ΠΩΣ Η ΠΕΙΡΑ ΜΕΤΑΦΡΑΖΕΤΑΙ ΣΕ ΔΡΑΣΗ

Η πείρα των αγώνων και η συνέχεια στη δράση

Η 48ωρη πανεργατική απεργία του ΠΑΜΕ ήταν ένα μεγάλο σκαλοπάτι μιας πολύμηνης κλιμάκωσης πολύμορφων αγώνων του ταξικού εργατικού κινήματος. Απέναντί της, η εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα δεν είχαν μόνο την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, τη ΝΔ και την εργοδοσία, αλλά μια πλειάδα διακρατικών συμμαχιών της ολιγαρχίας του πλούτου, ΕΕ, ΔΝΤ, ΕΚΤ, Eurogroup, Ecofin, Κομισιόν, κλπ.

Νυχθημερόν, οι παραπάνω συμμαχικοί σχηματισμοί κράδαιναν τη ρομφαία της χρεοκοπίας, για να γίνουν αποδεκτά τα επαχθή αντιλαϊκά μέτρα, με αιχμή το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα, χωρίς εργατικές λαϊκές αντιδράσεις. Σύσσωμοι όλοι οι δημοσιολόγοι των αστικών μέσων ενημέρωσης σέρβιραν με περισσό ζήλο εκβιαστικού τύπου διλήμματα που περικλείονται στη φράση «άδικα τα μέτρα, αλλά αν δεν παρθούν θα έχουμε συσσίτια, θα χρησιμοποιούμε κουπόνια για βενζίνη, θα εξανεμιστούν οι καταθέσεις του κόσμου στις τράπεζες [...]».
Παρόλο τον εκφοβισμό, η απεργία, ως συνέχεια αδιάκοπης πάλης, κατάφερε εκτός πολλών άλλων να μεγεθύνει το πολιτικό κόστος για την κυβέρνηση. Κατάφερε τα αντιλαϊκά μέτρα να μη γίνουν αντιληπτά από τη μεγάλη μερίδα του ελληνικού λαού σαν το φάρμακο για τη «σωτηρία της πατρίδας», φράση που χρησιμοποιεί η αστική τάξη και οι πολιτικοί της εκφραστές, όταν μιλούν για τις πολιτικές και τις αναδιαρθρώσεις που ευνοούν την κερδοφορία των μονοπωλίων. Αντίθετα, οι λαϊκές κινητοποιήσεις πέτυχαν, τα μέτρα της κυβέρνησης να καταγραφούν σαν άδικα, έστω και με έναν θολό τρόπο, στη λαϊκή συνείδηση.

Η πυρετώδης προετοιμασία της 48ωρης απεργίας ήταν μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για να ψηλαφίσει κανείς το σφυγμό του προβληματισμού, των ανησυχιών, των αποριών της εργατικής τάξης και γενικότερα των ανθρώπων του μόχθου. Με βάση αυτήν την πείρα χρειάζεται κάποιες πτυχές της διαφωτιστικής μας δουλειάς να ενισχυθούν περισσότερο.

