά στην Δ. Ευρώπη περισσότερο, άρχισε να αλλάζει. Καμπάνιες για την ισοτιμία της γυναίκας, για τα δικαιώματα της γυναίκας στη δουλειά.
Και βέβαια, για να προσελκύσουν τις γυναίκες στην παραγωγική διαδικασία, στα εργοστάσια, σε κλάδους, έπρεπε το καπιταλιστικό σύστημα να κάνει ορισμένες παραχωρήσεις, όπως για παράδειγμα ένα δίκτυο παιδικών σταθμών, να πάρει ορισμένα μέτρα όχι ριζικής λύσης του προβλήματος, αλλά μιας ορισμένης δυνατότητας των γυναικών να βγουν στην παραγωγή. Βεβαίως ως φθηνή εργατική δύναμη και μάλιστα σε ορισμένους τομείς και κλάδους που θεωρήθηκε ότι οι γυναίκες μπορούν να αποδώσουν περισσότερα για διάφορους λόγους.
Ακόμα και σε καπιταλιστικές χώρες της Ευρώπης το δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες δόθηκε μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Στη Δανία, μάλιστα, το δικαίωμα ψήφου των γυναικών δόθηκε τη δεκαετία του '70 - στην "προηγμένη" Δανία, που ήταν πιο προηγμένη απ' την Ελλάδα, στην Ελλάδα τουλάχιστον δόθηκε πιο νωρίς.
Στην Ελλάδα, βεβαίως, ήταν μεγάλο το βάρος των αναχρονιστικών αντιλήψεων, αλλά ωστόσο και αυτές οι αναχρονιστικές αντιλήψεις είχαν δεχτεί σοβαρό πλήγμα, καθώς στα χρόνια της Εθνικής Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού η γυναίκα είχε αποδείξει ότι μπορεί να τα βγάλει πέρα και με τα όπλα, και στην παράνομη δουλειά και στη δύσκολη δουλειά στις πόλεις, σε συνθήκες πολέμου σε συνθήκες σοβαρού χτυπήματος του κινήματος.

Να γενικευτεί η παρέμβασή μας

Στην Ελλάδα επίσης, τη δεκαετία του '70 ακόμα, υπήρχε επίσημα και στο νόμο θεσμοθετημένη η ανισότητα της γυναίκας στην αμοιβή, στην οικογένεια και παντού. Ωρίμασε το πράγμα, κι εδώ ωρίμασε και χάρη στο ΚΚΕ, αλλά είχε υπερωριμάσει και στα όρια του καπιταλισμού η αναγκαιότητα να αρθεί στο νόμο η ανισοτιμία της γυναίκας. Και σήμερα μπορούμε να πούμε στην Ελλάδα, με δύο απανωτές νομοθετικές μεταρρυθμίσεις το '81 και το '93, έχει αρθεί η ανισότητα της γυναίκας στο νόμο, παρότι μερικά «ψιλά» ενδεχομένως κάπου παραμένουν, αλλά γενικά έχει αρθεί.
Αυτό, αν θέλετε, δημιούργησε την ψευδαίσθηση, την εικόνα, ότι το θέμα της ισοτιμίας έχει λήξει κι ότι εν πάση περιπτώσει την πρωτοκαθεδρία σε αυτά τα ζητήματα δεν την έχει πια το ΚΚΕ, μιας και όλα τα κόμματα κάνουν καμπάνια για τις γυναίκες, μεγάλος αριθμός γυναικών έχουν εκλεγεί σε δημόσια αξιώματα, κ.τ.λ.
Κι όταν λέω ότι το ΚΚΕ, δεν έχουμε χάσει την πρωτιά σε καμία περίπτωση, αλλά οφείλουμε, κάνουμε προσπάθειες τα τελευταία χρόνια, αλλά θα έλεγα όχι επαρκείς, οφείλουμε και για γενικούς λόγους και για ειδικούς να γίνουμε σε πιο μαζικό επίπεδο - είμαστε πρωτοπορία, δεν το συζητάμε - αλλά να γίνουμε σε πιο μαζικό επίπεδο πρωτοπορία και σε αυτό το θέμα, όπως είμαστε και σ' όλα τ' άλλα, στην πάλη για τα δικαιώματα της εργατικής τάξης, στην πάλη για το σοσιαλισμό, στην πάλη για την απόκρουση των πιο βάρβαρων μέτρων της κρίσης, στην πάλη για την ανατροπή της εξουσίας των μονοπωλίων.
Οφείλουμε και στο θέμα της ισοτιμίας, της χειραφέτησης και της ισότητας, να κατακτήσουμε στη συνείδηση του λαού, σε ευρύτερες εργατικές και λαϊκές μάζες την πρωτοπορία που μας ανήκει. Κι αν θέλετε η σημερινή επέτειος δίνει αυτήν την ευκαιρία.
Τα πράγματα ήρθαν έτσι και χάρη στη δράση του ΚΚΕ, που τώρα πια, όταν μιλάμε για την ισοτιμία της γυναίκας, την πάλη για τα δικαιώματα της γυναίκας, δεν μιλάει και το ίδιο το Κόμμα με τον ίδιο τρόπο που μίλαγε πριν από 20, 30 και 40 χρόνια. Παλιότερα κατά κάποιο τρόπο, έπρεπε μέσα από ένα ιδιαίτερο κανάλι δράσης, τις ριζοσπαστικές, τις πρωτοπόρες γυναικείες οργανώσεις, να συμβάλεις ώστε να ανοίξει το ζήτημα της ισοτιμίας γενικότερα, χωρίς να χάνει τη σημασία του σε καμία περίπτωση, το ριζοσπαστικό οργανωμένο γυναικείο κίνημα.
Αλλωστε, ξέρετε πάρα πολύ καλά, ότι η κοινωνική συμμαχία της εργατικής τάξης μέσω του ΠΑΜΕ, της φτωχής αγροτιάς μέσω της ΠΑΣΥ, των αυτοαπασχολουμένων, των φτωχών, μέσω της ΠΑΣΕΒΕ, έχει διευρυνθεί με τη συμμετοχή της Ομοσπονδίας Γυναικών Ελλάδας και της συσπείρωσης των παιδιών που σπουδάζουν στα ΑΕΙ και ΤΕΙ. Αυτό δείχνει ότι χρειάζεται και ο ιδιαίτερος ρόλος των γυναικείων οργανώσεων, που είναι ριζοσπαστικές, που αναγνωρίζουν τη συνεργασία με την εργατική τάξη κ.τ.λ.
Αλλά το ζητούμενο της πρωτοπορίας είναι η πάλη για τα προβλήματα της ισοτιμίας, της χειραφέτησης, της ισότητας της γυναίκας, να γίνει αναπόσπαστο στοιχείο της πάλης του εργατικού κινήματος, αναπόσπαστο στοιχείο της πάλης κάθε μορφής οργάνωσης των εργατών, των αυτοαπασχολουμένων, της φτωχής αγροτιάς, ακριβώς γιατί εμείς δεν θέλουμε να αναπαράγουμε τη διαίρεση ανάμεσα στους άνδρες και στις γυναίκες, ούτε την υποστηρίξαμε ποτέ, ούτε την υποστηρίζουμε σήμερα, και γιατί το ζήτημα της χειραφέτησης της γυναίκας είναι ένα ζήτημα καθαρά ταξικό και φυλετικό μαζί και αφορά σε τελευταία ανάλυση, και στο α και στο ω, την εργατική οικογένεια 100%.

