ΜΕΓΑΛΗ ΟΧΤΩΒΡΙΑΝΗ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Με οδηγό την ολοζώντανη πείρα της στην πάλη τού σήμερα

Η Οχτωβριανή Επανάσταση ήταν η νομοτελειακή έκφραση της εκρηκτικής όξυνσης όλων των κοινωνικών αντιθέσεων της τσαρικής Ρωσίας, που την έκαναν αδύνατο κρίκο στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα. Και, βεβαίως, αποτέλεσμα της επαναστατικής δράσης της εργατικής τάξης και των συμμάχων της, των άλλων καταπιεσμένων λαϊκών στρωμάτων, κυρίως των μισοπρολετάριων και της φτωχής αγροτιάς. Η πραγματοποίησή της έγινε δυνατή με τη σωστή στρατηγική και τακτική του Κόμματος των Μπολσεβίκων, του επαναστατικού κόμματος της εργατικής τάξης, του Κομμουνιστικού Κόμματος. Η Επανάσταση απέδειξε ότι μόνο ένα Κομμουνιστικό Κόμμα, που καθοδηγείται από την πρωτοπόρα κοσμοθεωρία του επιστημονικού κομμουνισμού, το κόμμα νέου τύπου, το κόμμα της σοσιαλιστικής επανάστασης, της δικτατορίας του προλεταριάτου και της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, με ένα επαναστατικό Πρόγραμμα, στο οποίο καθοριζόταν με σαφήνεια ο προλεταριακός χαρακτήρας του και ο πρωτοπόρος ρόλος του στο εργατικό κίνημα, μπορεί να μπει επικεφαλής και να ηγηθεί στον αγώνα όλων των εκμεταλλευόμενων και καταπιεζόμενων κοινωνικών δυνάμεων ενάντια στον κοινό αντίπαλο, τα μονοπώλια και τον ιμπεριαλισμό. Ενα τέτοιο κόμμα, που έχει γερούς δεσμούς με την εργατική τάξη και τους άλλους εργαζόμενους της πόλης και του χωριού, που συνδυάζει αρμονικά τη δημοκρατική λειτουργία με τη σιδερένια πειθαρχία και την ενιαία θέληση στη δράση, μπορεί να διασφαλίσει τον ηγετικό ρόλο της εργατικής τάξης, στον αγώνα για το άλμα «από το βασίλειο της ανάγκης στο βασίλειο της ελευθερίας».

Η συνεπής εφαρμογή των μαρξιστικών θέσεων στο Πρόγραμμα του Κόμματος των Μπολσεβίκων δημιουργούσε τους όρους για την ιδεολογική ενότητά του, ως κόμματος νέου τύπου. Αποδεικνύοντας ότι χωρίς Κόμμα επαναστατικό δεν μπορεί να συνενωθεί η επαναστατική κοσμοθεωρία με το εργατικό κίνημα, έτσι που να αφυπνίζει συνειδήσεις, να συνενώνει την καθημερινή ταξική πάλη στην ανώτερη μορφή της, την πολιτική πάλη με όλες τις μορφές για την εξουσία.
Βασικός, επίσης, παράγοντας που συνέβαλε στην πραγματοποίηση της Οχτωβριανής Επανάστασης ήταν η αδιάλλακτη πάλη των μπολσεβίκων κατά του οπορτουνισμού. Αυτή η πάλη, παραμονές του Α' Παγκόσμιου Πολέμου και στη διάρκειά του, επικεντρώθηκε στην αποφασιστική και δίχως ταλαντεύσεις ιδεολογικοπολιτική πάλη ενάντια στη σοσιαλδημοκρατία, που έφτασε ως τη διάρρηξη των δεσμών των μπολσεβίκων με τη χρεοκοπημένη 2η Διεθνή, η οποία εγκλώβιζε όλες τις επαναστατικές δυνάμεις στη μέγκενη του ρεφορμισμού, του σοσιαλπατριωτισμού και του σοσιαλσοβινισμού. Η τακτική που επεξεργάστηκαν οι μπολσεβίκοι, με επικεφαλής τον Λένιν, για μετατροπή του ιμπεριαλιστικού πολέμου σε ταξικό πόλεμο, ενάντια στη δική τους αστική τάξη, και η εφαρμογή της στην πράξη με την Οχτωβριανή Επανάσταση έδωσαν το οριστικό χτύπημα στο τμήμα αυτό της σοσιαλδημοκρατίας, που συμμάχησε με την αστική τάξη ενάντια στην Επανάσταση και την εργατική τάξη.
Αυτή η τακτική και η πάλη των μπολσεβίκων έδωσαν τη δυνατότητα να παίξει το Κομμουνιστικό Κόμμα τον αυτοτελή ιδεολογικοπολιτικό ρόλο του ως οργανωτή και καθοδηγητή των λαϊκών μαζών της Ρωσίας, ως δύναμης ικανής να αφομοιώσει δημιουργικά την πείρα της Παρισινής Κομμούνας και όλου του ριζοσπαστικού κινήματος της προεπαναστατικής Ρωσίας, αλλά και της πείρας της πρώτης επανάστασης στη Ρωσία του 1905 - 1907.
Η σοσιαλιστική επανάσταση κατάργησε το αστικό κράτος και τσάκισε τους βάρβαρους τρομοκρατικούς μηχανισμούς του, τους αντικατέστησε με τα Σοβιέτ, στα οποία στηρίχτηκε το νέο κράτος της δικτατορίας του προλεταριάτου. Τα Σοβιέτ, γέννημα της αυτενέργειας των μαζών μέσα στη φωτιά της Επανάστασης του 1905 - 1907, και όργανα πραγματικής συνεχούς μαζικής λαϊκής συμμετοχής στην άσκηση της εξουσίας.
Ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος που άρχισε την 1η Αυγούστου 1914 εξαπολύθηκε από δύο αντίπαλους ιμπεριαλιστικούς συνασπισμούς, ο ένας με επικεφαλής τη Γερμανία και την Αυστρουγγαρία και ο άλλος με επικεφαλής την Αγγλία και τη Γαλλία. Η Ρωσία ανήκε στη συμμαχία της Αντάντ στο πλευρό των Αγγλογάλλων. Ο Λένιν χαρακτηρίζοντας αυτόν τον πόλεμο έγραφε: «... Η πάλη για αγορές και η καταλήστευση ξένων χωρών, η τάση να καταπνίξουν το επαναστατικό κίνημα του προλεταριάτου και της δημοκρατίας στο εσωτερικό των χωρών, η τάση να αποβλακώσουν, να διασπάσουν και να εξοντώσουν τους προλετάριους όλων των χωρών... (αυτό είναι) το μοναδικό πραγματικό περιεχόμενο, πραγματικό νόημα του πολέμου». (Λένιν «Απαντα», τ. 26, σελ. 1).
Οι μπολσεβίκοι εξηγούσαν τι είναι αυτός ο πόλεμος και ποιους ωφελεί. Η συντριπτική πλειοψηφία της εργατικής τάξης και των αγροτών υποστήριζε τους μπολσεβίκους (οι μενσεβίκοι και οι εσσέροι έριξαν το σύνθημα για την υπεράσπιση της πατρίδας). Τη θέση αυτή ο Λένιν την ονόμασε «σοσιαλσοβινισμό». Ο ρωσικός και ο ξένος Τύπος της αστικής τάξης και οι οπορτουνιστές εξαπέλυσαν μια συκοφαντική εκστρατεία «για αδιαφορία για τα συμφέροντα της πατρίδας». Οι μπολσεβίκοι απαντούσαν μέσω του Λένιν ότι «δεν είμαστε ενάντια στην πατρίδα, αλλά ενάντια στην προσπάθεια να παρουσιαστεί για πατρίδα εκείνη η τσαρική Ρωσία, εκείνη η φυλακή των λαών» (Λένιν «Απαντα», τ. 26, σελ. 104 - 108).
Η συμμετοχή της τσαρικής Ρωσίας στον Πόλεμο όξυνε τις κοινωνικές της αντιθέσεις. Οι πολεμικές ήττες του ρωσικού στρατού, το χάσιμο εδαφών (π.χ. Πολωνία, Βαλτικές Χώρες), οι μεγάλες απώλειες (τρία εκατομμύρια εκτός μάχης), η έλλειψη πυρομαχικών, η ανικανότητα της ανώτατης ηγεσίας του στρατού, η δυσαρέσκεια στους κατώτερους αξιωματικούς και φαντάρους, η έλλειψη τροφίμων προκάλεσαν σημαντική δυσαρέσκεια όχι μόνο στους εργάτες και τους αγρότες που υπέφεραν από τις καταστροφές του πολέμου, αλλά και στην αστική τάξη της Ρωσίας, η οποία καταλάβαινε ότι η τσαρική εξουσία δεν μπορούσε να διαχειριστεί τα συμφέροντά της. Το γεγονός ότι ο τσάρος προσανατολιζόταν προς τη Γερμανία και στο ενδεχόμενο της σύναψης ξεχωριστής ειρήνης, ώθησε την αστική τάξη σε εναντίωση στον τσαρισμό που με τη συμβολή και των Αγγλίας και Γαλλίας, άρχισε να οργανώνει την ανατροπή του. Ταυτόχρονα το 1916 ξέσπασαν εξεγέρσεις διάφορων εθνοτήτων στον Καύκασο και την Κεντρική Ασία ενάντια στη Τσαρική Αυτοκρατορία.
Τα σχέδια της αστικής τάξης για ανατροπή του τσάρου συνδέθηκαν με μεγάλες λαϊκές κινητοποιήσεις και απεργίες που πραγματοποιήθηκαν το Φλεβάρη του 1917, ως αποτέλεσμα των ελλείψεων σε τρόφιμα, της μαζικής ανεργίας και της γενικότερης όξυνσης των κοινωνικών προβλημάτων. Η μαζική πολιτική δράση των εργατών, οργανωμένων στα Σοβιέτ, των αγροτών και της αστικής τάξης οδήγησε τελικά στην ανατροπή του τσάρου.
Ο λαός είχε ξεσηκωθεί και από το Γενάρη του 1917 ακόμη εμφανίστηκαν μεγάλες εργατικές, λαϊκές διδηλώσεις και απεργίες, με συνθήματα - αιτήματα: «Θέλουμε ψωμί», «Κάτω ο πόλεμος και η απολυταρχία».
Στις 23 Φλεβάρη ξεσπούν μεγάλες εργατικές απεργίες στην Πετρούπολη. Η αστυνομία επεμβαίνει. Αρχισαν και οι πρώτες συγκρούσεις με το στρατό. Πέφτουν οι πρώτοι νεκροί.
Στις 26, αργά το βράδυ, το μπολσεβίκικο κέντρο αποφασίζει για τη μετεξέλιξη της γενικής απεργίας σε ένοπλη εξέγερση. Αρχισε το πρωί στις 27, με 10.000 άτομα, το μεσημέρι με 25.000 και το βράδυ με 67.000 ένοπλους εξεγερμένους.
Ο τσάρος κλείνει τη Δούμα (Βουλή). Η Πετρούπολη περνά στα χέρια των επαναστατημένων μαζών. Οι τσαρικοί υπουργοί συνελήφθησαν. Η επανάσταση στην πρωτεύουσα νίκησε πλήρως. Ο τσαρισμός ανατράπηκε.
Την επανάσταση έκαναν οι λαϊκές μάζες, οι εργάτες, τη δύναμη για το σχηματισμό κυβέρνησης την είχε η εκτελεστική επιτροπή του Σοβιέτ της Πετρούπολης.
Τα Σοβιέτ είτε θα αποτελούσαν στήριγμα της αστικής εξουσίας, είτε θα μετατρέπονταν σε όργανα επαναστατικής πάλης για την ανατροπή της αστικής κυβέρνησης. Ετσι, αντί όμως να σχηματίσουν κυβέρνηση, έδωσε τη συγκατάθεσή της να σχηματιστεί κυβέρνηση από μέλη της Δούμας. Εκείνη την περίοδο κυριαρχούσαν σε αυτά οι μενσεβίκοι και οι εσέροι («σοσιαλιστές επαναστάτες»), οι οποίοι έθεταν ως καθήκον τη στήριξη της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης. Παραχώρησαν, λοιπόν, την εξουσία στην αστική τάξη.
Ποιο το αποτέλεσμα της επανάστασης του Φλεβάρη; Δημιουργήθηκε αυτό, που ο Λένιν χαρακτήρισε δυαδική εξουσία, δίνοντας έτσι συνοπτικά την πραγματικότητα σε μια μεταβατική στιγμή της επανάστασης. Η επίσημη κρατική εξουσία ανήκε στην αστική τάξη που εκφραζόταν με την προσωρινή κυβέρνηση, αλλά υπήρχε και το Σοβιέτ της Πετρούπολης, που αποτελούνταν από αγρότες, εργάτες και στρατιώτες αντιπροσώπους. Η αστική τάξη ήθελε να απαλλαγεί από τη δυαδική εξουσία, αλλά ο λαός κρατούσε τα όπλα στα χέρια του, γι' αυτό η αστική τάξη δεν μπορούσε για την ώρα να χρησιμοποιήσει βία. Οι εργάτες και αγρότες πίστευαν πως θα γίνει Ειρήνη, πως θα πάρουν τη γη και πως οι εθνότητες θα αποκτήσουν την ελευθερία τους. Η αστική τάξη ούτε καν σκεπτόταν κάτι τέτοιο.
Στις 17 του Απρίλη 1917 ο Λένιν παρουσίασε στα μπολσεβίκικα στελέχη τις προγραμματικές θέσεις όπου διατύπωσε τη στρατηγική κατεύθυνση για τη μετεξέλιξη της αστικοδημοκρατικής επανάστασης σε σοσιαλιστική. Αυτές οι θέσεις του Λένιν πέρασαν στην Ιστορία σαν «Θέσεις του Απρίλη». «...Η ιδιομορφία της σημερινής στιγμής στη Ρωσία βρίσκεται στο πέρασμα από το πρώτο στάδιο της επανάστασης που έδοσε την εξουσία στην αστική τάξη, εξαιτίας της ανεπαρκούς συνειδητότητας και οργάνωσης του προλεταριάτου, στο δεύτερο στάδιό της, που πρέπει να δόσει την εξουσία στα χέρια του προλεταριάτου και των φτωχών στρωμάτων της αγροτιάς...» (Λένιν «Απαντα», τ. 31, σελ. 114).
