ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ - ΒΡΕΤΑΝΙΑ: 30 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΤΩΝ ΦΟΚΛΑΝΤ Η γεωστρατηγική διαπάλη συνεχίζεται

Από τις φετινές επετειακές εκδηλώσεις στην Αργεντινή για τον πόλεμο στις Μαλβίνας

Μέχρι το 1982 τα νησιά Φόκλαντ για τη Βρετανία, Μαλβίνας για την Αργεντινή, μια μικρή κουκκίδα στον παγκόσμιο χάρτη, ήταν παντελώς άγνωστα στον πλανήτη. Ο πόλεμος - αστραπή των 74 ημερών, όμως, μεταξύ της Αργεντινής και της Βρετανίας, ένας πόλεμος που ξέσπασε στις 2 Απρίλη 1982, τα έκανε πασίγνωστα. Τριάντα χρόνια μετά αποσπούν εκ νέου τα φώτα της δημοσιότητας καθώς το θερμόμετρο της διπλωματικής, και όχι μόνο, έντασης όσον αφορά στην κυριαρχία τους ανεβαίνει συνεχώς επικίνδυνα.Η κυριαρχία των νήσων Φόκλαντ στο Νότιο Ατλαντικό, ένα αρχιπέλαγος μόλις 280 μίλια ανατολικά από τα Στενά του Μαγγελάνου, αποτελεί πεδίο διαμάχης εδώ και αιώνες. Το 1833 η κυριαρχία των νησιών «κατοχυρώνεται» στη Μεγάλη Βρετανία. Ωστόσο, η Αργεντινή ποτέ δε συμφιλιώθηκε με το γεγονός ότι τα νησιά τελούν υπό βρετανική κυριαρχία, αν και απέχουν από το Λονδίνο τουλάχιστον 13 χιλιάδες χιλιόμετρα. Η αστική τάξη της Αργεντινής προσπάθησε να καταλάβει τα νησιά κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής δικτατορίας (1976-'83) και ως διέξοδο στην κρίση (πληθωρισμός στο 600%, η βιομηχανική παραγωγή σε πτώση 23% και ξέσπασμα εργατικών αγώνων).
Στις 2 Απρίλη 1982 γίνεται η εισβολή των Αργεντινών στα Φόκλαντ. Η Βρετανία, υπό την Μάργκαρετ Θάτσερ, απαντά αρπάζοντας την ευκαιρία σε μια περίοδο εσωτερικών προβλημάτων: Η πολιτική των σαρωτικών καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων είχε προκαλέσει εκτόξευση της ανεργίας και συνεχείς απεργίες, ενώ η κυβέρνηση ήταν αντιμέτωπη με την εξέγερση στη Βόρεια Ιρλανδία αλλά και την πτώση του Συντηρητικού Κόμματος. Αποστέλλονται 127 πλοία, μεταξύ αυτών και τα δύο αεροπλανοφόρα «Invincible» και «Hermes». Ο υπουργός Εξωτερικών, Φράνσις Πιμ, υποκριτικά δηλώνει ότι η «Βρετανία δεν συμβιβάζεται με δικτάτορες»... αφού πρώτα είχε πουλήσει στο χουντικό καθεστώς στρατιωτικό εξοπλισμό και είχε επιβάλει ένα πρώτο άνοιγμα της αγοράς και προς όφελος φυσικά του βρετανικού κεφαλαίου. Ο πόλεμος έληξε 74 μέρες μετά, με βαρύ κόστος για την Αργεντινή. Με την ήττα και την ταπεινωτική συμφωνία συνθηκολόγησης επέρχονται πλήρης απελευθέρωση της αγοράς, ιδιωτικοποιήσεις, χτύπημα των δικαιωμάτων των εργαζομένων και στρώνεται ο δρόμος για το ΔΝΤ και τη χρεοκοπία το 2001.