Ταξικό και φυλετικό ζήτημα

Επιτρέψτε μου λοιπόν πριν μιλήσω για την καπιταλιστική κρίση και τη διέξοδο, να σταθώ σε δύο τρία ζητήματα, χωρίς να τα εξαντλήσω, περισσότερο για κέντρισμα. Γιατί, αν θέλετε, αυτό συνιστά και τη ριζική διαφορά, σε όλα έχουμε ριζική διαφορά, αλλά είναι και αυτό ριζικά διαφορετικό, των θέσεων του ΚΚΕ για το γυναικείο ζήτημα, σε σχέση με τα αστικά κόμματα, τα μικροαστικά, τα οπορτουνιστικά, τα ακροδεξιά και όλα τ' άλλα, ό,τι φύσης πολιτικό μόρφωμα υπάρχει.
Το ΚΚΕ έχει θεωρία του τον επιστημονικό σοσιαλισμό, έτσι όπως την επεξεργάστηκαν οι ιδρυτές της, ο Μαρξ, ο Ενγκελς, ο Λένιν και όπως την υιοθέτησε το επαναστατικό κομμουνιστικό κίνημα και την υιοθετήσαμε κι εμείς, η άποψη του κόμματος είναι, πως το γυναικείο ζήτημα αποτελεί ταυτόχρονα και ταξικό και φυλετικό ζήτημα. Δεν αρκεί να το λέμε μόνο ταξικό, δεν αρκεί να το λέμε μόνο φυλετικό. Και αυτό αφορά τη γέννησή του.
Κι έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία η αντίληψη αυτή, γιατί δίχως την κατανόηση αυτής της αντίληψης δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την προπαγάνδα της ΕΕ, των μονοπωλίων και των άλλων κομμάτων για την άρση των κατακτήσεων σήμερα, των όποιων κατακτήσεων είχαν οι γυναίκες, και τις ιδιαίτερες συνέπειες που έχει η κρίση για τις γυναίκες. Αν δεν το δούμε ως ταξικό - φυλετικό ζήτημα, δεν μπορούμε να απαντήσουμε γιατί η ανεργία είναι μεγαλύτερη στις γυναίκες, γιατί οι γυναίκες, ακόμα και σε κλάδους που δουλεύουν γυναίκες και άνδρες με συμβάσεις, μιλάνε για ίση αμοιβή, γιατί οι γυναίκες έχουν κατώτερη αμοιβή.
Δεν μπορούμε να απαντήσουμε γιατί οι γυναίκες, ενώ είναι πλειοψηφία στον πληθυσμό, πληθυσμιακά, έχουν πολύ λιγότερη συμμετοχή - εμάς μας απασχολούν τα όργανα του εργατικού κινήματος, δε μας απασχολούν οι εταιρείες και πόσες γυναίκες είναι ιδιοκτήτριες βιομηχανικών επιχειρήσεων ή πόσες είναι υπουργίνες στις αστικές κυβερνήσεις και στα αστικά Κοινοβούλια. Ομως, μας απασχολεί το γεγονός ότι οι γυναίκες είναι συνδικαλισμένες σε πολύ μικρότερα ποσοστά από ό,τι είναι οι άνδρες, οι γυναίκες είναι εκλεγμένες σε πολύ λιγότερα ποσοστά από ό,τι οι άντρες, οι γυναίκες είναι οργανωμένες στο Κόμμα σε λιγότερα ποσοστά από ό,τι είναι οι άντρες κλπ., κλπ.
Και δε θα μπορούμε να καταλάβουμε αυτό και κυρίως, αν θέλετε, να αποκρούσουμε με ένα μαζικό εργατικό κίνημα την επίθεση, αν δε συνειδητοποιήσουμε το γυναικείο ζήτημα σαν ταξικό και φυλετικό μαζί. Η προπαγάνδα μας θα είναι κολοβή. Και φυσικά, όταν λέμε ταξικό και φυλετικό, το πρώτο που ξεκαθαρίζουμε είναι ότι αυτό είναι στον αντίποδα της αντίληψης εκείνης που θεωρεί ότι το γυναικείο ζήτημα, η ανισότητα της γυναίκας οφείλεται στην ανδροκρατία, στις πατριαρχικές αντιλήψεις, στην ανδροκρατούμενη κοινωνία και ότι το ζήτημα αυτό θα λυθεί μέσα και από την αντιπαράθεση των δύο φύλων. Αυτό να είναι καθαρό.
Εχει σημασία πώς γεννήθηκε το γυναικείο ζήτημα και γιατί στον καπιταλισμό, ενώ εξέλειπε το έδαφος για να δημιουργηθεί το φυλετικό ζήτημα, σήμερα είναι ακόμα πιο οξυμένο. Δύο κουβέντες να πω, γιατί θεωρούμε ότι η εργατική τάξη και οι κομμουνιστές πάνω από όλα πρέπει να ξέρουν πολύ περισσότερα από αυτά που νομίζουν ότι τους χρειάζονται στον αγώνα. Καμιά φορά νομίζουμε ότι μας χρειάζονται τα καθημερινά, τα στοιχεία, τα επιχειρήματα, τα νούμερα, οι διαπιστώσεις. Οχι. Μας χρειάζονται πολύ περισσότερα για να διαμορφώνουμε το ολοκληρωμένο ταξικό κριτήριο.
Οι γυναίκες κάποτε ήταν ίσες με τους άντρες. Και μάλιστα, σε αυτή την ισότητα η γυναίκα είχε ένα προβάδισμα, όχι ανταγωνιστικό προς τον άντρα. Ηταν στην πρωτόγονη κοινοτική κοινωνία, όπως λέμε, όπου δεν υπήρχε η διάκριση των φύλων. Και ένα σχετικό προβάδισμα που είχε η γυναίκα δεν ήταν, ξαναλέμε, καταπιεστικό για τον άντρα. Το προβάδισμα το είχε γιατί τότε δεν ήξεραν καν οι άνθρωποι ότι τα παιδιά γεννιούνται από τη συνεύρεση των δύο φύλων. Και από τις συγκεκριμένες σχέσεις. Το μόνο που ήξεραν είναι ότι η γυναίκα γεννάει παιδιά και τα παιδιά είναι της γυναίκας. Δεν μπορούσαν να φανταστούν ότι τα παιδιά είναι κάποιας γυναίκας και κάποιου άντρα.
Αλλά το κυριότερο ήταν ότι σε εκείνη την κοινωνία οι άνθρωποι ήταν υποταγμένοι πλήρως στη φύση. Τα προϊόντα που είχαν για να τραφούν και να επιβιώσουν ήταν πολύ λιγότερα από τους ανθρώπους. Δεν υπήρχε περίσσευμα για να δημιουργηθεί ιδιοκτησία, για να υπάρξει ιδιοκτήτης του πλούτου, άρα εκμεταλλευτές.
Επομένως, υπήρχε διάκριση των δύο φύλων, ήταν ένας φυσικός καταμερισμός, ενώ σήμερα ο καταμερισμός ρόλων ανάμεσα στη γυναίκα και τον άντρα είναι κοινωνικός στις συνθήκες της ταξικής εκμεταλλευτικής κοινωνίας. Ηταν ένας φυσικός καταμερισμός από την ανεπάρκεια ανάπτυξης της κοινωνίας. Και ο καταμερισμός έλεγε η γυναίκα γεννάει και φυτεύει, καλλιεργεί, γύρω από το χώρο που ζει, τη γη. Ο άντρας έπρεπε να κυνηγήσει τα ζώα για να βρει τροφή. Αυτός ήταν ο φυσικός καταμερισμός εργασίας. Ξαναλέω, γινόταν με βάση τα βιολογικά χαρακτηριστικά.
Οταν όμως άρχισε, και δεν μπαίνω σε λεπτομέρειες, ο τομέας που ασχολιόταν ο άντρας, το κυνήγι, να δημιουργεί περίσσευμα, τότε δημιουργήθηκε η προϋπόθεση να εμφανιστεί η πρώτη ταξική εκμεταλλευτική κοινωνία, η δουλοκτητική. Και τότε το γυναικείο φύλο, που από φυσικό καταμερισμό ήταν στη γεωργία, έπεσε συνολικά στην ανισότητα. Οχι γιατί οι άντρες υποτιμούσαν τις γυναίκες, αλλά γιατί ο τομέας που ασχολιόταν ο άντρας είχε το περίσσευμα, άρα η ιδιοκτησία του πλούτου περνούσε όχι σε όλους τους άντρες βέβαια, σε ένα μέρος που ήταν όμως μόνο άντρες, οι γυναίκες δεν κυνηγούσαν. Από εκεί και πέρα, βεβαίως, αρχίζει να αναπαράγεται σε όλα τα ταξικά εκμεταλλευτικά συστήματα.