Στο 1ο Πανρωσικό Συνέδριο των Σοβιέτ τον Ιούνη 1917, ο συσχετισμός δυνάμεων ήταν ο εξής: μπολσεβίκοι 100, μενσεβίκοι 280 και εσσέροι 285 αντιπρόσωποι. Οι μπολσεβίκοι αντιπρόσωποι δούλεψαν με επιμονή και αποκάλυψαν τον ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα του πολέμου και τον όλεθρο στον οποίο οδηγεί ο συμβιβασμός με την αστική τάξη. Και με τη νέα κυβέρνηση ο πόλεμος συνεχιζόταν, η πείνα και η φτώχεια έπληττε τους εργαζόμενους. Τα μετόπισθεν γέμισαν από ανάπηρους και σακατεμένους από τον πόλεμο. Οι διαδηλώσεις που οργάνωσε η κυβέρνηση στράφηκαν εναντίον της. Από τους 500.000 διαδηλωτές, οι 400.000 έφερναν πανό με συνθήματα «Κάτω ο πόλεμος», «Να φύγουν οι καπιταλιστές μακελάρηδες», «Ολη η εξουσία στα Σοβιέτ». Ξεσπά δεύτερη κυβερνητική κρίση (αποτράπηκε προσωρινά με τη διαταγή της κυβέρνησης για γενική επίθεση στο μέτωπο).
Η τακτική της κυβέρνησης ήταν να ικανοποιήσει τους συμμάχους της που απαιτούσαν συνέχιση των επιχειρήσεων, έτσι ώστε σε περίπτωση επιτυχίας να σταθεροποιήσει τη θέση της. Και, σε περίπτωση αποτυχίας, θα μπορούσε να αποδώσει την ευθύνη στην «υπονόμευση» του στρατού από τους μπολσεβίκους.
Στις 17 του Μάη, ο υπουργός των Εξωτερικών της προσωρινής κυβέρνησης Μιλιούκοφ έστειλε στους Δυτικούς συμμάχους επιστολή με την οποία διαβεβαίωνε ότι η Ρωσία θα συνεχίσει τον πόλεμο μέχρι τη νίκη και θα τιμήσει όλες τις υποχρεώσεις που είχε αναλάβει, άλλοτε, ο τσάρος. Η θέση αυτή της κυβέρνησης ξεσήκωσε κύμα αγανάκτησης.
Εργάτες, αγρότες, στρατιώτες κατέβηκαν στους δρόμους με τα συνθήματα: «Κάτω ο πόλεμος, όλη η εξουσία στα Σοβιέτ», με επικεφαλής τους μπολσεβίκους. Οι διαδηλωτές συγκρούστηκαν με αντιδιαδήλωση των αστών καντέτων που υποστήριζαν την κυβέρνηση. Στην πραγματικότητα, συγκρούστηκαν δύο τάξεις, οι αστοί που ήθελαν τον πόλεμο και η εργατιά, η αγροτιά, οι στρατιώτες που ήθελαν την ειρήνη. Ξέσπασε πολιτική κρίση. Παραιτήθηκε ο Μιλιούκοφ. Το Σοβιέτ της Πετρούπολης, ενώ μπορούσε να πάρει την εξουσία, δεν το έκανε. Ικανοποιήθηκε με την παραίτηση υπουργών και με το να πάρει μέρος στην κυβέρνηση με πέντε υπουργούς, δύο εσσέρους, δύο μενσεβίκους και έναν «εργατικό», τον Κερένσκι. Οι μπολσεβίκοι ήταν κατηγορηματικά κατά της συμμετοχής στην κυβέρνηση του πολέμου, κατά των συμβιβαστών και επέκριναν δριμύτατα τους εσσέρους και τους μενσεβίκους για τη συμμετοχή τους στην κυβέρνηση, «θεωρώντας αυτήν την ενέργεια σαν υποχώρηση του μενσεβικισμού και από την επανάσταση».
Οταν όλα τα σχέδιά τους απέτυχαν, οι καντέτοι αστοί δήλωσαν ότι θα αποχωρήσουν από την κυβέρνηση, αν δεν αφοπλιστούν τα επαναστατικά στρατεύματα που φρουρούσαν την Πετρούπολη και το ναυτικό της Βαλτικής. Ζήτησαν να αφαιρεθεί το δικαίωμα στους εργάτες να ελέγχουν την κυβέρνηση και τη στρατιωτική διοίκηση και να καθιερωθεί η θανατική ποινή στο μέτωπο. Οι εργάτες και οι στρατιώτες με τα όπλα κατέβηκαν στους δρόμους, φωνάζοντας «να φύγουν οι υπουργοί των μπουρζουάδων». Μαζί κινήθηκαν και οι επαναστατημένοι ναύτες, καθώς και εργάτες πολλών εργοστασίων. Σε αυτήν την κατάσταση της επαναστατικής έξαρσης στην Πετρούπολη οι μπολσεβίκοι προειδοποίησαν τις μάζες ότι ένα τέτοιο βήμα για να πάρουν την εξουσία τα Σοβιέτ ήταν πρόωρο. Θα μπορούσαν να την πάρουν στην Πετρούπολη, μα δε θα μπορούσαν να την κρατήσουν, γιατί ο στρατός και η επαρχία ήταν ακόμα με το μέρος των συμβιβασμένων κομμάτων των εσσέρων και των μενσεβίκων και δε θα υποστήριζαν την ανατροπή της προσωρινής κυβέρνησης.
Αλλά δε στάθηκε δυνατό να συγκρατήσουν τις μάζες. Γι' αυτό, η ΚΕ του ΣΔΕΚΡ αποφάσισε να μπει επικεφαλής του κινήματος για να προσδώσει σε αυτό έναν ειρηνικό και οργανωμένο χαρακτήρα. Στις 17 Ιούλη 1917, 500.000 εργάτες, στρατιώτες και ναύτες διαδηλώνουν στους δρόμους της Πετρούπολης. Αντιπρόσωποί τους παρουσιάζονται στην Κεντρική Εκτελεστική Επιτροπή του Σοβιέτ και προτείνουν να αναλάβει αυτή όλη την εξουσία, δηλώνοντας: «Εχουμε εμπιστοσύνη στο Σοβιέτ, όχι όμως και σε αυτούς που το Σοβιέτ εμπιστεύεται».
Η ΚΕ δε δέχθηκε. Σχηματίστηκε νέα κυβέρνηση συνασπισμού, με πρωθυπουργό τώρα τον Κερένσκι. Σε αυτήν έπαιζαν αποφασιστικό ρόλο οι καντέτοι, οι εσσέροι και οι μενσεβίκοι, καθώς και η ΕΕ του Σοβιέτ, που τη βαφτίζουν «Κυβέρνηση Σωτηρίας της Επανάστασης» και αφήνουν το δικαίωμα στα Σοβιέτ να ασκούν έλεγχο σε αυτήν. Η κυβέρνηση διαλύει όλα τα συντάγματα που εδρεύουν στην Πετρούπολη, καθιερώνει τη θανατική ποινή, προχωρεί στον αφοπλισμό των εργατών της Πετρούπολης και διατάσσει τη σύλληψη των καθοδηγητών του μπολσεβίκικου κόμματος.
Η δυαδική εξουσία τελείωσε. Δόθηκε διαταγή να συλληφθεί ο Λένιν και συγκροτήθηκε ειδικό απόσπασμα. Ο αξιωματικός που ήταν επικεφαλής είχε διαταγή να εκτελέσει τον Λένιν επί τόπου. Παίρνοντας υπόψη την όλη κατάσταση η ΚΕ του Κόμματος με πρωτοβουλία του Στάλιν και του Σβερτλόφ υποχρέωσε τον Λένιν να κρυφτεί και να περάσει στην παρανομία.
«... Οι ελπίδες για ειρηνική ανάπτυξη της επανάστασης εξατμίστηκαν οριστικά. "Η ουσία της υπόθεσης βρίσκεται στο ότι τώρα πια δεν μπορεί κανείς να πάρει την εξουσία ειρηνικά", με τον όρο οι καθοδηγούμενες από το προλεταριάτο επαναστατικές μάζες του λαού να γυρίσουν τις πλάτες στα κόμματα των εσσέρων και των μενσεβίκων που πρόδοσαν την υπόθεση της επανάστασης». (Λένιν «Απαντα», τ. 34, σελ. 13).
Οι συνθήκες της πάλης άλλαξαν, γι' αυτό το λόγο συγκλήθηκε τον Αύγουστο του 1917 το 6ο Συνέδριο, χωρίς τον Λένιν. Την εισήγηση έκανε ο Στάλιν. Το Συνέδριο έδωσε την κατεύθυνση για την προετοιμασία της ένοπλης εξέγερσης. Η κατάσταση στο μέτωπο και στα μετόπισθεν χειροτέρευε. Η Ρίγα εγκαταλείφθηκε. Οι στρατοκράτες προετοίμασαν πραξικόπημα με επικεφαλής το στρατηγό Λ. Κορνίλοφ, ο οποίος ήθελε να πάρει όλη τη στρατιωτική και πολιτική εξουσία στα χέρια του και προώθησε στην Πετρούπολη ένα Σώμα ιππικού. Οι μπολσεβίκοι κάλεσαν το λαό να αποκρούσει τον Κορνίλοφ. 15.000 εργάτες πολιτοφύλακες με τους κοκκινοφρουρούς, τους επαναστατημένους στρατιώτες και ναύτες σταματούν τον Κορνίλοφ στο δρόμο προς την πρωτεύουσα. Η ανταρσία του στρατηγού Κορνίλοφ κατεστάλη και ο ίδιος συνελήφθη. Οι αστοί καντέτοι, σύμμαχοι του Κορνίλοφ, εξευτελίστηκαν στα μάτια των μαζών. Αλλαξε ο συσχετισμός δυνάμεων στα Σοβιέτ.
Στις 13 του Σεπτέμβρη του 1917 το Σοβιέτ της Πετρούπολης ενέκρινε την απόφαση που πρότειναν οι μπολσεβίκοι, η οποία επέκρινε αυστηρά το συνασπισμό με τα αστικά κόμματα και πρόβαλε το αίτημα να συγκροτηθεί η εξουσία από αντιπροσώπους του επαναστατικού προλεταριάτου και της αγροτιάς. Ολα αυτά επέτρεψαν στον Λένιν να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι δημιουργήθηκε η δυνατότητα για ειρηνικό πέρασμα της εξουσίας στα Σοβιέτ. Παρά τις προσπάθειες των μπολσεβίκων, η Κεντρική Εκτελεστική Επιτροπή των Σοβιέτ απέρριψε την πρόταση με τις ψήφους των μενσεβίκων και εσσέρων που έβλεπαν την επανάσταση πιο επικίνδυνη από την αστική τάξη. Αυτή η στάση των μικροαστικών κομμάτων (εσσέρων, μενσεβίκων και άλλων) έδωσε τη δυνατότητα στις μικροαστικές μάζες και πρώτα στους στρατιώτες και στους αγρότες να στραφούν προς τους μπολσεβίκους.
Στις εκλογές που έγιναν για τα Σοβιέτ, με το σύνθημα «Ολη η εξουσία στα Σοβιέτ» έγινε σύνθημα της συντριπτικής πλειοψηφίας του πληθυσμού της Ρωσίας.
Ποια η κατάσταση που διαμορφώθηκε τη συγκεκριμένη αυτή περίοδο;
Στη χώρα εκδηλώθηκε μια πανεθνική κρίση. Η οικονομία πήρε τον κατήφορο. Η κυβέρνηση του Κερένσκι δεν μπορούσε να αποτρέψει την καταστροφή. Αντίθετα, με την πολιτική της, την έφερνε όλο και πιο κοντά.
Οι εργάτες άρχισαν να διώχνουν το διευθυντικό προσωπικό των βιομηχανικών επιχειρήσεων και των σιδηροδρόμων και ζητούσαν πιο επίμονα να πάρουν τα Σοβιέτ την εξουσία στα χέρια τους.
Οι στρατιώτες αρνούνταν να συνεχίσουν τον πόλεμο. Εδιωχναν τους αντιδραστικούς αξιωματικούς και αναδείκνυαν στη θέση τους άλλους, αυτούς που είχαν την εμπιστοσύνη τους. Στα δύο μέτωπα από τα τρία, το Βόρειο και το Δυτικό, οι περισσότεροι στρατιώτες ακολουθούσαν τους μπολσεβίκους. Ακόμα, οι μπολσεβίκοι είχαν και την πλήρη υποστήριξη των ναυτών του στόλου της Βαλτικής Θάλασσας.
Οι αγρότες, αφού έχασαν πια κάθε ελπίδα ότι το κόμμα τους, οι εσσέροι, θα εφαρμόσει το αγροτικό του πρόγραμμα, έδιωχναν τους γαιοκτήμονες, καταπατούσαν τη γη, άρπαζαν τα εργαλεία και τα μοιράζονταν για να καλλιεργήσουν τα χωράφια. Το αγροτικό κίνημα μετεξελισσόταν σε εξέγερση, η οποία εξαπλώθηκε στα μισά κυβερνεία της χώρας (νομούς).
Αλλαξε και ο χαρακτήρας του κινήματος των καταπιεσμένων εθνών. Ο αγώνας τους, παρ' όλη την αντίσταση των αστικών και μικροαστικών εθνικιστικών κομμάτων και οργανώσεων, γινόταν ένα με το κίνημα των Ρώσων εργατών, στρατιωτών και αγροτών.
Στα τέλη του Σεπτέμβρη του 1917, από τη Φινλανδία όπου ζούσε παράνομα εκείνη την περίοδο, ο Λένιν γράφει επιστολή στην ΚΕ του Κόμματος των μπολσεβίκων. Σε αυτήν με πλήρη σαφήνεια θέτει το ζήτημα της εξέγερσης και της ανατροπής της προσωρινής κυβέρνησης. Μετά, στέλνει στην ΚΕ ακόμα μια επιστολή με θέμα, «Μαρξισμός και η εξέγερση». Εκεί ο ηγέτης των μπολσεβίκων υπενθυμίζει τις τρεις προϋποθέσεις, χωρίς τις οποίες η εξέγερση δεν μπορεί να επιτύχει:
«Η εξέγερση, για να πετύχει, δεν μπορεί και δεν πρέπει να στηρίζεται στη συνωμοσία, ούτε σε ένα κόμμα, αλλά στην πρωτοπόρα τάξη. 2. Πρέπει να στηρίζεται στην επαναστατική άνοδο του λαού. 3. Πρέπει να γίνει σε τέτοια κρίσιμη στιγμή, όπου η δραστηριοποίηση των πρωτοπόρων στοιχείων του λαού είναι η μέγιστη και οι ταλαντώσεις στο στρατόπεδο των εχθρών είναι οι πιο έντονες. Ολες αυτές οι προϋποθέσεις υπάρχουν» (Λένιν «Απαντα», τ. 34, σελ. 242 - 243).