Υπάρχει αρκετός κόσμος, που προβληματίζεται για το γεγονός ότι η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας καταλαμβάνει τεράστιο χώρο στο πεδίο του «παγκόσμιου ενδιαφέροντος» των πολιτικοοικονομικών συνασπισμών του κεφαλαίου. Ο προβληματισμός αυτός τροφοδοτείται σε μεγάλο βαθμό από το μικρό συγκριτικά μέγεθος της χώρας. Πόσο μάλλον, αν κάποιος κρίνει μόνο από την επιφάνεια, τα πράγματα περιπλέκονται, δημιουργούνται παραμορφώσεις που αντιστρατεύονται την αντικειμενική πραγματικότητα.
Ο εργατικός λαϊκός κόσμος, παρακολουθώντας τις διενέξεις μεταξύ ισχυρών ιμπεριαλιστικών χωρών, Γερμανίας, Γαλλίας, ΗΠΑ, Μεγάλης Βρετανίας, κ.λπ., για το χρέος της Ελλάδας, χωρίς την παρέμβαση της επαναστατικής πρωτοπορίας, δύναται να συμπεράνει ότι το δημοσιονομικό πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας συνδέεται με την κατακόρυφη πτώση του βιοτικού του επιπέδου. Σε αυτό το έδαφος, καλλιεργούνται σκόπιμα και οι αντιλήψεις ότι «η Ελλάδα έχασε την ευκαιρία που προσέφεραν τα κονδύλια της ΕΕ, εξαιτίας των τρωκτικών - κολαούζων των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, οι οποίοι τα ροκάνισαν». Σε αυτό το έδαφος, ευδοκιμούν και οι απόψεις ότι οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ εμπαίζανε τους «ευρωπαίους εταίρους μας» για το ύψος των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, οπότε τώρα η ΕΕ προσπαθεί να βάλει τάξη. Στη βάση αυτή ενδημούν και οι αντιλήψεις ότι για να ανήκουμε στη λεγόμενη ευρωπαϊκή οικογένεια, πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις παθογένειες της ελληνικής οικονομίας, όπως είναι ο διογκωμένος δημόσιος τομέας. Αφήνοντας κατά μέρος τη λεπτομερή στηλίτευση όλων αυτών των ιδεολογημάτων, εστιάζουμε στα ακόλουθα, προκειμένου να συμβάλουμε στην ενδυνάμωση της διαφωτιστικής μας δουλειάς στο εργατικό λαϊκό κίνημα.

Η Ελλάδα, παρά τη μικρή της έκταση, αποτελεί πόλο έλξης των μονοπωλίων των ισχυρών καπιταλιστικών κρατών. Ενδεικτικά, αναφέρουμε ορισμένα παραδείγματα.

Σε συνέντευξη που παραχώρησε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Β. Σόιμπλε στην εφημερίδα «DieZeit» ανέφερε, ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να στραφεί προς νέες αναπτυξιακές προοπτικές, όπως είναι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και συγκεκριμένα η ηλιακή. Δεδομένου ότι «στην Ελλάδα υπάρχουν περισσότερες κατ' έτος ώρες ηλιοφάνειας απ' ό,τι στη Γερμανία, θα μπορούσε να εξάγει ηλιακή ενέργεια προς τη Γερμανία. Αυτό θα αποτελούσε για την Ελλάδα ένα ανταγωνιστικό εξαγωγικό προϊόν, το οποίο μάλιστα έχει και μεγάλη ζήτηση».
Η αμερικανική ανησυχία εκφράζεται σε πρόσφατη έκθεση του ινστιτούτου Stratfor σχετικά με τη δυνατότητα ρωσικών και κινεζικών ομίλων να αξιοποιήσουν τη συγκυρία ιδιωτικοποίησης ελληνικών κρατικών επιχειρήσεων, στην ενέργεια και στις μεταφορές, με την ανοχή της Γερμανίας. Η ανάλυση εστιάζει στην είσοδο της Cosco και στην προσέγγιση της Gazprom για τη ΔΕΠΑ. («Ριζοσπάστης», 19/06/11, σελ. 14).
Είναι γεγονός ότι η Ελλάδα κατέλαβε την τρίτη θέση ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες που προσέλκυσαν άμεσες κινεζικές επενδύσεις την πενταετία 2005 - 2010, με 5 δισ. δολάρια (μετά τη Βρετανία και την Ελβετία). Η Ελλάδα αποτελεί πύλη εισόδου κινεζικών εμπορευμάτων στην ΕΕ. Στο πρόσφατο ελληνοκινεζικό συνέδριο, ο πρέσβης της Κίνας Λούο Πινκουάν προέβλεψε ότι οι εμπορικές σχέσεις των δύο χωρών θα φτάσουν τα 8 δισ. δολάρια την επόμενη πενταετία. («Ριζοσπάστης», 19/06/11, σελ. 14).