Συνθήματα ισοτιμίας χωρίς βάθος

Και κοιτάξτε τι ιδιαιτερότητες έχει το γυναικείο ζήτημα. Χιλιάδες χρόνια ανισότητας της γυναίκας. Αυτό αν θέλετε, κληρονομείται σύστημα σε σύστημα, δεν κληρονομείται όμως μόνο ως συνήθεια και αντίληψη αλλά κληρονομείται σε συνθήκες ταξικής κοινωνίας και η γυναίκα μετατρέπεται στον καπιταλισμό σε φτηνή εργατική δύναμη ανάμεσα στο σπίτι και στη δουλειά. Μετατρέπεται στη γυναίκα η οποία αντισταθμίζει τις ελλείψεις της κοινωνικής προστασίας, αναλαμβάνοντας το μεγαλύτερο βάρος της σπιτικής φροντίδας και έχοντας κάτω από τους ώμους της πολλά καρπούζια στην ίδια μασχάλη.
Θα μου πείτε, όλο το γυναικείο φύλο στις συνθήκες του καπιταλισμού δέχεται την κληρονομιά των παραδοσιακών αντιλήψεων. Μπορεί σε ένα βαθμό ναι. Αλλά εμείς έχουμε φύγει πολύ μακριά από αυτό το θέμα. Οι γυναίκες της αστικής τάξης πριν από όλα είναι γυναίκες της αστικής τάξης. Κι αν θέλετε, μπορεί να αντισταθμίσουν και τις υποτιμήσεις και τις παραδοξότητες με τις πολύ καλύτερες συνθήκες δουλειάς. Και εν πάση περιπτώσει, εμείς είμαστε συνολικά εναντίον της αστικής τάξης, ας τα λύσουν στα πλαίσια της δικής τους τάξης τα προβλήματά τους.
Εμείς λέμε ότι είναι και φυλετικό ζήτημα, γιατί το γυναικείο φύλο έπεσε στην ανισότητα με την πρώτη ταξική κοινωνία. Δε διαχωρίζουμε το φυλετικό κι ας γίνεται μέσα στο ταξικό. Και πάνω από όλα, εμάς μας ενδιαφέρει πώς ζει, η ανισότητα της γυναίκας της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων. Και η γυναίκα σήμερα γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης και με όρους συνθημάτων ισοτιμίας και με όρους συνθημάτων χειραφέτησης.
Είπαμε, λοιπόν, ότι ο καπιταλισμός έκανε ορισμένες παραχωρήσεις στη γυναίκα. Ακριβώς για να μπορέσει να τη χρησιμοποιήσει σαν φτηνή εργατική δύναμη. Και περίσσεψαν τα συνθήματα ισοτιμίας. Ομως, ποτέ δεν έφτασε σε βάθος. Διατήρησε ο καπιταλισμός και στην πιο κομψευάμενη και σύγχρονη αντίληψή του μια σειρά βολικές γι' αυτόν παραδοσιακές αντιλήψεις, όπου λέει ότι «η γυναίκα έχει όρια». Για παράδειγμα, η γυναίκα παραμένει το μέλος εκείνο της οικογένειας που αναλαμβάνει τις περισσότερες σπιτικές φροντίδες, η γυναίκα είναι αυτή που είναι περισσότερο δεμένη με το παιδί κλπ., όπου εν μέρει πατάνε σε ορισμένα βιολογικά χαρακτηριστικά της γυναίκας.
Αλλά στο βαθμό που σήμερα και εμείς δεχόμαστε ότι η γυναίκα έχει ιδιαίτερα βιολογικά χαρακτηριστικά, όπως πράγματι έχει, στις σημερινές συνθήκες όπου η επιστήμη και η τεχνική έχει φτάσει σε τέτοια σημεία, ακόμα και αν δεν μπορέσει να ξεπεράσει όλα τα βιολογικά χαρακτηριστικά, τα βιολογικά χαρακτηριστικά δε συνιστούν, δεν εξηγούν την ταξική εκμετάλλευση και βεβαίως δεν εξηγούν και την ανισοτιμία της γυναίκας. Εξηγούν προσαρμογές σε συνθήκες ισότητας, ισοτιμίας, χειραφέτησης στις ιδιαίτερες ανάγκες των γυναικών, άλλες προσαρμογές στις ιδιαίτερες ανάγκες των αντρών, όπως άλλωστε προσαρμογές πρέπει να γίνονται στη διάθεση των ανθρώπων με βάση την ηλικία.
Η παιδική προστασία, η εφηβική προστασία, οι μεσήλικες, οι πιο ηλικιωμένοι, τα άτομα με ειδικές ανάγκες, όλες αυτές οι ιδιαιτερότητες που υπάρχουν με βάση το φύλο, την ηλικία, αν θέλετε και το πού κατοικείς, τέτοιες δηλαδή ιδιαιτερότητες στη μεταχείριση και διακρίσεις, θετικές, πρέπει να υπάρχουν και καμιά από αυτές δεν μπορεί να εξηγήσει την ταξική εκμετάλλευση. Ενα μόνο πράγμα παίρνουμε υπόψη σαν Κόμμα: Οτι στη συνείδηση των εργατικών λαϊκών μαζών και των πιο ριζοσπαστικών μαζών, επιζούν οι προγενέστερες αναχρονιστικές αντιλήψεις.
Αυτό, αν θέλετε, αποδείχτηκε και στις χώρες που οικοδόμησαν το σοσιαλισμό. Πώς αποδείχτηκε αυτό; Ενώ στις συνθήκες του σοσιαλισμού καταργήθηκε η ταξική αιτία της ανισοτιμίας -σε συνθήκες του σοσιαλισμού αντικειμενικά δημιουργήθηκαν προϋποθέσεις ισότητας και όχι ισοτιμίας, ισότητας των ανθρώπων και στα πλαίσια αυτά ισότητας γυναικών και ανδρών- παρ' όλα αυτά, το βάρος των χιλιάδων χρόνων προκαταλήψεων που πια μετατρέπονται σε τρόπο ζωής και συμπεριφορές, οπωσδήποτε έπαιζαν ρόλο. Και ακριβώς χρειαζόταν ακόμα παραπέρα ανάπτυξη του σοσιαλισμού - κομμουνισμού ούτως ώστε αυτή η ισότητα, ας το πούμε, να είναι πλήρης.