Αρχές του Οχτώβρη ο Λένιν διαπιστώνει τα εξής: «... οι μάζες ακολουθούν εμάς... Οι μάζες έδοσαν την εμπιστοσύνη τους στους μπολσεβίκους και απαιτούν από αυτούς όχι λόγια, αλλά έργα, αποφασιστική πολιτική και στον αγώνα κατά του πολέμου και στον αγώνα κατά του οικονομικού χάους» (Λένιν «Απαντα», τ. 34, σελ. 394 - 395).
Ετσι σε συνεδρίαση της ΚΕ των Μπολσεβίκων εκλέγεται το Στρατιωτικό Επαναστατικό Κέντρο (Γιάκοφ Σβερτλόφ, Ιωσήφ Στάλιν, Αντρέι Μπουμπνόφ, Μπισέι Ουρίτσκι και Φέλιξ Τζερζίνσκι), το οποίο εντάσσεται σύσσωμο στη Στρατιωτικο-επαναστατική επιτροπή του Σοβιέτ της Πετρούπολης, γίνεται ο καθοδηγητικός πυρήνας της και τη μετατρέπει σε επιτελείο της εξέγερσης.
Στις 24 του Οχτώβρη ο Λένιν που βρισκόταν στην παρανομία γράφει στα μέλη της ΚΕ. «...Η κατάσταση είναι εξαιρετικά κρίσιμη. Είναι ολοκάθαρο ότι πραγματικά, τώρα, πια, κάθε καθυστέρηση της εξέγερσης ισοδυναμεί με θάνατο. Με όλες μου τις δυνάμεις θέλω να πείσω τους συντρόφους ότι, τώρα, όλα κρέμονται από μια τρίχα, ότι στην ημερήσια διάταξη μπαίνουν ζητήματα που δε λύνονται με συσκέψεις, ούτε με συνέδρια (έστω και με συνέδρια των Σοβιέτ), αλλά αποκλειστικά από τους λαούς, από τη μάζα, από την πάλη των οπλισμένων μαζών» (Λένιν «Απαντα», τ. 34, σελ. 435). Στις 25 Οκτώβρη (7 Νοέμβρη) έγινε η νικηφόρα εξέγερση.
Το θεμελιώδες γνώρισμα της Οχτωβριανής Επανάστασης είναι ότι εγκαινιάζει νέα ιστορική εποχή, την εποχή περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό. Που πραγματοποιείται με την κατάληψη της πολιτικής εξουσίας από την πιο επαναστατική τάξη, την εργατική τάξη. Που ως κυρίαρχη τάξη ασκεί την εξουσία σε συμμαχία με τα άλλα καταπιεσμένα λαϊκά στρώματα. Και που ως τάξη χωρίς καμιά ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, με την εγκαθίδρυση της δικής της πολιτικής εξουσίας, καταργεί την καπιταλιστική ιδιοκτησία αντικαθιστώντας την με την κοινωνική, για να αντιστοιχηθεί έτσι ο κοινωνικός χαρακτήρας της παραγωγής και της εργασίας με την ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής και να ανοίξει ο δρόμος για τις νέες σχέσεις παραγωγής, τις σοσιαλιστικές. Αυτή είναι και η ιστορική διαφοροποίησή της, σε σχέση με όλες τις προηγούμενες επαναστάσεις, που έφθαναν μόνο μέχρι την εναλλαγή των εκμεταλλευτριών τάξεων στην πολιτική εξουσία για να αντικαταστήσουν παλιές εκμεταλλευτικές σχέσεις παραγωγής με άλλες, νέες εκμεταλλευτικές σχέσεις παραγωγής.
Η πραγματοποίηση της Οχτωβριανής Επανάστασης ως ιστορικό γεγονός απέδειξε έμπρακτα ότι η εποχή του ιμπεριαλισμού είναι εποχή του τέλους του καπιταλισμού, ότι ειναι ιστορικά ξεπερασμένος. Οτι την ιστορική πρωτοβουλία γι' αυτήν την κοινωνική ανατροπή την έχει στα χέρια της η εργατική τάξη, γεγονός που για πρώτη φορά, ως απόπειρα, εμφανίζεται με την Κομμούνα του Παρισιού που ήταν ο προάγγελος της ανάληψης της προοδευτικής κοινωνικής πρωτοβουλίας από το προλεταριάτο. «Κι όμως ήταν η πρώτη επανάσταση, με την οποία η εργατική τάξη αναγνωρίστηκε ανοιχτά σαν η μόνη τάξη που ήταν ακόμη ικανή για κοινωνική πρωτοβουλία. Αναγνωρίστηκε ακόμα και από τη μεγάλη μάζα της μεσαίας τάξης του Παρισιού - από τους μαγαζάτορες, τους βιοτέχνες, τους εμπόρους - εκτός μόνο από τους πλούσιους κεφαλαιοκράτες» («Εμφύλιος πόλεμος στη Γαλλία», Κ. Μαρξ - Φ. Ενγκελς, «Διαλεχτά Εργα», τ. 1ος, σελ. 627).
Ο χαρακτήρας της εποχής, που ο καπιταλισμός μπήκε στο ιμπεριαλιστικό του στάδιο, τεκμηριώθηκε θεωρητικά από τον Β. I. Λένιν και επιβεβαιώθηκε στην πράξη με την πραγματοποίηση της Οχτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης στη Ρωσία (1917), καθώς και με την εκδήλωση σοσιαλιστικών επαναστάσεων στη συνέχεια (Ουγγαρία, Γερμανία), ανεξάρτητα από τη νικηφόρα ή όχι έκβασή τους.
Ετσι, η Οχτωβριανή Επανάσταση είναι μια ιστορική επιβεβαίωση του ιστορικού υλισμού, που με την επιστημονική του ανάλυση και πρόβλεψη έχει ήδη μιλήσει για την ιστορική εξέλιξη των κοινωνιών. Και ταυτόχρονα έχει επισημάνει ότι η επανάσταση ως μορφή κοινωνικής ανάπτυξης είναι το νομοτελειακό και αναπόφευκτο αποτέλεσμα της κοινωνικής εξέλιξης. Και η Οχτωβριανή Επανάσταση ξέσπασε ακριβώς στην εποχή που ο καπιταλισμός περνά στο ανώτατο στάδιό του και έχει αρχίσει η διαμόρφωση του ιμπεριαλιστικού συστήματος.
Ηδη, στη Ρωσία από το τέλος του 19ου αιώνα αναπτύσσονται ραγδαία οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής. «Αν συγκρίνουμε την προκεφαλαιοκρατική εποχή στη Ρωσία με την κεφαλαιοκρατική... τότε θα αναγκαστούμε να παραδεχτούμε ότι η ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας στον καπιταλισμό είναι εξαιρετικά γοργή».(Λάνιν, «Απαντα» τ. 3ος, σελ. 630).
Στο έργο του «Η ανάπτυξη του καπιταλισμού στη Ρωσία», στον πρόλογο στη δεύτερη έκδοση, αναφέρει χαρακτηριστικά: «Η ανάλυση του κοινωνικο-οικονομικού καθεστώτος, συνεπώς και της ταξικής διάρθρωσης της Ρωσίας, που έγινε σ' αυτό το έργο με βάση την οικονομική έρευνα και την κριτική ανάλυση των στατιστικών στοιχείων, επιβεβαιώνεται τώρα με την ανοιχτή πολιτική εμφάνιση όλων των τάξεων, στην πορεία της επανάστασης. Αποκαλύφθηκε, πέρα για πέρα, ο καθοδηγητικός ρόλος του προλεταριάτου. Αποκαλύφτηκε, επίσης, ότι η δύναμή του στο ιστορικό ξεκίνημα είναι ασύγκριτα μεγαλύτερη από το ποσοστό του στο γενικό σύνολο του πληθυσμού» («Απαντα» τ. 3ος, σελ. 13).
Ο Λένιν, από τη συγκεκριμένη περίοδο ακόμη, διέγραφε την τάση ανάπτυξης του καπιταλισμού, αλλά και το πέρασμα της Ρωσίας στο ιμπεριαλιστικό στάδιο, όταν ακόμη την πολιτική εξουσία ασκούσε ο τσαρισμός. «Η πολιτική της τσαρικής κυβέρνησης στην Κίνα είναι εγκληματική πολιτική... όχι μόνο κρατάει το λαό μας στη σκλαβιά, αλλά και τον στέλνει να υποτάσσει άλλους λαούς... Η κυβέρνηση όχι μόνο βοηθάει τους Ρώσους κεφαλαιοκράτες να εκμεταλλεύονται τους δικούς τους εργάτες... αλλά και στέλνει στρατιώτες να ληστεύουν άλλους λαούς...» (Λένιν «Απαντα» τ.4, σελ. 388).
Σχετικά με την ωριμότητα των όρων για το πέρασμα από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, η επιστημονική κοσμοθεωρία του μαρξισμού - λενινισμού έχει απαντήσει, αναλύοντας το ζήτημα και της ιστορικής κίνησης της κοινωνίας, και τα καθήκοντα που μπορεί να θέτει, και πότε μπορεί να τα θέτει το εργατικό κίνημα και το Κομμουνιστικό Κόμμα. Αλλά οι αντικειμενικοί νόμοι κίνησης της κοινωνίας δρουν διά μέσου της δράσης των ανθρώπων. Αυτό σημαίνει ότι αφού η κοινωνία φτάνει στο σημείο να ζητά την αντικατάστασή της, αφού από υλική άποψη έχουν ωριμάσει οι συνθήκες για το πέρασμα στην ανώτερη κοινωνική βαθμίδα (κομμουνισμός), από μια κατώτερη,(καπιταλισμός), καθήκον του εργατικού κινήματος και του Κομμουνιστικού Κόμματος είναι να δρα για να εκπληρώσει αυτό το σκοπό. Και αυτός ο σκοπός εκπληρώνεται με το επαναστατικό άλμα για το πέρασμα από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, επαναστατικό άλμα ως αποτέλεσμα της συνύπαρξης της ωριμότητας των υλικών όρων, των αντικειμενικών συνθηκών (πανεθνική κρίση, επαναστατική κατάσταση) και της δράσης του υποκειμενικού παράγοντα (η συντριπτική πλειοψηφία της εργατικής τάξης σε συμμαχία με τα άλλα καταπιεζόμενα λαϊκά στρώματα), που δεν ανέχονται άλλο να τους εξουσιάζουν όπως πριν και δρουν ανατρεπτικά ενάντια στην παλιά εξουσία, όντας στο μέγιστο βαθμό κινητοποίησής τους και αποφασισμένα να αλλάξουν την υπάρχουσα πραγματικότητα (πανεθνική κρίση, επαναστατική κατάσταση).
Σχετικά με το ζήτημα της κοινωνικής επανάστασης, από την άποψη της νομοτελειακής εμφάνισής της, ο Μαρξ αναφέρει: «Ενας κοινωνικός σχηματισμός ποτέ δεν εξαφανίζεται προτού αναπτυχθούν όλες οι παραγωγικές δυνάμεις που μπορεί να χωρέσει, και νέες, ανώτερες, παραγωγικές σχέσεις ποτέ δεν εμφανίζονται προτού ωριμάσουν οι υλικοί όροι της ύπαρξής τους μέσα στους κόλπους της ίδιας της παλιάς κοινωνίας. Γι' αυτό η ανθρωπότητα βάζει πάντα μπροστά της μόνο τα καθήκοντα εκείνα που μπορεί να λύσει, γιατί με μια προσεκτικότερη εξέταση γίνεται πάντα φανερό ότι το ίδιο το καθήκον ξεπηδάει μόνο τότε, όταν οι υλικοί όροι για τη λύση υπάρχουν κιόλας ή τουλάχιστον βρίσκονται στην πορεία του γίγνεσθαι» (η υπογράμμιση δική μας) (Καρλ Μαρξ, Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας, Πρόλογος).
Η θέση αυτή λέει με πιο απλά λόγια ότι μπορεί να τίθεται ζήτημα κοινωνικής επανάστασης, δηλαδή πέρασμα από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, όταν είναι ώριμες οι υλικές συνθήκες. Και στη Ρωσία όπως ήδη έχει αποδείξει ο Λένιν από τις αρχές του 20ού αιώνα οι υλικές προϋποθέσεις ωριμάζουν γοργά.
Ο ιμπεριαλισμός είναι καπιταλισμός στο ανώτατο στάδιό του. Είναι η εποχή της κυριαρχίας των μονοπωλίων σε όλες τις σφαίρες της οικονομικής και κοινωνικής ζωής. Είναι η εποχή που η αστική τάξη έχει περάσει, από κοινωνική και πολιτική άποψη, ολοκληρωτικά στην αντίδραση. Είναι η εποχή που ήδη έχει ξεσπάσει ο Α' παγκόσμιος ιμπεριαλιστικός πόλεμος για το ξαναμοίρασμα του κόσμου ανάμεσα στα ισχυρά καπιταλιστικά κράτη και η Ρωσία συμμετέχει σ' αυτόν. «Ο καπιταλισμός από προοδευτικός που ήταν έγινε τώρα αντιδραστικός, ανέπτυξε σε τέτοιο βαθμό τις παραγωγικές δυνάμεις, που η ανθρωπότητα πρέπει είτε να περάσει στο σοσιαλισμό, είτε επί χρόνια ή και επί δεκαετίες να υφίσταται την ένοπλη πάλη των "μεγάλων" Δυνάμεων, για την τεχνητή διατήρηση των αποικιών, των μονοπωλίων, των προνομίων και της κάθε λογής καταπίεσης» (Λένιν, «Σοσιαλισμός και πόλεμος», «Απαντα» τ. 26 σελ. 320, γράφτηκε στα 1915).