Πετρέλαιο, ορυκτά και Ανταρκτική

Τρεις δεκαετίες μετά, το θερμόμετρο της διπλωματικής έντασης βρίσκεται και πάλι στο «κόκκινο» με φόντο τα πλούσια αποθέματα πετρελαίου αλλά και ορυκτών στην περιοχή. Οσον αφορά στο πετρέλαιο, οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι τα αποθέματα γύρω από τα Φόκλαντ μετρώνται τουλάχιστον σε 8,3 δισεκατομμύρια βαρέλια, τρεις φορές τα αποθέματα της Βρετανίας. Ο νέος κύκλος έντασης ξεκίνησε περίπου δύο χρόνια πριν με την ανακοίνωση των ερευνών για την εξόρυξη πετρελαίου. Πέντε εταιρείες, κατά κύριο λόγο βρετανικών συμφερόντων, δραστηριοποιούνται.
Εδώ και δύο χρόνια η Αργεντινή έχει επαναφέρει το θέμα της κυριαρχίας των νησιών σε διεθνείς οργανισμούς, ενώ σημείο καμπής αποτέλεσε η απόφαση της Κοινής Αγοράς του Νότου (Mercosur) να υιοθετήσει πλήρως τις θέσεις της Αργεντινής και γοργά ακολούθησαν και οι υπόλοιπες χώρες της Λατινικής Αμερικής. Εκτός αυτών οι χώρες του Mercosur (Αργεντινή, Βραζιλία, Ουρουγουάη, Παραγουάη) αποφάσισαν και την απαγόρευση του ελλιμενισμού πλοίων με τη σημαία των Φόκλαντ, ενώ η Αργεντινή έχει απειλήσει ότι θα διακόψει την εβδομαδιαία αεροπορική σύνδεση των νησιών με τη Λατινική Αμερική, κλείνοντας τον εναέριο χώρο της. Μια τέτοια κίνηση θα εκτινάξει το κόστος βασικών αγαθών στα νησιά, αφού ο ανεφοδιασμός θα γίνεται από το Λονδίνο.
Η απάντηση της Βρετανίας ήταν ανάλογη: Η στρατιωτικοποίηση των νησιών με την ανακοίνωση της αποστολής του υπερσύγχρονου αντιτορπιλικού «HMS Dauntless» αλλά κι ενός πυρηνικού υποβρυχίου κοντά στα χωρικά ύδατα της Αργεντινής. Το πετρέλαιο των νησιών φυσικά δεν είναι ο μόνος παράγοντας της έντασης. Είναι και το στρατηγικό σημείο των Φόκλαντ που βρίσκονται τόσο κοντά με την Ανταρκτική, που έχει επίσης αναξιοποίητα τεράστια αποθέματα.
Το Μάη του 2009 η Βρετανία κατέθεσε αιτήματα στην Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Ορια της Υφαλοκρηπίδας, προβάλλοντας τις αξιώσεις τόσο στο Βορρά στην Αρκτική όσο και στο Νότο, στην Ανταρκτική, επεκτείνοντας το έδαφός της κατά ένα εκατομμύριο τετραγωνικά χιλιόμετρα. Η αξίωση της Βρετανίας στηρίζεται στη Συμφωνία για την Ανταρκτική του 1959, όπου καθορίζεται ότι η βρετανική επικράτεια στην Ανταρκτική είναι σε απόλυτη συνάρτηση με τις υπερπόντιες κτήσεις των νησιών Φόκλαντ και Νότιας Γεωργίας και Νότιου Σάντουιτς.
Η αντίδραση, τότε, της Αργεντινής - από κοινού με τη Χιλή - ήταν άμεση καταγγέλλοντας τη Βρετανία για «κατάφωρη παραβίαση» της συμφωνίας του 1959. Αναλόγως, και για την Αργεντινή η κυριαρχία των νησιών αποδεικνύεται στρατηγικής σημασίας καθώς θεωρούνται το μέλλον με προοπτικές «σωτήριες», καθώς η οικονομία της χώρας δεν έχει βγει από τη στενωπό - ο πληθωρισμός καλπάζει εκ νέου - και η αστική τάξη γνωρίζει καλά ότι οι «διακοσμητικές» αλλαγές των τελευταίων 9 χρόνων έχουν ημερομηνία λήξης. Ετσι γίνεται φανερό ότι η ένταση όχι μόνο θα διατηρηθεί αλλά θα κλιμακώνεται.

Χριστίνα ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ

    