Η εμπειρία του σοσιαλισμού

Και εδώ αποδεικνύεται και το εξής πράγμα και έχει αξία αυτή η εκτίμηση και για το σοσιαλισμό. Οτι για να μπορέσει η γυναίκα να αποκτήσει την πλήρη ισοτιμία, παίρνοντας υπόψη ότι έχουν διαμορφωθεί τρόποι, κώδικες συμπεριφοράς και καταστάσεων που είναι δύο και τρεις χιλιάδες χρόνια, αυτό που θα λύσει το ζήτημα δεν είναι απλώς μια διαπαιδαγωγική δουλειά, αλλά πάνω από όλα, όπως έλεγαν τόσο θαυμαστά ο Μαρξ, ο Ενγκελς, ο Λένιν, για να μπορέσει η γυναίκα να αποκτήσει την πραγματική ισοτιμία της, την πραγματική ισότητα με τον άντρα, πρέπει πάνω από όλα να απελευθερωθεί από το άχαρο μέρος της δουλειάς του νοικοκυριού. Προσέξτε, το έλεγαν αυτό ο Μαρξ και ο Ενγκελς, τον 19ο αιώνα, σήμερα έχουμε 21ο αιώνα.
Και ύστερα λένε ότι οι κομμουνιστές δεν ανοίγουν δρόμους μπροστά και μας εμφανίζουν σαν καθυστερημένους και δογματικούς. Αν το διαβάσετε -και θα σας το συνέστηνα να διαβάσετε- τα αποσπάσματα που μιλάει ο Μαρξ, ο Ενγκελς, ο Λένιν, σε συνθήκες όπου στην ΕΣΣΔ γίνεται εμφύλιος, οι κουλάκοι δεν παραδίνουν τα χωράφια και τα τρόφιμα και οι καπιταλιστές έχουν χάσει μεν την ιδιοκτησία τους, αλλά σαν δύναμη υπάρχουν και μέσα στις συνθήκες σύγκρουσης και εμφυλίου ο Λένιν, το Κόμμα έλεγε ότι η γυναίκα για να είναι ίση πρέπει να απαλλαγεί από την άχαρη δουλειά του νοικοκυριού.
Αυτό βεβαίως, πώς το έλεγε; Δεν υποτιμούσε τη δουλειά της οικογένειας, την οικογενειακή φροντίδα, αλλά έλεγε το εξής πράγμα. Οτι πρέπει να φτάσουμε στο σημείο ένα μέρος του νοικοκυριού να το κοινωνικοποιήσουμε. Τι; Οχι την κοινωνικοποίηση των γυναικών που λέγανε ότι το ΚΚΕ θέλει κοινοκτημοσύνη στις γυναίκες και κοινοκτημοσύνη παιδιών, ίσα ίσα, μίλησαν για τον έρωτα, για τις ανθρώπινες σχέσεις με λόγια που δεν τα έχουν μιλήσει ούτε ο πιο προοδευτικός αστός και μικροαστός.
Αλλά λέει το εξής πράγμα -πήραν και μέτρα πρακτικά στην ΕΣΣΔ, για παράδειγμα, όταν στους τόπους δουλειάς υπήρχαν τα εστιατόρια από τα οποία μπορούσες να προμηθευτείς και το βραδινό φαγητό, αν ήθελες. Αν ήθελες να μαγειρέψεις δε σου έλεγαν μην μαγειρέψεις στο σπίτι. Οταν μιλούσαν για κοινωνικές εγκαταστάσεις, πλυντήρια κοινωνικά κ.α. μια σειρά χώρους όπου μειώνεις τη δουλειά του νοικοκυριού κι έχεις ελεύθερο χρόνο και για την οικογένεια να δεθεί καλύτερα, αλλά και ελεύθερο χρόνο για τη συμμετοχή της γυναίκας στον έλεγχο και την άσκηση εξουσίας.
Υπήρχαν τα Σοβιέτ. Αλλά για να γίνει η γυναίκα ισότιμη, έπρεπε να συμμετέχει εξίσου σε αυτά τα όργανα εξουσίας, όχι μόνο στις συνελεύσεις. Και μέσα εκεί να αναδείξει ό,τι υπολείμματα υπήρχαν σε προβλήματα γυναικών γιατί, ξαναλέω, δε λύνονται αυτόματα μέσα στο σοσιαλισμό. Και ακριβώς έβαζε ζήτημα την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, την ανάπτυξη της υλικοτεχνικής υποδομής, τον εκσυγχρονισμό κλπ. για να μπορέσουν οι άνθρωποι να έχουν ελεύθερο χρόνο.
Ο Μαρξ μάλιστα έλεγε ότι ο άνθρωπος είναι ελεύθερος όταν τελειώσει τη δουλειά του. Προσέξτε, η δουλειά στο σοσιαλισμό δεν είναι σκλαβιά. Γιατί δεν υπάρχει ταξική εκμετάλλευση. Ομως έλεγαν το εξής πράγμα: Η ελευθερία μετά τη δουλειά σημαίνει ασκώ εξουσία. Συμμετέχω στην εξουσία, ελέγχω την εξουσία. Και τότε ο άνθρωπος μπορεί να γίνει ισότιμος. Με ό,τι αδυναμίες είχε ο σοσιαλισμός -και είχε και ελλείψεις είχε, ήταν ένα καινούριο σύστημα- δε συγκρίνεται με τίποτα η θέση της γυναίκας στο σοσιαλισμό από τον καπιταλισμό. Καμία.
Να να κάνουμε και ειδική συζήτηση και ζητήματα και προβλήματα. Δεν υπάρχει καμία σύγκριση και πουθενά. Καμία σχέση, για να μη σας πω ότι δεν ήταν μόνο ικανοποιημένη η γυναίκα. Είχε σταθερή δουλειά, είχε βασικά προβλήματα λυμένα. Ηξερε ότι τα παιδιά της θα βρουν δουλειά, όπως ο άντρας κι ο πατέρας. Δεν είναι μόνο η γυναίκα ή η μάνα. Δεν είχε την ανασφάλεια δεδομένη. Πράγματα τα οποία στον καπιταλισμό δεν λύθηκαν ποτέ για όλους και όποτε αυτά ήρθαν σε ένα ανοιχτό επίπεδο, κράτησαν πέντε - δέκα - δεκαπέντε - είκοσι χρόνια; Τώρα τελειώσαν, ό,τι έδωσε ο καπιταλισμός έδωσε.