Σ' αυτήν την ιστορική εποχή το καθήκον που βάζει μπροστά της η ανθρωπότητα είναι το πέρασμα στο σοσιαλισμό. Διαφορετικά, θα υφίσταται κάθε λογής καταπίεση. Ο Λένιν εδώ μιλάει καθαρά για την ωριμότητα των υλικών όρων για το πέρασμα της καπιταλιστικής κοινωνίας στο σοσιαλισμό, από τη σκοπιά της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων και κυρίως του ίδιου του εκμεταλλευόμενου - καταπιεζόμενου ανθρώπου ή πιο σωστά της εκμεταλλευόμενης τάξης, που είναι η κυριότερη παραγωγική δύναμη. Επομένως το καθήκον της ανθρωπότητας είναι καθήκον της εργατικής τάξης ως ηγέτιδας δύναμης στη σοσιαλιστική επανάσταση. Αυτό ακριβώς εκφράστηκε με την Οχτωβριανή Επανάσταση.
Το ξέσπασμα της επανάστασης σημαίνει ότι οι αντιφάσεις του συστήματος έχουν ωριμάσει. Ποιο είναι το βασικό κριτήριο που προσδιορίζει ότι έχουν ωριμάσει οι αντιφάσεις του καπιταλισμού; Η όξυνση της βασικής του αντίθεσης, που είναι: Η κοινωνικοποίηση της παραγωγής, της εργασίας και η ατομική - καπιταλιστική ιδιοποίηση του προϊόντος, με τη θεώρηση ότι ο άνθρωπος και η εργατική του δύναμη είναι η σπουδαιότερη παραγωγική δύναμη. Που φαίνεται καθημερινά από τη διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων, από την αύξηση της ανεργίας, της φτώχειας, της εξαθλίωσης, το ξέσπασμα των οικονομικών κρίσεων του καπιταλισμού. Και που κάτω από ορισμένες συνθήκες γενικευμένης κρίσης οδηγεί στην επαναστατική κατάσταση με δεδομένη τη σωστή στρατηγική και ταχτική του επαναστατικού κόμματος της εργατικής τάξης. Τέτοιες συνθήκες διαμόρφωσε ο πόλεμος, η Ρωσία ήταν ο πιο αδύνατος κρίκος και η προετοιμασία των μαζών με ηγέτιδα την εργατική τάξη από το Κόμμα των Μπολσεβίκων οδήγησε στην επανάσταση και την επικράτησή της.
Κρίκοι στην επαναστατική πολιτική δράση των Μπολσεβίκων για την κατάληψη της εξουσίας από την εργατική τάξη και τους συμμάχους της, ήταν τα συνθήματα - αιτήματα για ειρήνη, μοίρασμα της γης στους αγρότες και 8ωρη δουλειά στους εργάτες. Αλλά μ' αυτά τα συνθήματα στη δοσμένη ιστορική στιγμή ξεδίπλωναν την ταχτική τους που, γενικευμένα και σε διάκριση από τα άλλα κόμματα της Β' Διεθνούς, έθετε το θέμα της μετατροπής του ιμπεριαλιστικού πολέμου σε εμφύλιο κατά της αστικής τάξης για την εγκαθίδρυση της εργατικής εξουσίας.
Αλλά έχοντας από τα πριν καθορίσει ως στρατηγικό ζήτημα την εξουσία, οι Μπολσεβίκοι δρουν έτσι που συνδέουν την πάλη για τα παραπάνω αιτήματα με το ζήτημα της εξουσίας. Που το φέρνει στο προσκήνιο η ίδια η επαναστατική δράση των μαζών με την επανάσταση του Φλεβάρη 1917, η οποία όμως φέρνει στο προσκήνιο τα αστικά και μικροαστικά κόμματα, τα οποία συμβιβάζονται με την τσαρική εξουσία. Ας δούμε πώς το δίνει ο Λένιν στις «Θέσεις του Απρίλη».
«Η ιστορική στιγμή που περνά η Ρωσία χαρακτηρίζεται από τα παρακάτω βασικά γνωρίσματα:
1. Η παλιά τσαρική εξουσία που εκπροσωπούσε μόνο μια χούφτα φεουδάρχες - τσιφλικάδες, οι οποίοι διηύθυναν όλη την κρατική μηχανή (το στρατό, την αστυνομία, την υπαλληλία), συντρίφτηκε και παραμερίστηκε, μα δεν εξοντώθηκε....
2. Η κρατική εξουσία στη Ρωσία πέρασε στα χέρια μιας νέας τάξης, δηλαδή της αστικής τάξης και των αστοποιημένων τσιφλικάδων. Απ' αυτή την άποψη η αστικοδημοκρατική επανάσταση στη Ρωσία τελείωσε.
Η αστική τάξη που βρέθηκε στην εξουσία συνασπίστηκε (συμμάχησε) με τα απροκάλυπτα μοναρχικά στοιχεία που στην περίοδο του 1906-1914 διακρίθηκαν για την υποστήριξη με πρωτοφανή ζήλο του Νικολάου του Ματοβαμμένου και του Στολίπιν - Κρεμάλα (Γκουτσκόφ και άλλοι πολιτικοί που βρίσκονται δεξιότερα από τους καντέτους)... Την επαναστατική πρωτοβουλία της δράσης των μαζών και την κατάληψη της εξουσίας από το λαό, από τα κάτω - αυτή τη μοναδική εγγύηση πραγματικών επιτυχιών της επανάστασης - η νέα κυβέρνηση άρχισε ήδη να την εμποδίζει με κάθε τρόπο. Την ημερομηνία σύγκλησης της Συντακτικής Συνέλευσης η κυβέρνηση αυτή ούτε την όρισε ακόμη μέχρι σήμερα. Την τσιφλικάδικη ιδιοκτησία, την υλική αυτή βάση του φεουδαρχικού τσαρισμού, δεν τη θίγει. Η κυβέρνηση αυτή ούτε σκέπτεται καν να καταπιαστεί με την έρευνα της δράσης, τη δημοσίευση των πράξεων και τον έλεγχο των μονοπωλιακών οικονομικών οργανισμών, των μεγάλων τραπεζών, των καπιταλιστικών συνδικάτων, των καρτέλ των καπιταλιστών κτλ...
Στους καντέτους, στους όψιμους δημοκράτες, στους δημοκράτες με το στανιό, έχουν παραχωρηθεί δευτερεύουσες θέσεις που δεν έχουν άμεση σχέση με την άσκηση εξουσίας πάνω στο λαό και με το μηχανισμό της κρατικής εξουσίας. Ο Α. Κερένσκι, εκπρόσωπος των τρουντοβίκων και «σοσιαλιστής κι αυτός», δεν παίζει απολύτως κανένα άλλο ρόλο εκτός από το να αποκοιμίζει με ηχηρές φράσεις την επαγρύπνηση και την προσοχή του λαού.
Για όλους αυτούς τους λόγους ακόμη και στον τομέα της εσωτερικής πολιτικής η νέα αστική κυβέρνηση δεν είναι άξια της παραμικρής εμπιστοσύνης του προλεταριάτου και κάθε υποστήριξή της από μέρους του είναι απαράδεκτη». (Λένιν, «Απαντα», τ. 31, σελ. 151-152).
Ο Λένιν εδώ απαντά και στη θέση Κάμενεφ, Ζηνόβιεφ, Ρίκοφ, Καλίνιν κ.ά. που επέμεναν οτι η αστικοδημοκρατική επανάσταση δεν είχε ολοκληρωθεί, ότι δεν είχαν πραγματοποιηθεί μια σειρά αιτήματα και στόχοι που περιλαμβάνονταν στο «μίνιμουμ» πρόγραμμα, όπως, π.χ., η συντακτική συνέλευση, η αγροτική μεταρρύθμιση κ.λπ., με βάση το έργο του Λένιν «Δυο τακτικές της σοσιαλδημοκρατίας στη δημοκρατική επανάσταση». Ο Λένιν απάντησε ότι το κύριο ζήτημα σε κάθε επανάσταση είναι το ζήτημα της εξουσίας. Και εκτίμησε ότι η αστικοδημοκρατική επανάσταση είχε τελειώσει, αφού η αστική τάξη είχε πάρει την εξουσία. Σημείωνε χαρακτηριστικά:
«Οποιος καθοδηγείται στη δράση του μόνο από τη διατύπωση: "η αστικοδημοκρατική επανάσταση δεν έχει τελειώσει", είναι σαν να εγγυάται έτσι πως οι μικροαστοί είναι ασφαλώς ικανοί να τραβήξουν ανεξάρτητα από την αστική τάξη. Αυτός παραδίνεται έτσι ανίσχυρος τη στιγμή αυτή στο έλεος των μικροαστών [...]
Το λάθος του σ. Κάμενεφ είναι ότι αυτός και στα 1917 βλέπει μόνο το παρελθόν της επαναστατικής - δημοκρατικής δικτατορίας του προλεταριάτου και της αγροτιάς. Ενώ στην πράξη άρχισε ήδη γι' αυτή το μέλλον, γιατί τα συμφέροντα και η πολιτική του μισθωτού εργάτη και του νοικοκυράκου στην πράξη έχουν ήδη χωρίσει, και μάλιστα σ' ένα τόσο σπουδαιότατο ζήτημα, όπως ο "αμυνιτισμός", όπως η στάση απέναντι στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο» (Β. Ι. Λένιν: «Γράμματα για την τακτική», «Απαντα», τ. 31, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», σελ. 141).
Πράγματι, ανάμεσα στον καπιταλισμό και στο σοσιαλισμό δε μεσολαβεί κάποιο ενδιάμεσο κοινωνικοοικονομικό σύστημα, επομένως δεν μπορεί να υπάρχει και κάποιος ενδιάμεσος τόπος εξουσίας. Ο χαρακτήρας της εξουσίας θα είναι ή αστικός ή εργατικός (προλεταριακός). Η άποψη - θέση για τη δυνατότητα και την αναγκαιότητα εγκαθίδρυσης ενδιάμεσης εξουσίας δεν επιβεβαιώθηκε σε καμία χώρα.
Επομένως μετά την ολοκλήρωση της αστικοδημοκρατικής επανάστασης με την κατάληψη της εξουσίας από την αστική τάξη στη Ρωσία, η στρατηγική επεξεργασία του Κόμματος των Μπολσεβίκων και του Λένιν, που αφορούσε την περίοδο 1905 έως το Φεβρουάριο του 1917, μέχρι τότε δηλαδή που υπήρχε ακόμα στη Ρωσία φεουδαρχική πολιτική εξουσία με τη μορφή της τσαρικής απολυταρχίας, είχε ξεπεραστεί..
Σε αυτές τις συνθήκες ο Λένιν είχε προσδιορίσει έναν ενδιάμεσο στόχο ανάμεσα στη φεουδαρχική και την εργατική και όχι ανάμεσα στην αστική και την εργατική εξουσία. Εναν ενδιάμεσο στόχο με τη μορφή της «Επαναστατικής Δημοκρατικής Δικτατορίας του προλεταριάτου και της αγροτιάς» ή μιας «προσωρινής επαναστατικής κυβέρνησης», κυρίως των αγροτών - μικροαστών, στην οποία δεν απέκλειε, υπό όρους, τη συμμετοχή εκπροσώπων (πληρεξουσίων) του Κόμματος των Μπολσεβίκων. Η επανάσταση του Φλεβάρη έφερε στην εξουσία μια αστική κυβέρνηση, ενώ διατηρούνταν η επαναστατική κατάσταση, με την εργατική τάξη και την αγροτιά ένοπλα οργανωμένες στα σοβιέτ.
Με τις «Θέσεις του Απρίλη» (1917) ο Λένιν έθεσε άμεσα το στόχο της εργατικής εξουσίας (δικτατορία του προλεταριάτου), έτσι ώστε το Κόμμα των Μπολσεβίκων να προετοιμάσει και να πραγματοποιήσει με επιτυχία τη Σοσιαλιστική Επανάσταση στη Ρωσία. Προετοιμάζει το Κόμμα και θέτει τα στρατηγικά καθήκοντα στο Κόμμα και στο κίνημα. Καθορίζει τη σχέση στρατηγικής - ταχτικής στη δοσμένη στιγμή ως το σπουδαιότερο ζήτημα για την πολιτική δράση του Κόμματος. Ας το δούμε.

«ΤΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΤΟΥ ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΑΤΟΥ ΣΤΗΝ ΤΩΡΙΝΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

ΘΕΣΕΙΣ
1. Στη στάση μας απέναντι στον πόλεμο, που από την πλευρά της Ρωσίας και με τη νέα κυβέρνηση του Λβοφ και Σίας παραμένει αναμφισβήτητα ληστρικός, ιμπεριαλιστικός πόλεμος, εξαιτίας του καπιταλιστικού χαρακτήρα αυτής της κυβέρνησης, είναι απαράδεκτες και οι παραμικρές παραχωρήσεις στον "επαναστατικό αμυνιτισμό".
Για έναν επαναστατικό πόλεμο, που πραγματικά δικαιολογεί τον επαναστατικό αμυνιτισμό, το συνειδητό προλεταριάτο μπορεί να συμφωνήσει μόνο με τον όρο: α) περάσματος της εξουσίας στα χέρια του προλεταριάτου και των πιο φτωχών τμημάτων της αγροτιάς που κλίνουν προς αυτό, β) παραίτησης από όλες τις προσαρτήσεις στην πράξη και όχι στα λόγια, γ) ολοκληρωτικής ρήξης στην πράξη με όλα τα συμφέροντα του κεφαλαίου.
Παίρνοντας υπόψη την αναμφισβήτητη καλοπιστία των πλατιών στρωμάτων των μαζικών εκπροσώπων του επαναστατικού αμυνιτισμού, που παραδέχονται τον πόλεμο μόνο από ανάγκη και όχι χάρη των κατακτήσεων, παίρνοντας υπόψη την εξαπάτησή τους από την αστική τάξη, πρέπει να τους εξηγούμε το λάθος τους πολύ διεξοδικά, επίμονα και υπομονητικά, να τους εξηγούμε την αδιάρρηκτη σύνδεση του κεφαλαίου με τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, να τους αποδείχνουμε ότι χωρίς την ανατροπή του κεφαλαίου ο πόλεμος δεν μπορεί να τελειώσει με μια ειρήνη αληθινά δημοκρατική, όχι εξαναγκαστική.