Αντίστοιχα, κρίσιμη είναι η στάση της ελληνικής και της βουλγαρικής κυβέρνησης σχετικά με το ποια σχέδια ενεργειακών αγωγών θα αποκτήσουν προβάδισμα στην υλοποίησή τους. Σ' αυτό το πεδίο, διεξάγεται αγώνας δρόμου μεταξύ του ρωσικού σχεδίου μεταφοράς φυσικού αερίου στην Ιταλία (Σάουθ Στριμ) και στις διάφορες ευρωατλαντικές παραλλαγές μεταφοράς αερίου απ' την Ασία στην ΕΕ (Νότιος Διάδρομος) («Ριζοσπάστης», 19/06/11, σελ. 14).

Φυσικά, το παραπάνω θέμα χρήζει εκτενούς και βαθιάς ανάλυσης που είναι αδύνατο να πραγματοποιηθεί μέσα σε μια σελίδα εφημερίδας. Ομως, ακόμη και αυτά τα μικρά παραδείγματα μπορούν να συνδράμουν στο βάθεμα των συμπερασμάτων, τα οποία συμβάλλουν στη βελτίωση της προπαγανδιστικής δουλειάς του ταξικού εργατικού κινήματος, στην ανάσχεση της απήχησης των αστικών ιδεολογημάτων, κ.λπ., βασικοί όροι και προϋποθέσεις για την ανασυγκρότηση του εργατικού κινήματος.
Οι νομοτέλειες της καπιταλιστικής οικονομίας, η ανάλυση των εξελίξεών της, πρέπει να αφομοιωθούν στο μέγιστο δυνατό βαθμό από κομμουνιστές και άλλους πρωτοπόρους συνδικαλιστές. Συνιστά αδήριτη ανάγκη, για να πετύχουμε την καλύτερη δυνατή εκλαΐκευση των θέσεών μας στις εξελίξεις στο επίπεδο της οικονομίας, δηλαδή της βάσης κάθε πολιτικοοικονομικού σχηματισμού.

Η πείρα όλων των προηγούμενων αγώνων, μέσα σε συνθήκες όξυνσης της καπιταλιστικής κρίσης και ομοβροντίας αντιλαϊκών μέτρων, κατέδειξε ότι ο εργατικός λαϊκός κόσμος ενδιαφέρεται, ακούει και συγκεντρώνει την προσοχή του σε ζητήματα που αφορούν αμιγώς τις οικονομικές εξελίξεις. Οταν προβάλλουμε με τη δέουσα επάρκεια κι ενάργεια τις θέσεις μας πάνω στην καπιταλιστική οικονομική κρίση, στα χαρακτηριστικά της οικονομικής ανάπτυξης που θα ακολουθήσει, στις ανακατατάξεις της παγκόσμιας ιμπεριαλιστικής αλυσίδας, τότε δημιουργούνται γερές προϋποθέσεις να γίνει κατανοητό γιατί είναι μονόδρομος για τον εργαζόμενο λαό η ρήξη με τα μονοπώλια, με γραμμή άμυνας για την άμβλυνση των επιπτώσεων της αντιλαϊκής επιδρομής, με γραμμή λαϊκής αντεπίθεσης για δρόμο ανάπτυξης τη λαϊκή εξουσία και οικονομία.

Χρειάζεται, επίσης, στη διαφωτιστική - προπαγανδιστική δουλειά να παρουσιάζουμε ολοκληρωμένα τη θέση μας για το εξωτερικό χρέος και το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ελλάδας. Για παράδειγμα, ορθά υπογραμμίζουμε ότι αξιοποιούνται ως πρόσχημα, ώστε να περάσουν τα αντιλαϊκά μέτρα με τις λιγότερες δυνατόν λαϊκές αντιδράσεις, ότι είναι χρέη κι ελλείμματα που δημιούργησε η πλουτοκρατία. Ωστόσο, ταυτόχρονα χρειάζεται να αναδεικνύουμε το γεγονός ότι η ελληνική αστική τάξη και οι εκάστοτε κυβερνήσεις που την υπηρετούν ενδιαφέρονται για τη βελτίωση των δημοσιονομικών επιδόσεων, προκειμένου αφενός να δανείζονται με πιο ευμενείς όρους, αφετέρου να υπάρχει χρήμα στα κρατικά ταμεία, για να μπορούν να δίνουν χρήμα στα μονοπώλια για επενδύσεις ώστε να ωθήσουν την καπιταλιστική ανάπτυξη.