Μεθοδευμένο σάρωμα των πάντων

Ποιο είναι λοιπόν σήμερα το ζητούμενο; Το ζητούμενο σήμερα είναι το εξής πράγμα: Να αναδείξουμε τις συνέπειες της καπιταλιστικής κρίσης στην επιδείνωση της ανισότητας της γυναίκας, αλλά όχι μόνο στην ανισότητα της γυναίκας, αλλά στη ζωή της εργατικής οικογένειας, μέσα από την επιδείνωση της θέσης της γυναίκας και του άντρα. Και ταυτόχρονα, να παλέψουμε, ό,τι μπορούμε να αποτρέψουμε, αν και είμαστε σε μία περίοδο όπου ο αμυντικός αγώνας δε φέρνει αποτελέσματα, τα βλέπετε, τα ζείτε καθημερινά, και ταυτόχρονα να μεγαλώσει αποφασιστικά η συμμετοχή των γυναικών στην πάλη για την ανατροπή της εξουσίας των μονοπωλίων, στην πάλη για το σοσιαλισμό.
Αυτό φαίνεται αντιφατικό, γιατί σου παίρνει περισσότερο χρόνο, πώς θα ζήσεις το παιδί σου, δε σου φτάνουν τα λεφτά, η αγωνία, η ανασφάλεια, η κακή διάθεση, η μελαγχολία που νιώθεις, η όξυνση όλων των προβλημάτων. Γιατί ο άνεργος δεν έχει ελεύθερο χρόνο, μπορεί να πει κανείς ότι ο πιο σκοτισμένος είναι ο άνεργος. Και ας έχει ελεύθερο χρόνο, όπως και η άνεργη. Δε νομίζω ότι η άνεργη κάθεται και κοιτάζει συνταγές να δει τι γλυκό θα κάνει και να καθαρίζει δέκα φορές το σπίτι της για να μην έχει σκόνη. Μπορώ να σας πω ότι μπορεί να κάνει και λιγότερες δουλειές κάτω από την απελπισία, από ό,τι κάνει μία γυναίκα εργαζόμενη.
Πώς λοιπόν, ενώ τώρα γίνεται ασφυκτική η έλλειψη του ελεύθερου χρόνου, ενώ ζούμε σε μία κοινωνία που πρέπει να είμαστε πάνω στα παιδιά μας, μέχρι τα παιδιά μας να είναι 30 και 35 χρονών και ασχολούμαστε με τα παιδιά μας και με τα εγγόνια μας, πώς ταυτόχρονα το ΚΚΕ καλεί τις γυναίκες και καλεί τις κομματικές οργανώσεις και τα ταξικά σωματεία να ανεβάσουν τη συμμετοχή των γυναικών; Ε, δεν υπάρχει άλλη λύση. Αυτό μπορούνε να το λύσουν καλύτερα οι κομμουνίστριες.
Κοιτάξτε να δείτε, τα μέτρα που παίρνονται σήμερα, είναι ίδια ανάμεσα στους άντρες και στις γυναίκες. Πήραν μέτρα πρώτα κατά των γυναικών, με τη νυχτερινή δουλειά, με τα πέντε χρόνια παραπάνω στη συνταξιοδότηση. Πήραν ό,τι κατακτήσεις είχαν οι γυναίκες. Τα πήραν πίσω. Τώρα ό,τι παίρνουν είναι ίδια. Μην ψάξετε να βρείτε μέτρα για τις γυναίκες και μέτρα για τους άντρες. Αλλά οι σύντροφοι, αλλά και οι άντρες να το προσέξουν. Γιατί οι συνέπειες είναι χειρότερες στις γυναίκες; Γιατί ακριβώς, τα μέτρα που παίρνουν στηρίζονται και στη φιλολογία της ανισότητας των δύο φύλων και στο γεγονός ότι οι γυναίκες μη συμμετέχοντας στην πολιτική δράση, αντίστοιχα με τον αριθμό που έχουν οι εργάτριες, γίνονται πιο ευάλωτες στα νέα μέτρα, γίνονται πιο δεκτικές και γιατί όλα τα μέτρα δοκιμάζονται πριν από όλα στην πλάτη των γυναικών.
Και κοιτάξτε, το καπιταλιστικό σύστημα είχε πολύ ωραία συνθήματα, υποκριτικά, οι γυναίκες παντού, οι γυναίκες να πάνε στο στρατό, γιατί να μην πάνε; Να γίνουν αξιωματικοί, να γίνουν διευθυντές στην αστυνομία, να γίνουν σερίφηδες σε άλλες χώρες, παντού οι γυναίκες, ενώ όλες οι ανισότητες έμειναν, τώρα τα τελευταία χρόνια, από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ και μετά σιγά σιγά, άρχισε και μία αντίστροφή του κλίματος: «Οι κοινωνικές ψυχολογικές έρευνες δείχνουν ότι όταν η γυναίκα λείπει πολλές ώρες από το σπίτι, τα παιδιά έχουν πρόβλημα. Γιατί η γυναίκα, η μητέρα πρέπει να είναι πιο κοντά στο παιδί», κλπ.
'Η το αντίθετο: «Οι άντρες οι αναίσθητοι, που δεν τις βοηθούν, κλπ., φταίνε αυτοί για διάφορα». 'Η άρχισε μία άλλη φιλολογία, «οι γυναίκες έχουν ιδιαιτερότητες σημαντικές, οι γυναίκες είναι πιο συναισθηματικές, είναι καλύτερα οργανωμένες». Οντως, οι συνθήκες ζωής μας, μας οδηγούν να είμαστε πιο οργανωμένες από τους άντρες, αφού πρέπει να βγάλουμε πιο πολλά στην πλάτη μας. Και το ότι η γυναίκα ασχολείται περισσότερο με το παιδί, με την πεθερά και τον πεθερό, τη μάνα, τον πατέρα, κλπ., όλα αυτά τα πράγματα.
Αφού λοιπόν, καθιέρωσαν κάποιους αποκλειστικούς ρόλους για τη γυναίκα, τώρα αυτούς τους ρόλους τους χρησιμοποιούν για να περάσουν τις ευέλικτες μορφές, τη μερική απασχόληση. Σου λέει, «η γυναίκα, δε θέλει να δουλεύει πολλές ώρες, θέλει λίγες να έχει το χαρτζιλίκι της». Σιγά που δουλεύουμε για το χαρτζιλίκι μας! Δε δουλεύουμε για το χαρτζιλίκι μας και το ξέρουν πολύ καλά.

Επιστρατεύουν την «κοινωνική οικονομία»