Οργάνωση της πιο πλατιάς προπαγάνδας αυτής της άποψης στο μάχιμο στρατό.
Συναδέλφωση.
2. Η ιδιομορφία της σημερινής στιγμής στη Ρωσία βρίσκεται στο πέρασμα από το πρώτο στάδιο της επανάστασης που έδωσε την εξουσία στην αστική τάξη εξαιτίας της ανεπαρκούς συνειδητότητας και οργάνωσης του προλεταριάτου, στο δεύτερο στάδιό της που πρέπει να δώσει την εξουσία στα χέρια του προλεταριάτου και των φτωχών στρωμάτων της αγροτιάς.
Το πέρασμα αυτό χαρακτηρίζεται, από το ένα μέρος, από ένα μέγιστο όριο νομιμότητας (από όλες τις εμπόλεμες χώρες η Ρωσία είναι σήμερα η πιο ελεύθερη χώρα στον κόσμο), από το άλλο μέρος, από την έλλειψη βίας πάνω στις μάζες και, τέλος, η ανεπίγνωστα καλόπιστη στάση των μαζών απέναντι στην κυβέρνηση των καπιταλιστών, των χειρότερων εχθρών της ειρήνης και του σοσιαλισμού.
Η ιδιομορφία αυτή απαιτεί από μας ικανότητα προσαρμογής στις ιδιαίτερες συνθήκες της κομματικής δουλειάς μέσα στις πρωτάκουστα πλατιές μάζες του προλεταριάτου, που μόλις τώρα ξύπνησαν στην πολιτική ζωή.
3. Καμιά υποστήριξη στην προσωρινή κυβέρνηση, να εξηγούμε ότι είναι πέρα για πέρα ψεύτικες όλες οι υποσχέσεις της, ιδιαίτερα η υπόσχεση για παραίτηση από τις προσαρτήσεις. Ξεσκέπασμα, αντί της απαράδεκτης "απαίτησης" - που σπέρνει αυταπάτες - να πάψει η κυβέρνηση αυτή, κυβέρνηση καπιταλιστών, να είναι ιμπεριαλιστική.
4. Αναγνώριση του γεγονότος ότι στα περισσότερα Σοβιέτ των εργατών βουλευτών το Κόμμα μας είναι μειοψηφία και για την ώρα αποτελεί αδύνατη μειοψηφία, απέναντι στο συνασπισμό όλων των μικροαστικών, οπορτουνιστικών στοιχείων, που πέφτουν κάτω από την επιρροή της αστικής τάξης και που διοχετεύουν την επιρροή της στο προλεταριάτο, από τους λαϊκούς σοσιαλιστές και τους σοσιαλιστές - επαναστάτες ως την Οργανωτική Επιτροπή (Τσχεΐτζε, Τσερετέλι κτλ.), τον Στεκλόφκτλ κτλ. κτλ.
Να εξηγήσουμε στις μάζες ότι το Σοβιέτ των εργατών βουλευτών είναι η μόνη δυνατή μορφή επαναστατικής κυβέρνησης και ότι γι' αυτό, όσο η κυβέρνηση αυτή θα βρίσκεται κάτω από την επιρροή της αστικής τάξης, το καθήκον μας μπορεί να είναι μόνο η υπομονητική, συστηματική, επίμονη και προσαρμοσμένη στις πρακτικές ιδιαίτερα ανάγκες των μαζών, εξήγηση των λαθών της τακτικής τους.
Οσο είμαστε μειοψηφία, δουλειά μας είναι να κάνουμε κριτική και εξήγηση των λαθών, προπαγανδίζοντας ταυτόχρονα την ανάγκη να περάσει όλη η κρατική εξουσία στα Σοβιέτ των εργατών βουλευτών, έτσι που οι μάζες με την πείρα τους να απαλλαγούν από τα λάθη τους.
5. Οχι κοινοβουλευτική δημοκρατία - επιστροφή από τα Σοβιέτ των εργατών βουλευτών σ' αυτή θα ήταν βήμα προς τα πίσω - αλλά δημοκρατία των Σοβιέτ των εργατών, των εργατών γης και των αγροτών βουλευτών σε όλη τη χώρα, από τα κάτω ως τα πάνω.
Κατάργηση της αστυνομίας, του στρατού, της υπαλληλίας* (* δηλ. αντικατάσταση του τακτικού στρατού με το γενικό εξοπλισμό του λαού). Η αμοιβή όλων των υπαλλήλων, που θα είναι όλοι τους αιρετοί και ανακλητοί σε κάθε στιγμή, να μην ξεπερνά τη μέση αμοιβή ενός καλού εργάτη.
6. Στο αγροτικό πρόγραμμα μεταφορά του κέντρου βάρους στα Σοβιέτ των βουλευτών εργατών γης.
Δήμευση όλων των γαιών των τσιφλικάδων.
Εθνικοποίηση όλων των γαιών της χώρας, διάθεση της γης βουλευτών. Συγκρότηση Σοβιέτ βουλευτών από τους φτωχούς αγρότες. Δημιουργία από κάθε μεγάλο κτήμα (με έκταση από 100 ως 300 περίπου ντεσιατίνες, ανάλογα με τις τοπικές και άλλες συνθήκες και κατά την κρίση των τοπικών οργάνων) ενός υποδειγματικού νοικοκυριού κάτω από τον έλεγχο του Σοβιέτ των βουλευτών εργατών γης και για λογαριασμό της κοινωνίας.
7. Αμεση συγχώνευση όλων των τραπεζών της χώρας σε μια πανεθνική τράπεζα και άσκηση ελέγχου πάνω σ' αυτή από την πλευρά του Σοβιέτ των εργατών βουλευτών.
8. Οχι "εφαρμογή" του σοσιαλισμού, σαν άμεσο καθήκον μας, αλλά πέρασμα αμέσως μόνο στον έλεγχο της κοινωνικής παραγωγής και της διανομής των προϊόντων από μέρους του Σοβιέτ των εργατών βουλευτών.
9. Κομματικά καθήκοντα:
α) άμεσο συνέδριο του Κόμματος,
β) αλλαγή του προγράμματος του Κόμματος, κυρίως:
1) σχετικά με τον ιμπεριαλισμό και τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο,
2) σχετικά με τη στάση απέναντι στο κράτος και το δικό μας αίτημα για "κράτος - κομμούνα" (δηλαδή τέτοιο κράτος που πρότυπό του έδωσε η Κομμούνα του Παρισιού),
3) διόρθωση του προγράμματός μας μίνιμουμ που έχει παλιώσει,
γ) αλλαγή της ονομασίας του κόμματος (αντί «σοσιαλδημοκρατία», που οι επίσημοι ηγέτες της σ' όλο τον κόσμο πρόδωσαν το σοσιαλισμό, περνώντας στην αστική τάξη ("αμυνίτες" και ταλαντευόμενοι "καουτσκιστές"), πρέπει να ονομαστούμε κομμουνιστικό κόμμα).
10. Ανανέωση της Διεθνούς.
Πρωτοβουλία δημιουργίας επαναστατικής Διεθνούς, Διεθνούς ενάντια στους σοσιαλσοβινιστές και ενάντια στο "κέντρο" ("κέντρο" ονομάζεται στη διεθνή σοσιαλδημοκρατία το ρεύμα που ταλαντεύεται ανάμεσα στους σοβινιστές ("αμυνίτες") και τους διεθνιστές και συγκεκριμένα: Ο Κάουτσκι και σία στη Γερμανία, ο Λονγκέ και σία στη Γαλλία, ο Τσχεΐτζε και σία στη Ρωσία, ο Τουράτι και σία στην Ιταλία, ο Μακντόναλντ και σία στην Αγγλία κτλ.)». (Λένιν, «Θέσεις του Απρίλη», εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή» σελ. 7-10).
Με τις παραπάνω θέσεις γίνεται φανερό ότι ο Λένιν επιμένει στην καθοδήγηση των μπολσεβίκων, έτσι που να δρουν ενιαία και ολοκληρωμένα για την προώθηση της στρατηγικής. Παίρνει υπόψιν του το επίπεδο συνείδησης των μαζών στη δοσμένη στιγμή σχετικά με τον πόλεμο, τον οποίο κατανοούν ως άμυνα της πατρίδας και δεν μπορούν να αντιληφθούν ότι η αιτία του είναι η «αδιάρρηκτη σύνδεση του κεφαλαίου με τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο», θέτει το καθήκον «να τους αποδείχνουμε ότι χωρίς την ανατροπή του κεφαλαίου ο πόλεμος δεν μπορεί να τελειώσει με μια ειρήνη αληθινά δημοκρατική». Αρα δε θέτει μόνο το αίτημα για ειρήνη, αλλά το συνδέει με την ανατροπή του καπιταλισμού. Ταυτόχρονα θέτει το ζήτημα της αποκάλυψης της κυβέρνησης ως κυβέρνησης του κεφαλαίου άρα καμιά υποστήριξη σ' αυτήν σε συνδυασμό με το πέρασμα όλης της εξουσίας στα σοβιέτ, τα οποία όμως πρέπει να απαλλαγούν από την επιρροή των αστών και μικροαστών. Επίσης θέτει παραστατικά το χαρακτήρα της νέας εξουσίας και χαράζει τα πρώτα βασικά βήματα στο επίπεδο της οικονομίας (τράπεζες, γη, έλεγχος από τη νέα εξουσία της κοινωνικής παραγωγής και διανομής των προϊόντων). Πάνω σ' αυτή την πολιτική γραμμή επιδιώκει το Κόμμα των Μπολσεβίκων να συσπειρώσει την πλειοψηφία της εργατικής τάξης και να οικοδομήσει τη συμμαχία της με τη φτωχή αγροτιά. Με πολιτικό στόχο την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου και την εγκαθίδρυση της εξουσίας απ' αυτές τις κοινωνικές δυνάμεις, με ηγέτιδα δύναμη την εργατική τάξη. Δηλαδή τη δικτατορία του προλεταριάτου.
Ταυτόχρονα, ο Λένιν στις «Θέσεις του Απρίλη» βάζει ζήτημα αλλαγής του προγράμματος του κόμματος. Παραθέτουμε βασικά του σημεία.

ΤΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΤΟΥ ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΑΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΜΑΣ

(Σχέδιο Προγράμματος του Προλεταριακού Κόμματος)

Η ιστορική στιγμή που περνά η Ρωσία χαρακτηρίζεται από τα παρακάτω βασικά γνωρίσματα:
Ο ΤΑΞΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ
1. Η παλιά τσαρική εξουσία που εκπροσωπούσε μόνο μια χούφτα φεουδάρχες - τσιφλικάδες, οι οποίοι διηύθυναν όλη την κρατική μηχανή (το στρατό, την αστυνομία, την υπαλληλία), συντρίφτηκε και παραμερίστηκε, μα δεν εξοντώθηκε. Η μοναρχία επίσημα δεν εκμηδενίστηκε. Η συμμορία των Ρομάνοφ συνεχίζει τις μοναρχικές μηχανορραφίες. Η τεράστια γαιοκτησία των φεουδαρχών - τσιφλικάδων δεν καταργήθηκε.
2. Η κρατική εξουσία στη Ρωσία πέρασε στα χέρια μιας νέας τάξης, δηλαδή της αστικής τάξης και των αστοποιημένων τσιφλικάδων. Απ' αυτή την άποψη η αστικοδημοκρατική επανάσταση στη Ρωσία τέλειωσε.
Η αστική τάξη που βρέθηκε στην εξουσία συνασπίστηκε (συμμάχησε) με τα απροκάλυπτα μοναρχικά στοιχεία που στην περίοδο του 1906-1914 διακρίθηκαν για την υποστήριξη με πρωτοφανή ζήλο του Νικολάου του Ματοβαμμένου και του Στολίπιν - Κρεμάλα (Γκουτσκόφ και άλλοι πολιτικοί που βρίσκονται δεξιότερα από τους καντέτους). Η νέα αστική κυβέρνηση του Λβοφ και Σίας επιχείρησε και άρχισε να διεξάγει διαπραγματεύσεις με τους Ρομάνοφ για την παλινόρθωση της μοναρχίας στη Ρωσία. Η κυβέρνηση αυτή, καλυπτόμενη με το θόρυβο μιας επαναστατικής φρασεολογίας, διορίζει στις διευθυντικές θέσεις οπαδούς του παλιού καθεστώτος. Η κυβέρνηση αυτή προσπαθεί να μεταρρυθμίσει όσο το δυνατό λιγότερο όλο τον κρατικό μηχανισμό (στρατό, αστυνομία, υπαλληλία), παραδίνοντάς τον στα χέρια της αστικής τάξης. Την επαναστατική πρωτοβουλία της δράσης των μαζών και την κατάληψη της εξουσίας από το λαό, από τα κάτω - αυτή τη μοναδική εγγύηση πραγματικών επιτυχιών της επανάστασης - η νέα κυβέρνηση άρχισε ήδη να την εμποδίζει με κάθε τρόπο.
Την ημερομηνία σύγκλησης της Συντακτικής Συνέλευσης η κυβέρνηση αυτή ούτε την όρισε ακόμη μέχρι σήμερα. Την τσιφλικάδικη ιδιοκτησία, την υλική αυτή βάση του φεουδαρχικού τσαρισμού, δεν τη θίγει. Η κυβέρνηση αυτή ούτε σκέπτεται καν να καταπιαστεί με την έρευνα της δράσης, τη δημοσίευση των πράξεων και τον έλεγχο των μονοπωλιακών οικονομικών οργανισμών, των μεγάλων τραπεζών, των καπιταλιστικών συνδικάτων, των καρτέλ των καπιταλιστών κτλ.
Τα κυριότερα, τα αποφασιστικά Υπουργεία στη νέα κυβέρνηση (Υπουργείο Εσωτερικών, Υπουργείο Στρατιωτικών, δηλ. η διοίκηση του στρατού, της αστυνομίας, της υπαλληλίας, όλου του μηχανισμού καταπίεσης των μαζών) βρίσκονται στα χέρια πασίγνωστων μοναρχικών και οπαδών της μεγάλης τσιφλικάδικης γαιοκτησίας. Στους καντέτους, στους όψιμους δημοκράτες, στους δημοκράτες με το στανιό έχουν παραχωρηθεί δευτερεύουσες θέσεις που δεν έχουν άμεση σχέση με την άσκηση εξουσίας πάνω στο λαό και με το μηχανισμό της κρατικής εξουσίας. Ο Α. Κέρενσκι, εκπρόσωπος των τρουντοβίκων και «σοσιαλιστής κι αυτός», δεν παίζει απολύτως κανέναν άλλο ρόλο εκτός από το να αποκοιμίζει με ηχηρές φράσεις την επαγρύπνηση και την προσοχή του λαού.