Απεγκλωβισμός από τα ιμπεριαλιστικά σχέδια

Μέσα στη δίνη των αντεργατικών αντιλαϊκών μέτρων μείζονα προβλήματα εξωτερικής πολιτικής, αυτά που αποκαλούνται εθνικά θέματα, δείχνουν σχεδόν εξαφανισμένα από τον επίσημο πολιτικό χάρτη της χώρας. Ιδιαίτερη θέση σ' αυτά έχουν πάντα οι ελληνο-τουρκικές σχέσεις. Μετά από μεγάλο διάστημα αδράνειας εμφανίστηκε το τουρκικό ερευνητικό σκάφος για υδρογονάνθρακες στο ανατολικό Αιγαίο. Μάλιστα ειπώθηκε ότι ήταν εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων. Επίσης τουρκικό πολεμικό πλοίο ειπώθηκε ότι έφτασε μέχρι τις ακτές της Αττικής. Αυτά ως επιπρόσθετα των μονίμων απειλών και παραβιάσεων εις βάρος των Ελλήνων ψαράδων βορειοανατολικά του Αιγαίου. Τα γεγονότα αυτά λες και παραμένουν σε μόνιμη διαθεσιμότητα για την πολιτική αξιοποίηση ελληνικού ακροδεξιού κόμματος. Το να τρέφεται πολιτικά ένα κόμμα αποκλειστικά από την όξυνση των διεθνών σχέσεων της Ελλάδας είναι ό,τι χειρότερο και εγείρει πλείστα ερωτηματικά. Πέραν όμως αυτού του γεγονότος το πρόβλημα υπάρχει μέσα στη γενικότερη αντιφατικότητα των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Είναι γνωστή η αύξηση οικονομικών συμπράξεων μεταξύ του ελληνικού και του τουρκικού κεφαλαίου. Ας θυμηθούμε εκείνα τα προ ενός περίπου έτους οικονομικά σούρτα - φέρτα επιχειρηματικών ομάδων με επίσημη κυβερνητική βούλα πότε στην Τουρκία και πότε στην Ελλάδα. Παραμένει ακόμη ανοιχτή η ερώτηση στο γιατί δόθηκε τότε τόση μεγάλη δημοσιότητα, τη στιγμή που οικονομικές σχέσεις Ελλάδας - Τουρκίας προϋπήρχαν. Στις συναντήσεις αυτές έγινε πολύς λόγος για το πετρέλαιο - αέριο και γενικότερο ορυκτό πλούτο στην Ελλάδα. Από τότε έδειξε να ξεχνιέται το γεγονός. Δείχνει να ξαναζωντανεύει τώρα μετά τις θεωρητικές τουλάχιστον για την ώρα αποφάσεις εξόρυξης πετρελαίου στο Αιγαίο από τον ελληνικό πολιτικό αστικό κόσμο. Το τουρκικό ερευνητικό πλοίο εμφανίζεται σαν φάντασμα που καιροφυλακτεί. Το ίδιο και το ριψοκίνδυνο παιχνίδι του τουρκικού πολεμικού σκάφους. Γίνεται προσπάθεια να εμφανιστεί το γεγονός ως μονομερές ενδιαφέρον της Τουρκίας. Πόσο όμως μονομερές θα αποδειχτεί όταν παρέμβει πάλι όπως τότε ο αμερικανικός παράγοντας με το πρόσχημα να μη διαταραχθεί η ευαίσθητη νοτιο-ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ.

Η ελληνική αστική τάξη θα συναινέσει σε μια συμμετοχή της Τουρκίας στην εκμετάλλευση των πετρελαίων του Αιγαίου υπό το αζημίωτο της αμερικανικής επικυριαρχίας. Αυτό είναι εύλογη πιθανότητα. Ας ληφθεί επιπλέον υπόψη ότι εξελίσσεται σε ένα ιδιαίτερα επικίνδυνο γεωγραφικό χώρο ευρείας έκτασης. Η συμφωνία της Ελλάδας με το Ισραήλ που απλώνεται από το πετρέλαιο και φτάνει σε αμυντική συμφωνία αλληλοϋποστήριξης, οπλικών συστημάτων κλπ. δεν ασφαλίζει, όπως λένε οι αστοί πολιτικοί, την Ελλάδα. Οι σχέσεις της Τουρκίας με το Ισραήλ εξακολουθούν να κρίνονται έτσι ή αλλιώς από τις ΗΠΑ κι οι αμερικανικές προθέσεις εναντίον Ιράν και Συρίας είναι άκρως επικίνδυνες για έναν πιθανό περιφερειακό πόλεμο όπου θα υπάρξει κι ελληνική εμπλοκή. Η απαγκίστρωση της Ελλάδας απ' αυτό το θανατηφόρο σύμπλεγμα κρίνεται άκρως αναγκαία. Η λειτουργία των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων με αποκλειστικό κριτήριο μόνο τις αμυντικές ανάγκες της πατρίδας είναι κάτι παράλληλο με την απαγκίστρωση των παραγωγικών δυνάμεων από την καπιταλιστική ιδιοκτησία και το πέρασμά της στο λαό.

Αντώνης ΔΑΜΙΓΟΣ