Για δείτε τώρα σε όλα αυτά τα δίκτυα που κάνουν τις φιλανθρωπίες, η εκκλησία, που μοιράζουν φαγητά στον κόσμο, τα γεύματα για τους φτωχούς, τους ηλικιωμένους, κ.ά. ποιοι πηγαίνουν; Κυρίως γυναίκες. Αυτές μαγειρεύουν, αυτές μοιράζουν. Δεν τα βάζουμε με αυτές τις γυναίκες, αλλά ούτε υποτιμούμε και σνομπάρουμε αυτούς που πηγαίνουν να εξασφαλίσουν ένα πιάτο φαγητό, κουβέρτες, κλπ. Αυτό δεν αποτελεί διέξοδο από την κρίση, γιατί αυτοί που οργανώνουν αυτού του τύπου τις δουλειές είναι αυτοί που κάνουν ό,τι μπορούν για να μην μαζικοποιηθεί το εργατικό κίνημα.
Δηλαδή, αξιοποιούν αυτή την ευαισθησία της γυναίκας, που όντως υπάρχει και δεν είναι κακό πράγμα, αλλά αυτή η ευαισθησία της γυναίκας, έτσι όπως χρησιμοποιείται, μπορεί να την αποτραβήξει ακόμα περισσότερο από το κίνημα και όχι μόνο. Να της δημιουργήσει υποκατάστατα με τη συνείδησή της ότι "κι εγώ προσφέρω".
Αντίθετα, εμείς πιστεύουμε, με αφορμή τη Χαλυβουργία και όχι μόνο αυτή, χρειάζονται μορφές αλληλεγγύης, δεν μπορούμε να τις υποτιμήσουμε καθόλου και στις γυναίκες, ιδιαίτερα στις νέες μητέρες, στις ηλικιωμένες κλπ., οι οποίες όχι μόνο ανακουφίζουν ή δημιουργούν ένα αίσθημα "με νοιάζεται ο διπλανός μου, ο κομμουνιστής, ο συνδικαλιστής", αλλά τους δίνουν τη δύναμη να παλεύουν. Γιατί εμείς, δεν παλεύουμε βεβαίως για μία κοινωνία όπου μεταξύ μας θα μοιραζόμαστε το φαγητό. Μπορεί να χρειαστεί να το κάνουμε και αυτό, δεν μπορεί ο διπλανός μας να πεινάει και εμείς να μη το μοιραζόμαστε, αλλά αυτό πρέπει να μας δίνει ακόμα μεγαλύτερη δύναμη για ακόμα πιο μαζικό εργατικό κίνημα κλπ.
Και τώρα, θα έχετε ακούσει, τα εναλλακτικά προγράμματα - όχι μόνο της περιόδου της κρίσης, αλλά και της μη κρίσης, αλλά ιδιαίτερα σε περίοδο κρίσης και στην αναιμική ανάκαμψη που θα έρθει κάποια στιγμή, γιατί δεν μπορεί να υπάρχει μόνο κρίση. Επεξεργάζονται εναλλακτικές μορφές απασχόλησης ανδρών και γυναικών, αλλά βασικά, γυναικών. Είναι η λεγόμενη "κοινωνική οικονομία".
Δηλαδή -αυτά έχουν εφαρμοστεί χρόνια στην Ελλάδα σε περιορισμένη κλίμακα και στην Ευρώπη σε μεγαλύτερη έκταση- είσαι η μάνα, δεν βρίσκεις δουλειά ακόμα. Μέχρι να βρεις δουλειά, μπορεί μία άλλη οικογένεια, μία άλλη γυναίκα, να σου φέρνει λαχανικά να μαγειρεύεις, και να μοιράζεις, για παράδειγμα, δέκα μερίδες φαγητό σε φτωχούς. Στο σπίτι σου. Δε θα χρειάζεται να κουράζεσαι, μαζί με το δικό σου φαγητό. Πάρε και πέντε - έξι παιδιά να μεγαλώσεις μαζί με τα δικά σου για μερικές ώρες.
Αυτά τα προγράμματα "βοήθειας στο σπίτι", για παράδειγμα, θα καταργήσουν τους 4.000 - 5.000 εργαζόμενους που δουλεύουν εκεί και δεν τους πληρώνουν. Και που είναι κοινωνικοί λειτουργοί, ψυχολόγοι, νοσοκόμες, που μπορούν να κάνουν και μία ένεση. Και θα πουν στην κάθε γυναίκα ανειδίκευτη, γιατί ανειδίκευτη σε τέτοιο πράγμα μπορεί να είναι και μία γυναίκα που έχει πτυχίο πανεπιστημίου, δε σημαίνει ότι μπορεί να τα ξέρει και να τα κάνει όλα, και να της λένε να πας να προσφέρεις σε αυτό τον τομέα. Εθελοντική δουλειά και πάρε και 400 ευρώ το μήνα. Κι έτσι μάλιστα η γυναίκα θα μένει από το πρωί μέχρι το βράδυ στο σπίτι. Να μαγειρεύει για τους άπορους και τους άνεργους, μέσα στο σπίτι, να μη βγούμε από το σπίτι. Αφού μαγειρεύουμε, να μαγειρεύουμε για τους άλλους και να παίρνουμε 300 - 400 ευρώ.
Θα επεκταθούν δηλαδή, τέτοιες μορφές απασχόλησης που για εκείνον τον εργαζόμενο που δεν βλέπει ότι υπάρχει λύση εναλλακτική στον καπιταλισμό, θα αποτελεί εναλλακτική λύση στο πρόβλημά του. Κι εμείς λέμε το εξής πράγμα: Ακόμα και αν προσωρινά κάποιες γυναίκες και κάποιοι άντρες, προχωρήσουν σε τέτοιες επιλογές, τι να κάνουν; Κι εγώ που τα λέω εδώ, αν είχα δύο-τρία παιδιά και πεινούσαν, μπορεί να την έκανα αυτή τη δουλειά. Αλλο πράγμα, καταλαβαίνετε σε προσωπικό επίπεδο να δεις τι θα κάνεις, γιατί δεν μπορείς να αφήσεις τα παιδιά σου να πεινάνε.

Φόβος τους είναι η ενίσχυση του ΚΚΕ

Αλλά αυτό το πράγμα, πρέπει να ανεβάζει τη συνείδησή σου και πρέπει να σε οδηγεί σε πιο μαχητική αντεπίθεση και στην ουσία, ότι στην Ελλάδα πρέπει να λυθεί το ζήτημα που λέγεται, εξουσία του κεφαλαίου - εξουσία των μονοπωλίων. Το ΚΚΕ δεν σνομπάρει καμία μορφή δραστηριότητας που μπορεί να ανακουφίσει γυναίκες και άνδρες, την εργατική και λαϊκή οικογένεια. Ομως, τελείωσαν τα περιθώρια που ο καπιταλισμός έκανε κάποιες παραχωρήσεις. Να επιμένουμε.
Για κοιτάξτε με το χαράτσι. Δεν είναι μικρό πράγμα αυτό. Δεν πληρώσαμε, και είμαστε αρκετοί αυτοί που δεν πληρώσαμε το χαράτσι, και δεν μας έκοψαν το φως. Αλλά παρόλα αυτά, αν μας άκουγαν 5 εκατομμύρια άνθρωποι και δεν πλήρωναν το χαράτσι, μπορούσε να καταργηθεί το συγκεκριμένο. Δεν μπορούμε να το αποκλείσουμε αυτό. Και αυτοί που δεν πλήρωναν, παρότι μπορούσαν να το πληρώσουν. Οχι αυτοί που έτσι κι αλλιώς δεν το πληρώνουν από πολιτική επιλογή. Τι σημασία έχει; Κι άλλες μορφές ανυπακοής και αντίστασης. Γιατί κι αυτές τους βάζουν εμπόδια, τους φοβίζουν.
Τι σημασία έχει στην εκλογική μάχη για παράδειγμα, όταν θα γίνει, για το ΚΚΕ να ανέβει η εκλογική του επιρροή; Μπορεί όλοι να μην ασπάζονται πολιτικά όλα όσα λέμε. Αλλά θα είναι ένα μεγάλο πλήγμα, θα είναι το αντίπαλο δέος, θα είναι ο φόβος τους. Δεν θα φοβηθούν αν το ΠΑΣΟΚ ή η ΝΔ χάσουν πολλά ποσοστά, και ας φθαρούν, στο κόμμα του Κουβέλη και του Καστανίδη, στο ΣΥΡΙΖΑ, από εδώ κι από εκεί. Θα τα ξαναμαζέψουν σιγά σιγά. Δεν έχουν τέτοιο φόβο. Αυτό που θα τους τρομάξει είναι το άλλο και γι' αυτό γίνεται επίθεση. Επομένως το ΚΚΕ δεν υποτιμά καμία μορφή πάλης.
Σήμερα για παράδειγμα υπήρχαν κινητοποιήσεις, το ΠΑΜΕ και συμμετείχαν οι κομμουνιστές, στον ΟΑΕΔ, για τα θέματα της ανεργίας. Αύριο, θα κάνεις για κάτι άλλο. Ομως όλοι αυτοί οι αγώνες μακάρι να φέρουν κι άλλα αποτελέσματα, να νιώσει ο κόσμος δύναμη, να πάρει κουράγιο. Αλλά μπορεί και να μη φέρουν άμεσα. Ολα αυτά πρέπει να πάνε στο κανάλι αυτό που λέμε, της ανατροπής, της εξουσίας των μονοπωλίων. Οχι μία άλλη κυβέρνηση, άλλη κυβέρνηση μπορεί να έχουμε. Πολλές, και πολλές μεταμφιεσμένες. Η εργατική τάξη στην εξουσία.
Πολύς κόσμος που το ακούει - μη νομίζετε - δεν είναι αντίθετος. Αλλοι λένε δεν γίνεται κι άλλοι λένε δεν θα σας αφήσουν, άλλοι λένε δεν είμαι έτοιμος για μια τέτοια σύγκρουση. Μην κάνουμε πίσω σε αυτά. Αυτοί που το λένε σήμερα μπορεί αύριο να τους δείτε να είναι πιο αγωνιστές κι από μας. Αλλωστε κι εμείς όταν πρωτοξεκινήσαμε, δεν ξεκινήσαμε με φόβους; Τι, έτσι, γεννηθήκαμε με ηρωικό πνεύμα; Οχι. Και μάλιστα άνθρωποι που δεν προέρχονται από κομμουνιστικές οικογένειες, με φόβους ξεκίνησαν. Πόσες φορές δεν πήγαμε και στα συλλαλητήρια και στη δικτατορία - όσοι ήμασταν - κι από δω κι από κει κι είχες και τον φόβο μέσα σου; Τον είχες. Τον ξεπερνούσες όμως όταν καταλάβαινες ότι δεν μπορείς να κάνεις κι αλλιώς. Οτι θα πάθεις περισσότερα αν δεν κάνεις τίποτα, από αυτά που θα υποφέρεις όταν κάνεις.