Για όλους αυτούς τους λόγους ακόμη και στον τομέα της εσωτερικής πολιτικής η νέα αστική κυβέρνηση δεν είναι άξια της παραμικρής εμπιστοσύνης του προλεταριάτου και κάθε υποστήριξή της από μέρους του είναι απαράδεκτη.
Η ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ
3. Στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, που εξαιτίας των αντικειμενικών συνθηκών έχει προωθηθεί σήμερα στην πρώτη γραμμή, η νέα κυβέρνηση είναι κυβέρνηση συνέχισης του ιμπεριαλιστικού πολέμου, πολέμου που διεξάγεται σε συμμαχία με τα ιμπεριαλιστικά κράτη, την Αγγλία, τη Γαλλία κτλ., για τη διανομή της καπιταλιστικής λείας, για το στραγγαλισμό των μικρών και αδύνατων λαών.
Υποταγμένη στα συμφέροντα του ρωσικού κεφαλαίου και του ισχυρού προστάτη και αφέντη του, του αγγλογαλλικού ιμπεριαλιστικού κεφαλαίου, που είναι το πιο πλούσιο σε όλο τον κόσμο, η νέα κυβέρνηση, παρά την επιθυμία που έχει εκφραστεί με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο εξ ονόματος της αναμφισβήτητης πλειοψηφίας των λαών της Ρωσίας μέσω του Σοβιέτ των στρατιωτών και εργατών βουλευτών, δεν πήρε κανένα συγκεκριμένο μέτρο για να σταματήσει το μακελειό των λαών, που γίνεται για τα συμφέροντα των καπιταλιστών. Η κυβέρνηση αυτή δεν δημοσίευσε ακόμη ούτε και τα μυστικά σύμφωνα με το γνωστό ληστρικό περιεχόμενο (για το μοίρασμα της Περσίας, για την καταλήστευση της Κίνας, για την καταλήστευση της Τουρκίας, για το μοίρασμα της Αυστρίας, για την απόσπαση της Ανατολικής Πρωσίας, για την απόσπαση των γερμανικών αποικιών κτλ.), που συνδέουν, όπως είναι πασίγνωστο, τη Ρωσία με το αγγλογαλλικό ιμπεριαλιστικό ληστρικό κεφάλαιο. Η κυβέρνηση επικύρωσε αυτά τα σύμφωνα που είχε συνάψει ο τσαρισμός, ο οποίος στη διάρκεια αιώνων λήστευε και καταπίεζε περισσότερους λαούς απ' ό,τι οι άλλοι τύραννοι και δεσπότες - ο τσαρισμός, που όχι μόνο καταπίεζε, μα και καταντρόπιαζε και διέφθειρε το μεγάλο ρωσικό λαό, μετατρέποντάς τον σε δήμιο των άλλων λαών.
Η νέα κυβέρνηση, ενώ επικύρωσε αυτά τα επαίσχυντα και ληστρικά σύμφωνα, δεν πρότεινε άμεση ανακωχή σε όλους τους εμπόλεμους λαούς, παρά την απαίτηση της πλειοψηφίας των λαών της Ρωσίας, που εκφράστηκε ξεκάθαρα μέσω του Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών. Περιορίστηκε σε πανηγυρικές, ηχηρές, πομπώδεις, μα ολότελα κούφιες διακηρύξεις και φράσεις, που στα χείλη των αστών διπλωματών χρησίμευαν πάντα και χρησιμεύουν για να εξαπατούν τις ευκολόπιστες και απλοϊκές μάζες του καταπιεζόμενου λαού.
4. Γι' αυτό η νέα κυβέρνηση όχι μόνο δεν είναι άξια της παραμικρής εμπιστοσύνης στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, αλλά και το να εξακολουθεί κανείς να της προβάλλει την απαίτηση να διακηρύξει τη θέληση των λαών της Ρωσίας για ειρήνη, να παραιτηθεί από τις προσαρτήσεις κτλ. κτλ., σημαίνει στην πραγματικότητα πως εξαπατά απλώς το λαό, πως καλλιεργεί σ' αυτόν απατηλές ελπίδες, πως καθυστερεί το φώτισμα της συνείδησής του, πως τον συμβιβάζει έμμεσα με τη συνέχιση του πολέμου, που ο αληθινός κοινωνικός χαρακτήρας του δεν καθορίζεται από ευσεβείς πόθους, μα από τον ταξικό χαρακτήρα της κυβέρνησης που διεξάγει τον πόλεμο, από τους δεσμούς της τάξης που εκπροσωπεί αυτή η κυβέρνηση με το ιμπεριαλιστικό χρηματιστικό κεφάλαιο της Ρωσίας, της Αγγλίας, της Γαλλίας κτλ., από την πραγματική πολιτική που εκφράζει στην πράξη αυτή η τάξη.
Η ΙΔΙΟΜΟΡΦΗ ΔΥΑΔΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ ΚΑΙ Η ΤΑΞΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ
5. Η κυριότερη ιδιομορφία της επανάστασής μας, ιδιομορφία που απαιτεί με τον πιο επιτακτικό τρόπο το μελετημένο αντίκρυσμά της, είναι η δυαδική εξουσία που δημιουργήθηκε από τις πρώτες ήδη μέρες της νίκης της επανάστασης.
Η δυαδική αυτή εξουσία εκδηλώνεται με την ύπαρξη δυο κυβερνήσεων: της κύριας, της αληθινής, της πραγματικής κυβέρνησης της αστικής τάξης, της «Προσωρινής κυβέρνησης» του Λβοφ και Σίας, που έχει στα χέρια της όλα τα όργανα της εξουσίας, και μιας πρόσθετης, παράπλευρης κυβέρνησης «ελέγχου» - του Σοβιέτ Πετρούπολης των εργατών και στρατιωτών βουλευτών, που δεν έχει στα χέρια του όργανα κρατικής εξουσίας, αλλά στηρίζεται άμεσα στην αναμφισβήτητα απόλυτη πλειοψηφία του λαού, στους ένοπλους εργάτες και στρατιώτες.
Η ταξική πηγή αυτής της δυαδικής εξουσίας και η ταξική σημασία της συνίσταται στο ότι η ρωσική επανάσταση του Μάρτη 1917 όχι μόνο σάρωσε όλη την τσαρική μοναρχία, όχι μόνο παράδοσε όλη την εξουσία στην αστική τάξη, αλλά και έφτασε ως τα πρόθυρα της επαναστατικής - δημοκρατικής δικτατορίας του προλεταριάτου και της αγροτιάς. Μια τέτια ακριβώς δικτατορία (δηλ. εξουσία που στηρίζεται όχι στο νόμο, αλλά στην άμεση δύναμη των ενόπλων μαζών του πληθυσμού) και ακριβώς των τάξεων που αναφέραμε είναι το Σοβιέτ Πετρούπολης και τα άλλα, τα τοπικά, Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών.
6. Μια άλλη, εξαιρετικά σπουδαία ιδιομορφία της ρωσικής επανάστασης είναι το γεγονός ότι το Σοβιέτ Πετρούπολης των εργατών και στρατιωτών βουλευτών που, όπως φαίνεται, έχει την εμπιστοσύνη της πλειοψηφίας των τοπικών Σοβιέτ, παραδίνει θεληματικά την κρατική εξουσία στην αστική τάξη και την Προσωρινή της κυβέρνηση, τής παραχωρεί θεληματικά τα πρωτεία, έχοντας κλείσει μαζί της συμφωνία για την υποστήριξή της και περιορίζεται στο ρόλο του παρατηρητή, του ελεγκτή για τη σύγκληση της Συντακτικής Συνέλευσης (που η Προσωρινή κυβέρνηση ως τα σήμερα ούτε ανακοίνωσε καν την ημερομηνία της σύγκλησής της).
Αυτό το εξαιρετικά ιδιόμορφο γεγονός, πρωτοφανέρωτο με τη μορφή αυτή στην ιστορία, έκανε να μπλεχτούν μαζί, σε ένα σύνολο, δυο δικτατορίες: η δικτατορία της αστικής τάξης (επειδή η κυβέρνηση του Λβοφ και Σίας είναι δικτατορία, δηλ. εξουσία που δεν στηρίζεται ούτε στο νόμο, ούτε στην προκαταβολική έκφραση της λαϊκής θέλησης, αλλά στην κατάληψη με τη βία, κατάληψη που έχει πραγματοποιηθεί από μια ορισμένη τάξη και συγκεκριμένα: από την αστική τάξη) και η δικτατορία του προλεταριάτου και της αγροτιάς (το Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών).
Δεν χωράει ούτε η παραμικρή αμφιβολία ότι μια τέτια «σύμπλεξη» δεν μπορεί να κρατήσει πολύν καιρό. Δυο εξουσίες σ' ένα κράτος δεν μπορεί να υπάρχουν. Η μια από αυτές πρέπει να εκμηδενιστεί και όλη η ρωσική αστική τάξη δουλεύει ήδη με όλες τις δυνάμεις της, με όλους τους τρόπους και παντού για το παραμέρισμα και την εξασθένιση, την εκμηδένιση των Σοβιέτ των στρατιωτών και εργατών βουλευτών, για τη δημιουργία της μονοκρατορίας της αστικής τάξης.
Η δυαδική εξουσία εκφράζει στην ανάπτυξη της επανάστασης μόνο μια μεταβατική στιγμή, τότε που αυτή έχει προχωρήσει πιο πέρα από τη συνηθισμένη αστικοδημοκρατική επανάσταση, χωρίς όμως να έχει φτάσει ακόμη ως την «καθαρή» δικτατορία του προλεταριάτου και της αγροτιάς.
Η ταξική σημασία (και η ταξική εξήγηση) αυτής της μεταβατικής ρευστής κατάστασης είναι η ακόλουθη: όπως κάθε επανάσταση, έτσι και η επανάστασή μας στον αγώνα ενάντια στον τσαρισμό χρειάστηκε τον πιο μεγάλο ηρωισμό, την αυτοθυσία των μαζών, και ταυτόχρονα τράβηξε μονομιάς στο κίνημα έναν πρωτάκουστα τεράστιο αριθμό μικροαστών.
Ενα από τα κυριότερα, επιστημονικά και πρακτικά - πολιτικά γνωρίσματα κάθε πραγματικής επανάστασης είναι η ασυνήθιστα γοργή, ξαφνική, απότομη αύξηση του αριθμού των «μικροαστών» που περνούν στην ενεργό, ανεξάρτητη, δραστήρια συμμετοχή στην πολιτική ζωή, στη συγκρότηση του κράτους.
Ετσι και η Ρωσία. Σήμερα η Ρωσία βρίσκεται σε αναβρασμό. Εκατομμύρια και δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι που κοιμούνταν πολιτικά επί δέκα χρόνια, που ήταν πολιτικά εξουθενωμένοι από το φρικτό ζυγό του τσαρισμού και την καταναγκαστική δουλιά για τους τσιφλικάδες και τους εργοστασιάρχες, ξύπνησαν και τραβήχτηκαν στην πολιτική. Και ποιοι αποτελούν αυτά τα εκατομμύρια και τα δεκάδες εκατομμύρια; Στο μεγαλύτερο μέρος τους μικρονοικοκυρέοι, μικροαστοί, άνθρωποι που στέκουν ανάμεσα στους καπιταλιστές και τους μισθωτούς εργάτες. Η Ρωσία είναι η πιο μικροαστική χώρα από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.
Ενα γιγάντιο μικροαστικό κύμα κατάκλυσε τα πάντα, έπνιξε το συνειδητό προλεταριάτο όχι μόνο με τον όγκο του, μα και ιδεολογικά, δηλαδή μόλυνε, κατάκτησε πολύ πλατιούς εργατικούς κύκλους με τις μικροαστικές αντιλήψεις για την πολιτική.
Οι μικροαστοί στη ζωή εξαρτώνται από την αστική τάξη, γιατί ζουν οι ίδιοι σαν ιδιοκτήτες και όχι σαν προλετάριοι (με την έννοια της θέσης τους στην κοινωνική παραγωγή) και ακολουθούν την αστική τάξη στον τρόπο σκέψης.
Ανεπίγνωστη ευπιστία προς τους καπιταλιστές, τους χειρότερους εχθρούς της ειρήνης και του σοσιαλισμού - να τι χαρακτηρίζει τη σημερινή πολιτική των μαζών στη Ρωσία, να τι ξεπετάχτηκε με επαναστατική ταχύτητα πάνω στο κοινωνικοοικονομικό έδαφος της πιο μικροαστικής από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Να η ταξική βάση της «συμφωνίας» (υπογραμμίζω πως έχω υπόψη μου όχι τόσο την τυπική συμφωνία, όσο την έμπρακτη υποστήριξη, τη σιωπηρή συμφωνία, την παραχώρηση της εξουσίας από ανεπίγνωστη ευπιστία) ανάμεσα στην Προσωρινή κυβέρνηση και στο Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών, συμφωνία που έδοσε στον Γκουτσκόφ το ψαχνό, την πραγματική εξουσία, και στο Σοβιέτ τις υποσχέσεις, τις τιμές (ως ένα ορισμένο διάστημα), την κολακεία, τις φράσεις, τις διαβεβαιώσεις, τις υποκλίσεις των Κέρενσκι.
Η αριθμητική ανεπάρκεια του προλεταριάτου στη Ρωσία, η ανεπαρκής συνειδητότητα και οργάνωσή του - να η άλλη όψη του νομίσματος.
Ολα τα ναροντνικιστικά κόμματα, μέχρι και τους εσέρους, ήταν πάντα μικροαστικά. Το ίδιο και το κόμμα της Οργανωτικής Επιτροπής (Τσχεΐτζε, Τσερετέλι κτλ.). Οι εξωκομματικοί επαναστάτες (Στεκλόφ κ.ά.) παρασύρθηκαν επίσης από το κύμα ή δεν το υπερνίκησαν, δεν πρόφτασαν να το υπερνικήσουν.