Τα παραπάνω περικλείονται στο δίπολο περιοριστική δημοσιονομική πολιτική - επεκτατική δημοσιονομική πολιτική. Η διαμάχη, επίσης, για τη μορφή διεχείρισης του χρέους, είναι στοιχείο διαπραγμάτευσης της ελληνικής άρχουσας τάξης και των αστικών κυβερνήσεων για τους όρους και το κόστος που θα επωμιστούν από την ελεγχόμενη καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων. Ορος απαραίτητος για την έξοδο του κεφαλαίου από την καπιταλιστική κρίση, στα πλαίσια βεβαίως των αντιθέσεων διαφορετικών μερίδων του κεφαλαίου εντός Ελλάδας και Ευρωζώνης - ΕΕ. Εάν αναδείξουμε αυτές τις πλευρές, τότε μπορεί να κατανοηθεί προς τι οι διαβουλεύσεις, οι επαφές, οι Σύνοδοι Κορυφής σε διακρατικό επίπεδο για τη μορφή διαχείρισης του χρέους.

Πολλές φορές επισημαίνουμε ορθά, ότι με την πολιτική που ακολουθείται επιχειρείται το φόρτωμα των επιπτώσεων της κρίσης στις πλάτες της εργατικής τάξης. Ωστόσο, απαιτείται να υπογραμμίσουμε ότι τα μέτρα τα οποία ψηφίστηκαν τον τελευταίο ενάμιση χρόνο είναι προαποφασισμένες επιλογές στρατηγικού χαρακτήρα. Στόχο έχουν την εξυπηρέτηση μακρόπνοων επιδιώξεων του κεφαλαίου, θωρακίζοντας την ανταγωνιστικότητα των μονοπωλίων.
Ολες οι ευρωενωσιακές συνθήκες από το 1990 περιλαμβάνουν το σύνολο των αντιλαϊκών αναδιαρθρώσεων που υλοποιούνται και έχουν υλοποιηθεί, όπως είναι η Συνθήκη του Μάαστριχτ, η Λευκή και Πράσινη Βίβλος, η Στρατηγική της Λισσαβόνας, κ.ά.

Το Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας της ΕΕ, που προσυπέγραψαν όλες οι κυβερνήσεις της, έχει μακρόπνοο χρονικό ορίζοντα και επιβάλλει το παραπέρα ξεθεμελίωμα λαϊκών κατακτήσεων, το τσάκισμα της τιμής της εργατικής δύναμης για να γίνουν τα ευρωπαϊκά μονοπώλια πιο ανταγωνιστικά έναντι αναδυόμενων οικονομιών, όπως η Ινδία, η Κίνα, η Βραζιλία, κ.λπ.