Κοινωνικοποίηση και κεντρικός σχεδιασμός

Τι είναι αυτό που λέμε εμείς σήμερα στο λαό; Κι εδώ να το πούμε καθαρά. Ο εργάτης όταν δυσκολεύεται να το καταλάβει, κάποια στιγμή θα το καταλάβει. Αλλοι από άλλα στρώματα μπορεί να μην το καταλαβαίνουν αμέσως. Γιατί νομίζουν ότι μπορούν να γίνουν μικροί καπιταλιστές και μικροί επιχειρηματίες. Ο εργάτης μπορεί να το καταλάβει. Εμείς τι λέμε; Να κοινωνικοποιηθεί ο πλούτος που υπάρχει μέσα στη γη. Ορυκτός πλούτος, τα πετρέλαια και το φυσικό αέριο, να δούμε πόσο υπάρχει. Τα ελέγχουν οι πολυεθνικές κι άντε να μας πούνε αυτοί τι υπάρχει και πόσο υπάρχει. Ο,τι υπάρχει σε αυτή τη γη, τα δάση, οι παραλίες, τα βουνά, τα λαγκάδια, η γη, λαϊκή περιουσία. Αυτή άλλωστε δεν την έφερε κανένας καπιταλιστής από τη μαμά του και τον μπαμπά του.
Δεύτερον: Να κοινωνικοποιηθούν οι μεγάλες καπιταλιστικές επιχειρήσεις. Η ΔΕΗ, ο ΟΤΕ, οι βιομηχανίες, διότι η εργατική τάξη παράγει αυτόν τον πλούτο και χωρίς την εργατική τάξη δεν θα μπορούσαν ποτέ να γίνουν. Αυτό που λέμε χωρίς καπιταλιστές μπορούμε να ζήσουμε, οι καπιταλιστές χωρίς εργατική τάξη δεν μπορούν. Αλλο πράγμα: Υπάρχουν ενδεχομένως κάποιοι τομείς που δεν είναι εύκολο να γίνει κοινωνικοποίηση γενική. Μικροπαραγωγοί κλπ. Συνεταιρισμός, όχι οι συνεταιρισμοί που γνωρίσαμε.
Να πάρουμε ένα παράδειγμα με το θέμα της πατάτας. Τι σημαίνει; Προγραμματίζω σε όλη την Ελλάδα, πανεθνικός σχεδιασμός, τι ανάγκες έχει ο ελληνικός λαός, κι όχι να τρώει μόνο πατάτες, πρέπει να τρώει κι άλλα πράγματα. Εν πάση περιπτώσει. Το προγραμματίζω. Αν θέλετε προγραμματίζω για να κάνω και εξαγωγές, δεν λέμε μόνο για μας. Και αυτά όλα τα παράγουν οι μεγάλες αγροτοβιομηχανικές επιχειρήσεις, τα παράγουν οι συνεταιρισμοί, αυτά με δίκτυο κρατικό διανομής - όχι μεσάζοντες - μοιράζονται, πηγαίνουν ανάλογα, τι θέλει η Αθήνα, τι θέλει η Αττική, τι θέλει η Ρόδος, τι θέλουν οι Σπέτσες, τι θέλει κάθε περιοχή. Και πουλιούνται βέβαια μέσα από τα πολυκαταστήματα, μέσα από τα μαγαζιά που είναι κρατικά με τους υπαλλήλους που δουλεύουν με κανονικό ωράριο, με ανθρώπινο μισθό, χωρίς όρους εκμετάλλευσης.
Γιατί να διαφωνήσει ο εργάτης; Λέει, δε θα σας αφήσουν. Αλλο αυτό. Θα συγκρουστούμε, θα το παλέψουμε. Γιατί αν πάμε στη λογική δεν θα μας αφήσουν, η ανθρωπότητα θα είχε μείνει στην πρωτόγονη εποχή. Η ιστορία εξελίσσεται, οι κοινωνίες προχωράνε δεν πρόκειται να μείνει ακίνητη η ζωή. Τι έχει να φοβηθεί ο εργάτης από αυτό; Μην του πάρουμε τα σπίτια; Ισα - ίσα στην Ελλάδα έχουμε υψηλό ποσοστό ατομικής ιδιοκτησίας, θα ήμασταν τρελοί. Τι θα κοινωνικοποιήσουμε; Τα μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα. Αλλα μπορεί να μείνουν ξενοδοχεία για λαϊκό τουρισμό, κοινωνικό τουρισμό, άλλα μπορεί να γίνουν και σπίτια.
Θα κληρονομήσεις και ορισμένα προβλήματα. Το κέντρο της Αθήνας, τα κέντρα των μεγάλων πόλεων έχουν κάτι πολυκατοικίες και κάτι σπίτια της κακιάς ώρας. Θα κάνεις αποκέντρωση, θα φτιάξεις προγράμματα λαϊκής στέγης εκεί που χρειάζεται. `Η άλλες περιοχές είναι σεισμογενείς, τέτοια προβλήματα θα έχεις να αντιμετωπίσεις. Δωρεάν Υγεία και Παιδεία. Θα καταργηθεί κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα. Βεβαίως, κλινικές, νοσοκομεία και όλα αυτά θα γίνουν κρατικά. Τι φοβάται ο εργάτης;
Δεύτερον: Σχεδιάζεις, κατανέμεις και πρέπει να κατανέμεις για να βρουν δουλειά όλοι. Κανείς άνεργος. Που σημαίνει έχω τόσους να δουλέψουν, εκεί θα δουλέψουν, θα κανονίσεις τα ωράρια και όλα αυτά. Δεν γίνεται, δηλαδή, πρέπει η ανεργία να είναι ανύπαρκτη. Βεβαίως για να γίνουν αυτά σημαίνει ότι έχεις εργατική εξουσία. Σημαίνει ότι αποδεσμεύεσαι από την ΕΕ, αποδεσμεύεσαι από το ΝΑΤΟ.
Και κοιτάξτε να δείτε. Δυνατότητες διεθνών οικονομικών σχέσεων πάντα έχεις. Διότι ο καπιταλιστικός κόσμος ούτε μονομπλόκ είναι, ούτε ενιαίος, πολύ περισσότερο που τέτοιες αλλαγές θα γίνουν και σε άλλες χώρες. Μπορεί να είμαστε πιο μπροστά εμείς, μπορεί να είμαστε πιο μετά και να έχεις και καλύτερο συσχετισμό διεθνή. Ολες οι χώρες δεν είναι ενταγμένες μέσα σε θεσμοθετημένα όργανα. Αλλωστε, η ίδια η ΕΕ σε πέντε - δέκα χρόνια μπορεί να έχει γίνει ΕΕ των 10 χωρών. Σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο μπορεί να μην έχει αυτάρκεια η Ελλάδα, θα αγοράσει. Ναι θα αγοράσει από πολυεθνικές, ναι θα βγάλουν κέρδος, αλλά την ώρα που θα μπαίνει στην Ελλάδα, δεν θα υπάρχει η λογική του κέρδους.
Δεν υπάρχει άλλη λύση. Μέσα, λοιπόν, από τον αγώνα που κάνουμε, θα πρέπει να διαμορφώνεται αυτό που λέμε η εργατική στρατιά - να το πω έτσι - της ανατροπής της εξουσίας των μονοπωλίων, της εξουσίας του κεφαλαίου. Ομως έχουμε υποχρέωση δίπλα μας, σαν σύμμαχοι να έρθουν οι αυτοαπασχολούμενοι, αυτοί που έχουν ένα μαγαζί και "χτυπάνε μύγες", αυτοί που κλείνουν τα μαγαζιά και η φτωχή αγροτιά. Αυτοί μπορεί να μην καταλαβαίνουν πλήρως αυτό που λέμε εμείς εργατική εξουσία, λαϊκή εξουσία, σοσιαλισμό. Γιατί πιστεύουν ότι θα κρατήσουν το μαγαζί και αύριο θα πάρουν 1 - 2 υπαλλήλους, θα φτιάξουν κι ένα δεύτερο μαγαζί, έχουν αυταπάτες. Δεν θέλουν να γίνουν μισθωτοί.
Εχουν όμως συμφέρον δίπλα μας να αντιπαλέψουν τα μονοπώλια, τα πολυκαταστήματα. Ο αγρότης, ο μικρός παραγωγός έχει συμφέρον να αντιπαλέψει τις εταιρείες που του δίνουν τα λιπάσματα, τους σπόρους και όλα αυτά που τα ακριβοπληρώνει, έχει συμφέρον να αντιπαλέψει την ιδιωτική ΔΕΗ που πληρώνει πολύ ρεύμα κλπ., έχει συμφέρον να αντιπαλέψει τους μεσάζοντες, έχει συμφέρον να αντιπαλέψει τα πολυκαταστήματα. Ο συνεταιρισμός που του προτείνουμε τον συμφέρει.
Τέλος, εμείς θα αναπτύξουμε όλους τους κλάδους. Οσο και να γίνει ανάπτυξη καπιταλιστική στην Ελλάδα, η ανάκαμψη θα περιλάβει μερικούς τομείς. Το κεφάλαιο επενδύει εκεί που βγάζει τα πολλά κέρδη, πουθενά αλλού. Εμείς δεν θα αφήσουμε πέτρα για πέτρα στην Ελλάδα που μπορεί να προσφέρει, που να μην προσπαθήσουμε ανάπτυξη. Κλωστοϋφαντουργία, έπιπλο, υπόδηση, όλα αυτά τα οποία είναι καταδικασμένα, αυτοί οι κλάδοι δεν πρόκειται να ανακάμψουν. Σε ποιους κλάδους γίνονται επενδύσεις; Πετρέλαιο, φυσικό αέριο, γεωθερμία, λιγνίτης, αιολική ενέργεια κλπ. Και στον τουρισμό. Τον μεγαλοτουρισμό, όχι στον τουρισμό το δικό σου και τον δικό μου.
Τι έχει να φοβηθεί ο εργάτης; Μη χάσει τον καπιταλιστή από το κεφάλι του; Εχει να φοβηθεί το κόστος της πάλης μέχρι να ανατρέψει την εξουσία. Ε, πολλοί το φοβούνται, είναι αλήθεια. Αλλά δεν πρέπει να έχουν αυταπάτες. Η κρίση θα βαθύνει, η ανεξέλεγκτη χρεοκοπία δεν έχει αποφευχθεί - ανεξέλεγκτη για τον λαό υπάρχει - ανεξέλεγκτη και για το κεφάλαιο. Επομένως δεν έχει άλλη επιλογή.