Η ΙΔΙΟΜΟΡΦΙΑ ΤΗΣ ΤΑΚΤΙΚΗΣ ΠΟΥ ΑΠΟΡΕΕΙ ΑΠΟ ΤΑ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ
7. Από την ιδιομορφία της πραγματικής κατάστασης που αναφέραμε παραπάνω απορέει η υποχρεωτική για το μαρξιστή - που πρέπει να παίρνει υπόψη του τα αντικειμενικά γεγονότα, τις μάζες και τις τάξεις και όχι τα πρόσωπα κτλ. - ιδιομορφία της τακτικής στη σημερινή στιγμή.
Η ιδιομορφία αυτή βάζει στην πρώτη γραμμή την ανάγκη «να ρίξουμε ξύδι και χολή στο γλυκερό νεράκι της επαναστατικοδημοκρατικής φρασεολογίας» (όπως εκφράστηκε χθες - εξαιρετικά εύστοχα - ο σύντροφός μου της ΚΕ του Κόμματός μας Τεοντορόβιτς στη συνεδρίαση του Πανρωσικού Συνεδρίου των σιδηροδρομικών υπαλλήλων και εργατών στην Πετρούπολη)· απαιτεί δουλιά κριτικής, εξήγηση των λαθών των μικροαστικών κομμάτων των εσέρων και των σοσιαλδημοκρατών, προετοιμασία και συσπείρωση των στοιχείων του συνειδητά - προλεταριακού, Κομμουνιστικού κόμματος, απαλλαγή του προλεταριάτου από τη «γενική» μικροαστική μέθη.
Αυτό φαίνεται σαν να είναι «μονάχα» προπαγανδιστική δουλιά. Στην πραγματικότητα όμως είναι η πιο πρακτική επαναστατική δουλιά, γιατί αλλιώς δεν μπορούμε να κινήσουμε προς τα μπρος την επανάσταση που σταμάτησε, πνίγηκε στις φράσεις, κάνει «βήμα σημειωτόν», όχι γιατί υπάρχουν εξωτερικά εμπόδια, όχι γιατί εξασκεί βία η αστική τάξη (για την ώρα ο Γκουτσκόφ μονάχα απειλεί ότι θα χρησιμοποιήσει βία ενάντια στη μάζα των στρατιωτών), μα γιατί οι μάζες δείχνουν ανεπίγνωστη ευπιστία.
Μονάχα παλεύοντας ενάντια σ' αυτή την ανεπίγνωστη ευπιστία (και ενάντιά της μπορούμε και πρέπει να παλέψουμε αποκλειστικά ιδεολογικά, με τη συντροφική πειθώ, αναφερόμενοι στην πείρα της ζωής), μπορούμε να λυτρωθούμε από το ξεφάντωμα της επαναστατικής φρασεολογίας που βασιλεύει και να σπρώξουμε πραγματικά προς τα μπρος τόσο την προλεταριακή συνείδηση, όσο και τη συνείδηση των μαζών, καθώς και την τολμηρή αποφασιστική τοπική τους πρωτοβουλία, την αυτόβουλη πραγμάτωση, ανάπτυξη και στερέωση των ελευθεριών, της δημοκρατίας, της αρχής της παλλαϊκής κατοχής όλης της γης.
8. Η παγκόσμια πείρα των αστικών και τσιφλικάδικων κυβερνήσεων επεξεργάστηκε δυο μεθόδους για να κρατιέται ο λαός στην καταπίεση. Η πρώτη είναι η βία. Ο Νικόλαος Ρομάνοφ Α' - Νικόλαος ο Μαγκούρας και ο Νικόλαος Β' - ο Ματοβαμμένος έδειξαν στο ρωσικό λαό το ανώτατο όριο του τι μπορεί και δεν μπορεί να γίνει μ' αυτή τη μέθοδο του δημίου. Υπάρχει όμως και μια άλλη μέθοδος, που την επεξεργάστηκαν πιο καλά από όλους η αγγλική και η γαλλική αστική τάξη, «διδαγμένες» από μια σειρά μεγάλες επαναστάσεις και επαναστατικά κινήματα των μαζών. Είναι η μέθοδος της απάτης, της κολακείας, των φράσεων, των εκατομμυρίων υποσχέσεων, της μικροελεημοσύνης, της παραχώρησης του ασήμαντου και της διατήρησης του σημαντικού.
Η ιδιομορφία της στιγμής που ζει η Ρωσία είναι το ιλιγγιωδώς γρήγορο πέρασμα από την πρώτη μέθοδο στη δεύτερη, από τη βία πάνω στο λαό στην κολακεία του λαού, στην εξαπάτησή του με υποσχέσεις. Ο Γάτος - Βάσκα ακούει και τρώει²¹. Ο Μιλιουκόφ και ο Γκουτσκόφ κρατούν την εξουσία, περιφρουρούν τα κέρδη του κεφαλαίου, διεξάγουν τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο για τα συμφέροντα του ρωσικού και του αγγλογαλλικού κεφαλαίου και περιορίζονται να απαντούν με υποσχέσεις, ρητορείες και εντυπωσιακές δηλώσεις στους λόγους «μαγείρων» σαν τους Τσχεΐτζε, Τσερετέλι, Στεκλόφ, που απειλούν, επιπλήττουν, εξορκίζουν, εκλιπαρούν, απαιτούν, διακηρύσσουν... Ο Γάτος - Βάσκα ακούει και τρώει.
Και μέρα με τη μέρα η εύπιστη αποτύφλωση και η τυφλή ευπιστία θα εξαφανίζονται κυρίως στους προλεταρίους και τους φτωχούς αγρότες, που η ζωή (η κοινωνικοοικονομική τους θέση) τους διδάσκει να μην πιστεύουν στους καπιταλιστές.
Οι ηγέτες των μικροαστών «οφείλουν» να διδάσκουν στο λαό την εμπιστοσύνη στην αστική τάξη. Οι προλετάριοι πρέπει να τους διδάσκουν τη δυσπιστία.
Ο ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟΣ ΑΜΥΝΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΤΑΞΙΚΗ ΤΟΥ ΣΗΜΑΣΙΑ
9. Πρέπει να παραδεχτούμε ότι ο επαναστατικός αμυνιτισμός είναι η πιο μεγάλη, η πιο χτυπητή εκδήλωση του μικροαστικού κύματος που κατέκλυσε «σχεδόν τα πάντα». Αυτός ακριβώς είναι ο χειρότερος εχθρός της παραπέρα κίνησης και επιτυχίας της ρωσικής επανάστασης.
Οποιος στο σημείο αυτό υπέκυψε και δεν κατόρθωσε να απαλλαγεί, αυτός χάθηκε για την επανάσταση. Οι μάζες όμως υποκύπτουν διαφορετικά από τους αρχηγούς και διαφορετικά απαλλάσσονται, με άλλη πορεία εξέλιξης, με άλλον τρόπο.
Ο επαναστατικός αμυνιτισμός είναι, από το ένα μέρος, καρπός της εξαπάτησης των μαζών από την αστική τάξη, καρπός της ανεπίγνωστης ευπιστίας των αγροτών και μιας μερίδας εργατών, και από το άλλο, έκφραση των συμφερόντων και της άποψης του μικρονοικοκύρη, που ως ένα βαθμό ενδιαφέρεται για τις προσαρτήσεις και τα κέρδη των τραπεζών και φυλάει «ευλαβικά» τις παραδόσεις του τσαρισμού, που διέφθειρε τους μεγαλορώσους, μετατρέποντάς τους σε δήμιους των άλλων λαών.
Η αστική τάξη εξαπατά το λαό, εκμεταλλευόμενη την ευγενική περηφάνια της επανάστασης και παριστάνοντας τα πράγματα, έτσι σαν τάχα ο κοινωνικοπολιτικός χαρακτήρας του πολέμου από την πλευρά της Ρωσίας να έχει αλλάξει από το στάδιο αυτό της επανάστασης, από την αντικατάσταση της τσαρικής μοναρχίας με τη σχεδόν δημοκρατία των Γκουτσκόφ- Μιλιουκόφ. Και ο λαός - για ένα διάστημα - το πίστεψε σε σημαντικό βαθμό, εξαιτίας των παμπάλαιων προλήψεων που τον κάνουν να θεωρεί τους άλλους λαούς της Ρωσίας, εκτός από το μεγαλορωσικό, κάτι σαν ιδιοκτησία ή τσιφλίκι των μεγαλορώσων. Η αισχρή διαφθορά του μεγαλορωσικού λαού από τον τσαρισμό, που τον μαθαίνει να βλέπει τους άλλους λαούς σαν κάτι κατώτερο, σαν κάτι που ανήκει «δικαιωματικά» στη Μεγαλορωσία, δεν μπορούσε να εξαφανιστεί μεμιάς.
Από μας απαιτείται ικανότητα να εξηγήσουμε στις μάζες ότι ο κοινωνικοπολιτικός χαρακτήρας του πολέμου δεν καθορίζεται από την «καλή θέληση» των ατόμων και των ομάδων, ακόμη και των λαών, αλλά από τη θέση της τάξης που διεξάγει τον πόλεμο, από την πολιτική αυτής της τάξης, πολιτική που ο πόλεμος είναι η συνέχισή της, από τις σχέσεις του κεφαλαίου σαν κυρίαρχης οικονομικής δύναμης της σύγχρονης κοινωνίας, από τον ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα του διεθνούς κεφαλαίου, από την εξάρτηση - οικονομική, τραπεζική, διπλωματική - της Ρωσίας από την Αγγλία και τη Γαλλία κ.τ.λ. Δεν είναι εύκολο να το εξηγήσεις αυτό επιδέξια και κατανοητά στις μάζες, και κανένας μας δεν θα μπορούσε να το κάνει μεμιάς χωρίς λάθη.
Η κατεύθυνση όμως ή, πιο σωστά, το περιεχόμενο της προπαγάνδας μας πρέπει να είναι αυτό και μόνο αυτό. Η παραμικρότερη παραχώρηση στον επαναστατικό αμυνιτισμό είναι προδοσία του σοσιαλισμού, πλήρης άρνηση του διεθνισμού, με οποιεσδήποτε ωραίες φράσεις, με οποιουσδήποτε «πρακτικούς» συλλογισμούς κι αν το δικαιολογούν αυτό.
Το σύνθημα «κάτω ο πόλεμος» είναι φυσικά σωστό, δεν παίρνεται όμως υπόψη η ιδιομορφία των καθηκόντων της στιγμής, η ανάγκη να πλησιάσουμε διαφορετικά την πλατιά μάζα. Κατά τη γνώμη μου, μοιάζει με το σύνθημα «κάτω ο τσάρος», που μ' αυτό ο αδέξιος προπαγανδιστής του «παλιού καλού καιρού» τραβούσε κατευθείαν στο χωριό και έτρωγε ξύλο. Οι μαζικοί εκπρόσωποι του επαναστατικού αμυνιτισμού είναι ευσυνείδητοι όχι με την προσωπική, μα με την ταξική έννοια, δηλαδή ανήκουν σε τέτιες τάξεις (εργάτες και φτωχοί αγρότες), που πραγματικά δεν κερδίζουν από τις προσαρτήσεις και από το στραγγαλισμό ξένων λαών. Διαφορετικά είναι τα πράγματα με τους αστούς και τους κ.κ. «διανοουμένους» που ξέρουν θαυμάσια ότι δεν μπορείς να παραιτηθείς από τις προσαρτήσεις, αν δεν παραιτηθείς από την κυριαρχία του κεφαλαίου, και που εξαπατούν ξεδιάντροπα τις μάζες με ωραίες φράσεις, με ατέλειωτες υποσχέσεις, με αμέτρητα ταξίματα.
Ο μαζικός εκπρόσωπος του αμυνιτισμού βλέπει τα πράγματα απλά, μικροαστικά: «Εγώ δεν θέλω προσαρτήσεις, ο Γερμανός "ρίχνεται" πάνω μου, επομένως υπερασπίζω μια δίκαιη υπόθεση και δεν υπερασπίζω καθόλου οποιαδήποτε ιμπεριαλιστικά συμφέροντα». Σ' αυτό τον άνθρωπο πρέπει να εξηγούμε και να ξαναεξηγούμε πως δεν πρόκειται εδώ για τις προσωπικές του επιθυμίες, μα για τις μαζικές, ταξικές, πολιτικές σχέσεις και συνθήκες, για τη σύνδεση του πολέμου με τα συμφέροντα του κεφαλαίου και το διεθνές δίχτυ των τραπεζών κ.τ.λ. Μονάχα ένας τέτιος αγώνας ενάντια στον αμυνιτισμό είναι αγώνας σοβαρός και υπόσχεται επιτυχία - ίσως όχι πολύ γρήγορη, μα σίγουρη και σταθερή.
ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΜΠΕΙ ΤΕΡΜΑ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ;
10. Στον πόλεμο δεν μπορεί κανείς να βάλει τέρμα «κατά βούληση». Δεν μπορεί να τον τελειώσει με απόφαση της μιας πλευράς. Δεν μπορεί να τον τελειώσει «μπήγοντας τη λόγχη στη γη», για να χρησιμοποιήσουμε την έκφραση ενός στρατιώτη - αμυνίτη.
Δεν μπορεί κανείς να βάλει τέρμα στον πόλεμο με μια «συμφωνία» ανάμεσα στους σοσιαλιστές των διάφορων χωρών, με μια «ενέργεια» των προλετάριων όλων των χωρών, με τη «θέληση» των λαών κ.τ.λ. Ολες οι φράσεις αυτού του είδους, που γεμίζουν τα άρθρα των αμυνίτικων και μισοαμυνίτικων, μισοδιεθνιστικών εφημερίδων, καθώς και τις αμέτρητες αποφάσεις, εκκλήσεις, διακηρύξεις, αποφάσεις του Σοβιέτ των στρατιωτών και εργατών βουλευτών, όλες αυτές oι φράσεις δεν είναι τίποτε άλλο, παρά κούφιοι, άδολοι, ευσεβείς πόθοι μικροαστών. Δεν υπάρχει τίποτε πιο επιζήμιο από αυτές τις φράσεις για «την εκδήλωση της θέλησης των λαών για ειρήνη», για τη σειρά των επαναστατικών εξορμήσεων του προλεταριάτου (ύστερα από το ρωσικό έρχεται η «σειρά» του γερμανικού) κ.τ.λ. Ολα αυτά είναι λουιμπλανισμός, όνειρα γλυκά, παιχνίδι με «πολιτικές καμπάνιες», είναι στην πράξη επανάληψη του μύθου του Γάτου - Βάσκα.