Βεβαίως, η καπιταλιστική κρίση επιταχύνει αυτές τις εξελίξεις, διευκολύνει τη μεγαλοεργοδοσία να προωθήσει αντεργατικές αλλαγές, δεν πρέπει όμως να απομονώνεται ως η μοναδική αιτία που γεννά τη βάρβαρη αντεργατική και αντιλαϊκή πολιτική. Βεβαίως, τα αντιλαϊκά μέτρα αποτελούν μονόδρομο για τη μετακύλιση των συνεπειών της κρίσης στις πλάτες του λαού. Π.χ. μια μεγάλη επιχείρηση για να περιορίσει τη μείωση των κερδών της εφαρμόζει μερική απασχόληση, εκ περιτροπής εργασία, κ.λπ. Ομως, είχε πάγια επιδίωξη την επικράτηση αυτών των μορφών εργασίας. Αλλωστε, πολλές από αυτές τις εφάρμοζαν, αν και με μικρότερη ένταση την περίοδο της καπιταλιστικής ανάπτυξης.
Μια άλλη σημαντική πλευρά αντιπαράθεσης στο συνδικαλιστικό κίνημα είναι το μέτωπο ενάντια σε οπορτουνιστικές δυνάμεις και πτέρυγες της σοσιαλδημοκρατίας, που προβάλλουν ως διέξοδο μια πιο φιλολαϊκή διαχείριση του καπιταλισμού. Στην προσπάθειά μας να αποκαλύψουμε τον επιζήμιο ρόλο των δυνάμεων αυτών στην ανάπτυξη της ταξικής πάλης, δεν αρκεί η αντιπαραθετική μας γραμμή να επικεντρώνεται στο σύνθημα «θέλουν μια φιλολαϊκή διαχείριση του καπιταλισμού». Η κατανόηση, ότι αυτή η αντίληψη είναι επικίνδυνη για το ταξικό εργατικό κίνημα, προϋποθέτει ανεπτυγμένο μαρξιστικό κριτήριο, την ωρίμανση της ταξικής συνείδησης. Πρέπει να έχουμε κατά νου ότι απευθυνόμαστε σε ταξικά και πολιτικά άπειρες και ανώριμες εργαζόμενες λαϊκές μάζες και άρα οφείλουμε να αποδείξουμε, γιατί η φιλολαϊκή διαχείριση του καπιταλισμού αντικειμενικά δεν μπορεί να υπάρξει, γιατί είναι αδύνατο η αστική τάξη να κάνει τις παραχωρήσεις που έκανε μεταπολεμικά και μέχρι το 1990. Οφείλουμε να αναδείξουμε την πλούσια πείρα σε ευρωπαϊκό κι εγχώριο επίπεδο για το πού οδηγήθηκαν τα εργατικά και λαϊκά κινήματα που είχαν θεωρητικό κορμό τον καπιταλισμό με ανθρώπινο πρόσωπο.
Μας επιβάλλεται να ξεσκεπάσουμε τις επιβλαβείς συνέπειες που είχε στην αποτελεσματικότητα της πάλης η λογική της «φιλολαϊκής διαχείρισης» του καπιταλισμού. Μόνο έτσι μπορούμε αποτελεσματικά να εξουδετερώσουμε τις αρνητικές επιπτώσεις που έχουν στη ριζοσπαστικοποίηση της εργατικής λαϊκής συνείδησης οι οπορτουνιστικές απόψεις.

Μέσα σε αυτές τις αδρές γραμμές, δε φιλοδοξούμε να αναλύσουμε το σύνολο των παραπάνω θεμάτων, καθότι αυτά τα ζητήματα χρήζουν συνεχούς επεξεργασίας, αναπροσαρμογής. Θίγοντάς τα όμως μπορούμε να ωθήσουμε μια πιο συστηματική προσπάθεια, ώστε να βελτιωθεί το πολιτικό μας άνοιγμα στο λαό, η παρέμβασή μας στην εργατική λαϊκή συνείδηση για την ανάπτυξη της ταξικής πάλης.

Εργατική λαϊκή αντεπίθεση τώρα!
Με αφετηρία την οργάνωση του αγώνα σε κάθε κλάδο κι εργασιακό χώρο για να πληρώσει την κρίση η πλουτοκρατία, να ισχυροποιηθεί το ΚΚΕ, να ανατραπεί η φιλομονοπωλιακή πολιτική, τα μνημόνια διαρκείας και οι κατευθύνσεις της ΕΕ, ο λαός να βάλει τη σφραγίδα του στις εξελίξεις που θα ακολουθήσουν, με στόχο να γίνει ο αφέντης του πλούτου που παράγει.

Του
Κώστα ΖΙΩΓΑ*
* Ο Κώστας Ζιώγας είναι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και του Τμήματος για την Εργατική Συνδικαλιστική Δουλειά