Ιδιαίτερη δουλειά για τις γυναίκες

Σε αυτό τον αγώνα χρειάζεται ιδιαίτερα δουλειά, μέσα στον γενικό αγώνα, για τις γυναίκες. Δεν θα μαζικοποιηθεί ο αγώνας χωρίς τη συμμετοχή των γυναικών παντού. Στη βάση, στα όργανα και παντού. Κι εδώ χρειάζεται και μορφές αλληλεγγύης. Είναι άσχημο μια μωρομάνα να μην πάει στη συνέλευση του σωματείου, ενώ θέλει, ή και στη συνέλευση της Κομματικής Οργάνωσης, επειδή δεν έχει πού να αφήσει το παιδί της. Τέτοιες μορφές αλληλεγγύης - και όχι μόνο στις κομμουνίστριες αλλά πριν από όλα σε αυτές που θέλουν να αγωνιστούν - πρέπει να βρούμε μορφές αλληλεγγύης τέτοιες και πρέπει και τα σωματεία να βρουν τρόπους για να μην μένουν οι γυναίκες που θέλουν να δράσουν ή που αύριο θα θελήσουν, να μην μένουν μακριά.
Το κίνημα δεν θα πετύχει δίχως και τη συμμετοχή των γυναικών. Είναι θέμα διαφώτισης, αλλά δεν είναι μόνο θέμα διαφώτισης είναι και θέμα πρακτικής οργάνωσης δράσης. Το μέλλον για τις γυναίκες θα είναι μεγαλύτερη ανεργία, μεγαλύτερη μερική απασχόληση, μεγαλύτερα βάσανα και υπάρχει κίνδυνος να αναδιπλωθούν και να βγουν από το κίνημα και γυναίκες που σήμερα είναι δραστήριες. Ιδιαίτερα οι γυναίκες εκείνες που ακόμα δεν έχουν αποκτήσει οικογένεια. Μόλις αποκτήσουν οικογένεια τα οξυμένα προβλήματα μπορεί να τους γυρίσουν προς τα πίσω. Και τι περιμένουν, να ξαναγυρίσουν όταν θα γίνουν 60 χρονών; Θα έχουν χάσει το τρένο. Δεν λέω να μην μπουν οι 60άρες, αλλά όταν μπαίνεις για πρώτη φορά, είναι δύσκολα.
Αυτή είναι η ευθύνη του Κόμματος και του ταξικού κινήματος και θα το ξαναπούμε. Ως Κόμμα δεν έχουμε δικαιολογία σήμερα να μην παλεύουμε τον καπιταλισμό και με όπλο την ισοτιμία και τη χειραφέτηση της γυναίκας. Ολα τα όπλα, όπως και τα προβλήματα των παιδιών, των εφήβων, των ηλικιωμένων. Κι εμείς βεβαίως έχουμε και πιο αναλυτικά μέτρα, δεν στάθηκα ιδιαίτερα, είναι δημοσιευμένα, η επόμενη Κομμουνιστική Επιθεώρηση είναι αφιερωμένη στη γυναίκα, θα έχει πολλά. Μιλάμε για εξειδίκευση των αναγκών των γυναικών παντού, στην Υγεία, ιδιαίτερα μέτρα προστασίας στις ιδιαιτερότητες που έχει, να ξαναγυρίσουμε στα 5 χρόνια μικρότερη συνταξιοδότηση, όλα αυτά μπορείτε να τα δείτε σε λίστα αιτημάτων ή να ρωτήσετε.
Αυτό που πρέπει να συνειδητοποιηθεί είναι πως μέσα από αυτά τα αιτήματα πρέπει να προβάλλουμε και την αντίληψή μας για το πώς η γυναίκα θα γίνει πραγματικά ίση και ισότιμη με τον άνδρα, χωρίς να καταργείται η ιδιαιτερότητα του ανδρικού ή του γυναικείου φύλου. Εμείς δεν υποστηρίζουμε κάτι θεωρίες για ενιαίο τρίτο φύλο, που λένε και τα διδάσκουν και στα πανεπιστήμια αυτά. Ιδιαιτερότητες θα υπάρχουν, καμία όμως ιδιαιτερότητα, ούτε του ανδρικού, ούτε του γυναικείου φύλου δεν δικαιολογεί ούτε αντιπαράθεση, ούτε ανισοτιμία».

πηγή ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