Τον πόλεμο δεν τον γέννησε η κακή θέληση των καπιταλιστών - ληστών, παρόλο που διεξάγεται, αναμφισβήτητα, μονάχα για τα συμφέροντά τους και πλουτίζει μονάχα αυτούς. Τον πόλεμο τον γέννησε η πενηντάχρονη ανάπτυξη του παγκόσμιου κεφαλαίου, τα δισεκατομμύρια νήματα και δεσμοί του. Δεν μπορούμε να ξεφύγουμε από τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, δεν μπορούμε να πετύχουμε μια δημοκρατική ειρήνη, - και όχι ειρήνη με τη βία, - χωρίς την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου, χωρίς το πέρασμα της κρατικής εξουσίας σε μιαν άλλη τάξη, στο προλεταριάτο.
Η ρωσική επανάσταση του Φλεβάρη - Μάρτη 1917 ήταν η αρχή της μετατροπής του ιμπεριαλιστικού πολέμου σε εμφύλιο πόλεμο. Η επανάσταση αυτή έκανε το πρώτο βήμα για το σταμάτημα του πολέμου. Μονάχα το δεύτερο βήμα μπορεί να εξασφαλίσει το σταμάτημά του, δηλαδή το πέρασμα της κρατικής εξουσίας στο προλεταριάτο. Αυτό θα είναι η αρχή της παγκόσμιας «διάσπασης του μετώπου» - του μετώπου των συμφερόντων του κεφαλαίου, και μονάχα διασπώντας αυτό το μέτωπο μπορεί το προλεταριάτο να απαλλάξει την ανθρωπότητα από τα δεινά του πολέμου και να της χαρίσει τα αγαθά μιας σταθερής ειρήνης.
Και η ρωσική επανάσταση, δημιουργώντας τα Σοβιέτ των εργατών βουλευτών, έφερε ήδη το προλεταριάτο της Ρωσίας πολύ κοντά σ' αυτή τη «διάσπαση του μετώπου» του κεφαλαίου.
Ο ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟΣ ΤΥΠΟΣ ΚΡΑΤΟΥΣ ΠΟΥ ΑΝΑΠΤΥΣΣΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΜΑΣ
11. Τα Σοβιέτ των εργατών, στρατιωτών, αγροτών κτλ. βουλευτών δεν κατανοήθηκαν όχι μόνο από την άποψη ότι για την πλειονότητα δεν είναι σαφής η ταξική τους σημασία και ο ρόλος τους στη ρωσική επανάσταση. Δεν κατανοήθηκαν ακόμη και από την άποψη ότι αποτελούν καινούργια μορφή, πιο σωστά, καινούργιο τύπο κράτους.
Ο πιο τέλειος, ο πιο προοδευτικός τύπος αστικού κράτους είναι ο τύπος της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, η εξουσία ανήκει στο Κοινοβούλιο - η κρατική μηχανή, ο μηχανισμός και τα όργανα διοίκησης είναι τα συνηθισμένα: τακτικός στρατός, αστυνομία, υπαλληλία ουσιαστικά μη ανακλητή, προνομιούχα που στέκει πάνω από το λαό.
Από τα τέλη όμως του 19ου αιώνα οι επαναστατικές εποχές προωθούν έναν ανώτερο τύπο δημοκρατικού κράτους, τέτιου κράτους που από ορισμένες απόψεις παύει ήδη, σύμφωνα με την έκφραση του Ενγκελς, να είναι κράτος, «δεν είναι κράτος στην κυριολεξία». Αυτό είναι το κράτος τύπου Κομμούνας του Παρισιού, που αντικαθιστά το χωρισμένο από το λαό στρατό και την αστυνομία με τον απευθείας και άμεσα εξοπλισμένο λαό. Σ' αυτό βρίσκεται η ουσία της Κομμούνας, που τη δυσφήμισαν και την κατασυκοφάντησαν οι αστοί συγγραφείς, οι όποιοι, ανάμεσα στα άλλα, της απέδωσαν λαθεμένα την πρόθεση να «εισαγάγει» αμέσως το σοσιαλισμό.
Ακριβώς ένα κράτος τέτιου τύπου άρχισε να δημιουργεί η ρωσική επανάσταση το 1905 και το 1917. Η Δημοκρατία των Σοβιέτ των εργατών, στρατιωτών, αγροτών κ.τ.λ. βουλευτών, ενωμένοι στην Πανρωσική Συντακτική Συνέλευση των λαϊκών αντιπροσώπων ή στο Πανρωσικό Σοβιέτ των Σοβιέτ κ.τ.λ. - να τι γίνεται κιόλας πραγματικότητα στη χώρα μας σήμερα, αυτή τη στιγμή, με την πρωτοβουλία των εκατομμυρίων του λαού, που αυτόβουλα και με τον τρόπο του δημιουργεί τη δημοκρατία, χωρίς να περιμένει ούτε πότε οι κ.κ. καντέτοι καθηγητές θα γράψουν τα νομοσχέδιά τους για μια κοινοβουλευτική αστική δημοκρατία, - ούτε πότε οι σχολαστικοί και οι ρουτινιέρηδες της μικροαστικής «σοσιαλδημοκρατίας», σαν τον κ. Πλεχάνοφ ή τον Κάουτσκι, θα παραιτηθούν από τη διαστρέβλωση από μέρους τους της διδασκαλίας του μαρξισμού για το ζήτημα του κράτους.
Ο μαρξισμός διαφέρει από τον αναρχισμό στο ότι παραδέχεται την αναγκαιότητα του κράτους και της κρατικής εξουσίας στην επαναστατική περίοδο γενικά, στην εποχή του περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό ειδικά.
Ο μαρξισμός διαφέρει από το μικροαστικό, οπορτουνιστικό «σοσιαλδημοκρατισμό» των κ.κ. Πλεχάνοφ, Κάουτσκι και Σίας στο ότι παραδέχεται για τις προαναφερμένες περιόδους την αναγκαιότητα ενός κράτους όχι σαν τη συνηθισμένη κοινοβουλευτική αστική δημοκρατία, αλλά ενός κράτους σαν την Κομμούνα του Παρισιού.
Οι κύριες διαφορές αυτού του τελευταίου τύπου κράτους από τον παλιό είναι οι ακόλουθες:
Η επιστροφή από την κοινοβουλευτική αστική δημοκρατία στη μοναρχία είναι (όπως ακριβώς το απόδειξε η ιστορία) πάρα πολύ εύκολη, γιατί παραμένει άθικτη όλη η μηχανή της καταπίεσης: ο στρατός, η αστυνομία, η υπαλληλία. Η Κομμούνα και τα Σοβιέτ των εργατών, στρατιωτών, αγροτών κ.τ.λ. βουλευτών τσακίζουν και παραμερίζουν αυτή τη μηχανή.
Η κοινοβουλευτική αστική δημοκρατία στενεύει, πνίγει την ανεξάρτητη πολιτική ζωή των μαζών, την άμεση συμμετοχή τους στη δημοκρατική οικοδόμηση όλης της κρατικής ζωής, από τα κάτω ως τα πάνω. Τα Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών κάνουν το αντίθετο.
Αυτά τα τελευταία αναπαράγουν εκείνο τον τύπο του κράτους, που επεξεργάστηκε η Κομμούνα του Παρισιού και που ο Μαρξ τον ονόμασε «πολιτική μορφή που ανακαλύφθηκε επιτέλους, και με την οποία μπορεί να συντελεστεί η οικονομική απελευθέρωση των εργαζομένων».
Συνήθως αντιτείνουν: ο ρωσικός λαός δεν είναι ακόμη ώριμος για την «εισαγωγή» της Κομμούνας. Αυτό είναι σαν το επιχείρημα των φεουδαρχών που έλεγαν ότι οι αγρότες δεν είναι ώριμοι για την ελευθερία. Η Κομμούνα, δηλαδή τα Σοβιέτ των εργατών και αγροτών βουλευτών, δεν «εισάγει», δεν σκοπεύει «να εισαγάγει» και δεν πρέπει να εισαγάγει κανενός είδους μετασχηματισμούς που δεν έχουν ωριμάσει απόλυτα και στην οικονομική πραγματικότητα και στη συνείδηση της συντριπτικής πλειοψηφίας του λαού. Οσο πιο μεγάλη είναι η οικονομική κατάρρευση και η κρίση που γεννάει ο πόλεμος, τόσο επιτακτικότερη είναι η ανάγκη για μια όσο το δυνατό τελειότερη πολιτική μορφή, που να κάνει πιο εύκολη την επούλωση των φοβερών πληγών, τις οποίες προξένησε ο πόλεμος στην ανθρωπότητα. Οσο λιγότερη οργανωτική πείρα έχει ο ρωσικός λαός, τόσο αποφασιστικότερα πρέπει να καταπιαστούμε με την οργανωτική οικοδόμηση από τον ίδιο το λαό, και όχι μόνο από τους αστούς πολιτικάντηδες και υπαλλήλους με τις «προσοδοφόρες θεσούλες».
Οσο πιο γρήγορα πετάξουμε από πάνω μας τις παλιές προλήψεις του διαστρεβλωμένου από τους κ.κ. Πλεχάνοφ, Κάουτσκι και Σία ψευδομαρξισμού, με όσο πιο μεγάλο ζήλο καταπιαστούμε να βοηθήσουμε το λαό να δημιουργήσει αμέσως και παντού Σοβιέτ των εργατών και αγροτών βουλευτών, που να πάρουν στα χέρια τους όλη τη ζωή, όσο περισσότερο θα παρελκύουν οι κ.κ. Λβοφ και Σία τη σύγκληση της Συντακτικής Συνέλευσης, τόσο πιο εύκολα θα είναι για το λαό να κάνει (μέσω της Συντακτικής Συνέλευσης ή χωρίς αυτή, αν ο Λβοφ αργήσει πολύ να τη συγκαλέσει) την εκλογή του υπέρ της Δημοκρατίας των Σοβιέτ των εργατών και αγροτών βουλευτών. Λάθη στη νέα οργανωτική οικοδόμηση, που γίνεται από τον ίδιο το λαό, είναι στην αρχή αναπόφευκτα, καλύτερα όμως να κάνεις λάθη και να τραβάς μπροστά, παρά να περιμένεις πότε θα γράψουν οι νομομαθείς καθηγητές, που συγκάλεσε ο Λβοφ, τους νόμους για τη σύγκληση της Συντακτικής Συνέλευσης και για τη διαιώνιση της κοινοβουλευτικής αστικής δημοκρατίας, για το στραγγαλισμό των Σοβιέτ των εργατών και αγροτών βουλευτών.
Αν οργανωθούμε και κάνουμε επιδέξια την προπαγάνδα μας, όχι μόνο οι προλετάριοι, μα και τα εννιά δέκατα της αγροτιάς θα ταχθούν ενάντια στην ανασύσταση της αστυνομίας, ενάντια στη μόνιμη και προνομιούχα υπαλληλία, ενάντια στο χωρισμένο από το λαό στρατό. Και μόνο σ' αυτό συνίσταται ακριβώς ο νέος τύπος κράτους.
12. Η αντικατάσταση της αστυνομίας με τη λαϊκή πολιτοφυλακή είναι ένας μετασχηματισμός που πήγασε από όλη την πορεία της επανάστασης και εφαρμόζεται σήμερα στα περισσότερα μέρη της Ρωσίας. Πρέπει να εξηγούμε στις μάζες ότι στις περισσότερες αστικές επαναστάσεις συνηθισμένου τύπου ένας τέτιος μετασχηματισμός ήταν εξαιρετικά βραχύχρονος και η αστική τάξη, ακόμη και η πιο λαοκρατική και δημοκρατική, ανασύσταινε την αστυνομία του παλιού, τσαρικού τύπου, αστυνομία χωρισμένη από το λαό, και με αστική διοίκηση, ικανή να καταπιέζει το λαό με κάθε τρόπο.
Υπάρχει μονάχα ένα μέσο για να μην επιτρέψουμε την ανασύσταση της αστυνομίας: η δημιουργία παλλαϊκής πολιτοφυλακής, η συγχώνευσή της με το στρατό (αντικατάσταση του τακτικού στρατού με το γενικά εξοπλισμένο λαό). Σε μια τέτια πολιτοφυλακή πρέπει να μετέχουν όλοι χωρίς εξαίρεση οι πολίτες και οι πολίτισσες από 15 έως 65 χρόνων, αν μ' αυτές τις ηλικίες, που πήραμε κατά προσέγγιση, είναι δυνατό να καθορίσουμε τη συμμετοχή των εφήβων και των γερόντων. Οι καπιταλιστές πρέπει να πληρώνουν τους μισθωτούς εργάτες, το υπηρετικό προσωπικό κ.τ.λ. για τις μέρες που αφιερώνουν σε κοινωνική υπηρεσία στην πολιτοφυλακή. Χωρίς την προσέλκυση των γυναικών στην ανεξάρτητη συμμετοχή όχι μονάχα στην πολιτική ζωή γενικά, μα και στη μόνιμη, καθολική κοινωνική υπηρεσία, δεν μπορεί ούτε λόγος να γίνει όχι μονάχα για σοσιαλισμό, μα και για πλήρη και σταθερή δημοκρατία. Οι τέτιες αρμοδιότητες της «αστυνομίας», όπως η φροντίδα για τους αρρώστους, για τα απροστάτευτα παιδιά, για την υγιεινή διατροφή κτλ., δεν μπορούν γενικά να πραγματοποιηθούν ικανοποιητικά χωρίς την ισοτιμία των γυναικών στην πράξη, και όχι μονάχα στα χαρτιά.
Να μην επιτρέψουμε να ανασυσταθεί η αστυνομία. Να τραβήξουμε τις οργανωτικές δυνάμεις όλου του λαού στη δημιουργία καθολικής πολιτοφυλακής - αυτά είναι τα καθήκοντα που το προλεταριάτο πρέπει να προπαγανδίσει στις μάζες προς το συμφέρον της περιφρούρησης, της στερέωσης και της ανάπτυξης της επανάστασης. (Λένιν, «Θέσεις του Απρίλη», εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή» σελ. 26-38).